Ngày 7/6/2023, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thái Nguyên, Hạt Kiểm lâm thành phố Thái Nguyên phối hợp với Chi cục Kiểm lâm thành phố Hà Nội, Trung tâm Cứu hộ Động vật hoang dã (ĐVHD) Hà Nội, Ủy ban nhân dân phường Thịnh Đán (thành phố Thái Nguyên) tiến hành hoạt động tiếp nhận 6 cá thể hổ do hộ gia đình nhà ông Nguyễn Khắc Thường (tổ 5, xã Thịnh Đán, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên) tự nguyện giao nộp cho Nhà nước.
Đây là kết quả của sự kiên trì vận động của Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thái Nguyên, Hạt Kiểm lâm thành phố Thái Nguyên và các cơ quan có liên quan, nỗ lực hỗ trợ từ phía Trung tâm Cứu hộ Động vật hoang dã Hà Nội và quan trọng nhất là ý thức của chính chủ nuôi. Tất cả 6 cá thể hổ sẽ được chuyển đến chăm sóc tại Trung tâm Cứu hộ ĐVHD Hà Nội.
Ngày 4/4/2007, sau khi phát hiện hoạt động nuôi nhốt hổ trái phép tại một số cơ sở trên địa bàn tỉnh Bình Dương, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành văn bản số 1761/VPCP-NN đồng ý với đề xuất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông về việc giao các cá thể hổ bị nuôi nhốt trái phép cho các hộ nuôi tại đây được “nuôi thí điểm vì mục đích bảo tồn”.
Sau các trường hợp này, cũng trong năm 2007, cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên đã phát hiện hoạt động nuôi nhốt hổ trái phép tại cơ sở của ông Nguyễn Khắc Thường. Sau khi ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính ông Thường cho hành vi nuôi nhốt hổ trái phép, tương tự như các trường hợp nuôi nhốt hổ tại Bình Dương, các cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên đã giao hộ gia đình ông Thường tiếp tục nuôi thí điểm các cá thể hổ trên vì mục đích bảo tồn. Được biết, từ 2016 đến nay, tổng số cá thể hổ nuôi nhốt tại trang trại ông Thường luôn duy trì số lượng 6 cá thể.
Ông Nguyễn Khắc Thường bày tỏ: “Tôi nuôi các cá thể hổ cũng gần 20 năm và rất yêu quý chúng. Tuy nhiên, do điều kiện sức khoẻ và kinh tế không đảm bảo, tôi quyết định chuyển giao các cá thể này cho Nhà nước với mong muốn các cá thể hổ sẽ được chăm sóc ở điều kiện tốt.”
Có mặt tại buổi chuyển giao, bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) chia sẻ:“Hoạt động nuôi thí điểm bảo tồn hổ tại một số hộ dân được thực hiện từ năm 2007 đến nay không cho thấy ý nghĩa cho công tác bảo tồn hổ trong tự nhiên. Ngoài một số trường hợp các chủ nuôi đã tự nguyện chuyển giao hổ cho Nhà nước như gia đình ông Thường, vẫn còn tồn tại một số cơ sở tư nhân nuôi nhốt hổ không có nguồn gốc hợp pháp trong chương trình “thí điểm bảo tồn” này. ENV hy vọng các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ sớm quyết định việc xử lý các cá thể hổ nuôi thí điểm sau khi hoàn thành đánh giá theo đúng chỉ đạo tại Chỉ thị số 29/CT-TTg ngày 23/7/2020 của Thủ tướng Chính phủ để có giải pháp xử lý dứt điểm hoạt động “thí điểm” này trong thời gian sớm nhất.”
Ông Lương Xuân Hồng – Giám đốc Trung tâm Cứu hộ Động vật hoang dã Hà Nội – đơn vị tiếp nhận hổ cho biết: “Hổ là loài động vật hoang dã nguy cấp quý hiếm được bảo vệ ở cấp độ cao nhất theo quy định của pháp luật. Để có thể nuôi hổ vì mục đích giáo dục hay bảo tồn cần phải đảm bảo kinh nghiệm, cơ sở vật chất, kĩ thuật, thú ý, phúc lợi phù hợp. Ví dụ, trong tự nhiên, mỗi cá thể hổ thường di chuyển trong phạm vi bán kính 20-30km. Mỗi người dân nếu yêu quý hổ và các loài ĐVHD hãy bảo vệ chúng trong tự nhiên. Việc nuôi nhốt hổ tại các hộ dân mà không đáp ứng điều kiện không những làm hổ mất đi các tập tính tự nhiên mà còn có thể là hành vi vi phạm pháp luật bị xử lý”.
Đến 13h30 ngày hôm nay, 4/6 cá thể bắt đầu được đưa về Sóc Sơn, Hà Nội. Trung tâm đang tiếp tục thực hiện các biện pháp cần thiết để dẫn dụ 2 cá thể hổ còn lại để đưa lên phương tiện vận chuyển. Dự kiến hoạt động chuyển giao sẽ hoàn thành vào ngày 8/6. Với 6 cá thể hổ tiếp nhận thêm này, Trung tâm Cứu hộ Động vật hoang dã Hà Nội sẽ là “ngôi nhà” chăm sóc 41 cá thể hổ.
Theo thống kê tại cơ sở dữ liệu của ENV, hiện nay số lượng hổ nuôi nhốt tại các cơ sở tư nhân có đăng ký trên cả nước (trang trại và vườn thú tư nhân) đã lên đến con số hơn 300 cá thể tính đến 4/2023.
Con số này đã tăng khoảng gần 6 lần so với số lượng hổ nuôi nhốt có đăng ký được ghi nhận tại Việt Nam năm 2007 (khoảng hơn 50 cá thể). Qua quá trình đánh giá hoạt động nuôi nhốt hổ và các loài ĐVHD tại các cơ sở này trong những năm qua, ENV nhận thấy về cơ bản các cơ sở tuân thủ quy định pháp luật.
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số cơ sở đang “núp bóng” các cơ sở nuôi ĐVHD phi thương mại để thực hiện các hoạt động buôn bán hổ và ĐVHD trái phép.
