Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam hoạt động theo mô hình “một trung tâm, hai điểm đến” tại TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng. Đây là mô hình bổ trợ, liên thông, tạo thành một hệ sinh thái tài chính thống nhất, hướng tới quản trị hiện đại, chuẩn mực quốc tế, không cạnh tranh trực tiếp với các Trung tâm tài chính quốc tế khác trong khu vực và trên thế giới.
Trung tâm tài chính quốc tế được ưu tiên vốn để đầu tư đồng bộ, hiện đại hệ thống hạ tầng, đồng thời huy động nguồn lực từ ngân sách nhà nước, ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu trong 10 năm đầu và các nguồn vốn hợp pháp khác. Nhà đầu tư có thể ứng vốn trước để xây dựng hạ tầng, khu tái định cư và công trình liên quan, được hoàn trả bằng cách trừ vào tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hoặc ngân sách chi trả; đồng thời được miễn thuế nhập khẩu đối với thiết bị, công nghệ, phần mềm và nguyên liệu trong nước chưa sản xuất được phục vụ cho dự án.
Cơ quan điều hành có quyền xúc tiến, đàm phán, ký kết hợp đồng với nhà đầu tư trong và ngoài nước theo thông lệ quốc tế, trong một số trường hợp được chỉ định thầu, lựa chọn nhà đầu tư đặc biệt. Thủ tục đầu tư công và đầu tư PPP được đơn giản hóa, không phải quyết định chủ trương đầu tư hay giao kế hoạch đầu tư công trung hạn, cho phép thiết kế xây dựng một bước, áp dụng hợp đồng đa dạng như BOT, BOO, BTL…với tỷ lệ vốn nhà nước tham gia PPP tối đa 70% và cơ chế chia sẻ rủi ro doanh thu linh hoạt. Những cơ chế này nhằm huy động hiệu quả nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm chất lượng dự án và tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Là một trong 2 địa phương được lựa chọn làm thí điểm, TP. HCM đang chuẩn bị hình thành Trung tâm tài chính quốc tế, một chủ trương kịp thời và mang tầm chiến lược. Đây không chỉ là nơi hội tụ các dòng vốn và tài sản toàn cầu mà còn là cơ hội để Việt Nam khai thác thế mạnh riêng, đặc biệt trong lĩnh vực nông sản và thủy sản xuất khẩu.
TS. Lê Nguyễn Gia Thiện, Phó Trưởng khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP. HCM) chia sẻ: “Khi có Trung tâm tài chính quốc tế thì sẽ tích hợp những sàn giao dịch hàng hóa, đặc biệt là giao dịch nông, lâm, thủy, hải sản là những lợi thế của Việt Nam mình, điều đó rất là tốt”.
Không chỉ là đòn bẩy đối với các lĩnh vực kinh tế, xuất khẩu, theo TS Đỗ Quang Minh, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Trung tâm Hội chợ Triển lãm Việt Nam, Trung tâm tài chính quốc tế còn mở ra tương lai cho thị trường nghệ thuật tại Việt Nam.
Xây dựng và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế là nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi tư duy mới, cách tiếp cận toàn diện và phối hợp liên ngành.
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1646 thành lập Ban chỉ đạo về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và phân công các Bộ, ngành xây dựng 8 Nghị định. Đây là những nghị định có tầm vóc, ý nghĩa hết sức quan trọng trong triển khai Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Do vậy, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho rằng: “Nếu được thiết kế bài bản chặt chẽ và minh bạch, Nghị định sẽ giúp xây dựng niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư và các định chế tài chính quốc tế ngay từ đầu”.
Nghị quyết 222/2025/QH15 không chỉ là khung chính sách mà là đòn bẩy chiến lược mở đường cho Việt Nam hình thành Trung tâm tài chính quốc tế tầm cỡ khu vực - nơi hội tụ của công nghệ, dòng vốn và nhân lực chất lượng cao. Khi hạ tầng được đầu tư đồng bộ, cơ chế đầu tư thông thoáng, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội trở thành điểm đến hấp dẫn cho các định chế tài chính toàn cầu trong thập kỷ tới./.
