TS. Nguyễn Văn Thương từng công tác tại một Trường Đại học ở Đài Loan (Trung Quốc). Mới đây anh quyết định về đầu quân cho Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) và tham gia nhóm nghiên cứu mạnh của GS.TSKH Nguyễn Đình Đức.
Theo đuổi hướng nghiên cứu về Khoa học vật liệu, kết cấu tiên tiến, TS. Nguyễn Văn Thương cho biết, những nhà khoa trẻ như anh cần môi trường nghiên cứu cởi mở và có định hướng nghiên cứu rõ ràng.
"Trong lĩnh vực vật liệu kết cấu tiên tiến khi tham gia vào nhóm nghiên cứu mạnh sẽ có cơ hội tiếp cận với các hướng nghiên cứu hiện tại của Giáo sư, đồng thời có cơ hội mang kiến thức học ở nước ngoài để áp dụng, triển khai hướng dẫn nghiên cứu sinh, tham gia các đề tài cùng Giáo sư", TS. Nguyễn Văn Thương chia sẻ.
Một động lực để TS. Nguyễn Văn Thương về đầu quân cho Đại học công nghệ (ĐHQG Hà Nội) và tham gia nhóm nghiên cứu của GS.TSKH Nguyễn Đình Đức vào đúng thời điểm cơ sở đào tạo này thực hiện chính sách thu hút nhân tài, nhà khoa học giỏi. Cơ sở đào tạo không chỉ đưa ra mức lương đủ mạnh mà còn tạo môi trường nghiên cứu chuyên nghiệp, hiện đại.
TS. Nguyễn Văn Thương nhấn mạnh, môi trường nghiên cứu rất quan trọng. Nhà khoa học khi về nước nếu có môi trường thông thoáng sẽ thỏa sức nghiên cứu.
"Tại thời điểm tôi về nước, trường Đại học Công nghệ đáp ứng đủ các yếu tố đó. Đặc biệt khi tham gia nhóm nghiên cứu mạnh của một GS uy tín sẽ định ra hướng nghiên cứu, dẫn dắt nhóm nghiên cứu, có cơ hội trao đổi chuyên môn với các nhà khoa học uy tín, các nghiên cứu sinh giỏi từ đó khám phá ra các đề tài khác. Bởi ngay trong nhóm nghiên cứu này mỗi người sẽ có hướng nghiên cứu khác nhau", TS. Nguyễn Văn Thương nói.
Xây dựng nhóm nghiên cứu từ lúc... phòng họp cũng không có
GS.TSKH Nguyễn Đình Đức không chỉ là nhà khoa học uy tín của ĐHQG Hà Nội mà còn trên thế giới. Ông có 6 năm liền lọt vào nhóm 10.000 nhà khoa học có tầm ảnh hưởng nhất thế giới, và năm 2024 xếp thứ 74 thế giới trong lĩnh vực Kỹ thuật (Engineering).
Đến nay, Giáo sư Đức đã công bố 400 công trình khoa học, trong có gần 250 bài báo quốc tế đăng trên các tạp chí khoa học có trong danh mục các tạp chí ISI. Nhóm nghiên cứu do ông dẫn dắt tại Trường Đại học Công nghệ (ĐHQG Hà Nội) hội tụ nhiều nhà khoa học trẻ, tài năng.
GS.TSKH Nguyễn Đình Đức khẳng định, nhóm nghiên cứu mạnh là tế bào của hoạt động nghiên cứu khoa học công nghệ và đào tạo trong nhà trường. Có thể quy mô đào tạo lớn nhưng tầm vóc, vị thế của cơ sở đào tạo thường được khẳng định qua thành tựu nghiên cứu, qua tầm vóc của các nhà khoa học cũng như kết quả nghiên cứu khoa học.
"Nhóm nghiên cứu là môi trường để tích hợp giữa đào tạo gắn với nghiên cứu; nhóm nghiên cứu cũng là vườn ươm của những ý tưởng sáng tạo để khởi nghiệp", GS.TSKH Nguyễn Đình Đức nói.
GS.TSKH Nguyễn Đình Đức đã xây dựng nhóm nghiên cứu của mình từ hơn 20 năm trước khi các điều kiện nghiên cứu cho các giảng viên, nhà khoa học trẻ còn khó khăn, thiếu thốn. Thậm chí khi nhớ lại, ông cho biết đến phòng họp cho nhóm nghiên cứu cũng không có.
"Khi xây dựng nhóm nghiên cứu xuất phát từ khát khao phải tập hợp đội ngũ nhà khoa học, duy trì được sự nghiệp nghiên cứu. Giảng bài trên lớp nhưng phải thông qua nghiên cứu để nâng cao chất lượng đào tạo, cập nhật các thành tựu công nghệ thế giới. Thời điểm xây dựng nhóm còn không có chỗ làm việc, lúc ở giảng đường trống, lúc thì ở phòng làm việc, lúc ở quán trà đá...", GS Đức nhớ lại.
Sau một thời gian kiên trì xây dựng, đến năm 2017 nhóm nghiên cứu mới được cấp một phòng nghiên cứu. Khi nhóm nghiên cứu có thành tựu, có công bố nghiên cứu, có nghiên cứu sinh tốt nghiệp... những khoản kinh phí đầu tiên (dù rất khiêm tốn) đã được cấp.
Ngoài các GS, TS đã thành danh, có thành tựu nghiên cứu, nhóm nghiên cứu của GS.TS Nguyễn Đình Đức hiện có hơn 10 nghiên cứu sinh cùng nhiều sinh viên vừa tốt nghiệp thủ khoa xuất sắc của các ngành đào tạo.
Nguyễn Văn Duy, thủ khoa đầu ra ngành Cơ kỹ thuật, Trường ĐH Công nghệ (ĐHQG Hà Nội) cho biết, ngay từ năm thứ 2 đại học đã tham gia nhóm nghiên cứu của GS.
"Khi tốt nghiệp em được công tác tại trường và tiếp tục tham gia nhóm nghiên cứu mạnh của GS. Khi tham gia nhóm nghiên cứu, các GS.TS định hướng con đường nghiên cứu và học thuật, tạo môi trường để mình cọ sát để tiếp tục theo đuổi con đường nghiên cứu chuyên sâu…", thủ khoa đầu ra ngành Cơ kỹ thuật Nguyễn Văn Duy chia sẻ.
Hiện nhóm nghiên cứu của GS.TSKH Nguyễn Đình Đức đang triển khai các đề tài nghiên cứu liên quan đến trí tuệ nhân tạo trong giáo dục, ý tế, an toàn thông tin, mô hình hóa sử dụng AI để dự đoán kết cấu của vật liệu tiên tiến… đặc biệt, theo GS.TS Nguyễn Đình Đức, định hướng nghiên cứu của nhóm không chỉ nghiên cứu khoa học cơ bản mà hướng đến thương mại hóa, khởi nghiệp sáng tạo.
Ông Đức khẳng định, hiện nay đã có cơ chế ưu tiên dành cho các nhóm nghiên cứu. Nếu như trước kia, kinh phí dành cho các đề tài nghiên cứu chỉ vài chục triệu thì nay đã nâng lên 200-300 triệu, thậm chí kinh phí lên đến tiền tỉ.
Hiện nay, Trường Đại học Công nghệ đã hình thành 6 nhóm nghiên cứu mạnh cấp ĐHQG Hà Nội. Các nhóm nghiên cứu mạnh đang đang đẩy mạnh phát triển các sản phẩm khoa học đỉnh cao, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế và tham gia sâu hơn vào các dự án nghiên cứu quy mô lớn.
Tuy nhiên để thu hút các nhà khoa học giỏi về đầu quân cũng gây dựng được nhóm nghiên cứu mạnh theo GS.TS Chử Đức Trình, Hiệu trưởng trường ĐH Công nghệ, ĐHQG Hà Nội đòi hỏi một cơ chế quản lý thông thoáng.
"Để thu hút nhà khoa học giỏi tham gia nhóm nghiên cứu mạnh, lương cao chỉ là một điều kiện. Điều quan trọng nhất vẫn là môi trường nghiên cứu. Ví dụ, các giảng viên, nhà khoa học phải được làm việc với các nhà khoa học, sinh viên tài năng, chính sách quản lý phải cởi mở, phân cấp tối đa cho các khoa, cho đến cấp trưởng nhóm nghiên cứu ….
Muốn đại học trở thành trung tâm nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, cần có cơ chế đầu tư bài bản cho các nhóm nghiên cứu mạnh, dẫn dắt các hoạt động nghiên cứu, có những ý tưởng, công trình khoa học mang tính đột phá, đóng góp vào sự phát triển chung của khoa học công nghệ nước nhà.
