Sáng 27/12, tại Trung tâm Hội nghị quốc gia đã diễn ra Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI, quy tụ 2.223 đại biểu là những gương điển hình tiên tiến tiêu biểu trên mọi lĩnh vực của đời sống. Dự Đại hội có Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tich nước Lương Cường, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương và các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI diễn ra với chủ đề: “Thi đua đổi mới, sáng tạo, tăng tốc bứt phá đưa đất nước vào kỷ nguyên phát triển hùng cường, văn minh, thịnh vượng.”
Theo Ban tổ chức, Đại hội có 2.025 đại biểu chính thức và 198 đại biểu khách mời. Trong đó có 1.282 điển hình tiên tiến xuất sắc, chủ yếu là người trực tiếp lao động, sản xuất; 139 Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng Lao động; 86 Chiến sĩ thi đua toàn quốc; đại biểu dân tộc thiểu số, kiều bào và cả người nước ngoài có đóng góp cho Việt Nam. Đại hội như một “bản đồ sống” của tinh thần thi đua, nơi những giá trị bền bỉ được kết tinh thành câu chuyện, thành gương mặt, thành hành động.
Báo cáo của Hội đồng Thi đua – Khen thưởng Trung ương khẳng định: trong 5 năm qua, các phong trào thi đua đã triển khai sâu rộng, vừa ứng phó với thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, biến đổi khí hậu, thiên tai, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh. Các phong trào lớn như “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Vì người nghèo – không để ai bị bỏ lại phía sau”, hay phong trào thi đua đặc biệt phòng, chống COVID-19 đã tạo nên “lực đẩy tinh thần” giúp cả nước vượt khó.
Trong các phong trào đó, nổi lên những điển hình tiêu biểu– những câu chuyện khiến tinh thần thi đua trở nên cụ thể, chạm vào cảm xúc và khơi gợi trách nhiệm xã hội.
Từ “đòn gánh đánh Tây” đến ngọn lửa truyền đời
Ở tuổi 92, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trương Thị Tám vẫn minh mẫn, rành rọt kể về một thời kháng chiến như mới hôm qua. Câu chuyện của bà không chỉ là ký ức, mà là một bản trường ca của lòng yêu nước nơi hậu phương. Từ một cô gái vùng cách mạng Khoái Châu (Hưng Yên), năm 17 tuổi, bà xung phong vào đội du kích Hoàng Ngân, tham gia huấn luyện, chiến đấu, rồi trở thành xã đội phó, sau đó là xã đội trưởng.
Trong ký ức và tư liệu, trận đánh nổi tiếng ngày 20/6/1953 trên đê Phương Trù được nhắc như biểu tượng của trí mưu và lòng quả cảm: những nữ du kích giả làm thôn nữ đi chợ, đi cắt cỏ để áp sát vọng gác. Khi thời cơ đến, bà hô “xung phong” và dùng đòn gánh phang vào tên lính giữ súng, tạo đột phá để tổ du kích làm chủ tình thế, thu vũ khí và khiến địch hoảng loạn. Chiếc đòn gánh ấy ngày nay được trưng bày tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, trở thành chứng tích sống động của tinh thần “giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”.
Nữ anh hùng Trương Thị Tám không chỉ chiến đấu mà còn sống trọn nghĩa tình sau chiến tranh. Chồng hy sinh, bà một mình nuôi 4 con, tiếp tục đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ tại địa phương, từ Chủ tịch xã đến Bí thư Đảng ủy, rồi Hội trưởng Phụ nữ… Một chi tiết xúc động được bà nhắc lại nhiều lần: 6 lần gặp Bác Hồ, và bài học của Người sau buổi duyệt binh 2/9/1955: “Từ nay phát biểu không được nói xin rút lui mà là xin ngừng lời.” Một câu nhắc giản dị nhưng đọng lại tinh thần tự tin, tư thế người chiến thắng, cũng là lời nhắc về cách nói, cách sống của một người cách mạng.
Tri ân quá khứ, câu chuyện của nữ anh hùng Trương Thị Tám còn là lời nhắc thế hệ trẻ rằng: thi đua yêu nước không phải khẩu hiệu, mà là dấn thân, là hy sinh, là tự vượt lên, như cách bà đã sống trọn đời.
“Cô gái tên lửa” làm chủ công nghệ lõi bằng ý chí và tri thức
Nếu Anh hùng Trương Thị Tám đại diện cho tinh thần yêu nước thời kháng chiến, thì Trung tá Lê Thị Hằng là hình ảnh tiêu biểu của yêu nước thời hiện đại – làm chủ công nghệ, xây dựng quốc phòng bằng khoa học kỹ thuật.
Sinh năm 1985, quê Bắc Ninh, chị là người trưởng thành từ truyền thống hiếu học của vùng Kinh Bắc: học chuyên Toán từ THCS đến THPT, sau đó vào Đại học Bách khoa Hà Nội, theo ngành điện – điện tử – cơ khí, một lĩnh vực vốn “khó và hiếm nữ”. Ở chị, điều nổi bật không chỉ là trí tuệ mà là phương pháp: luôn hiểu bản chất, không ngại hỏi, không ngại khó. Chính thói quen “không hiểu là hỏi ngay” đã trở thành nền tảng cho một hành trình nghiên cứu và phát triển đầy thử thách.
Gia nhập Viettel từ năm 2007, rồi chuyển về Viện Nghiên cứu và Phát triển từ năm 2010, chị thuộc nhóm kỹ sư đầu tiên bước vào lĩnh vực khí tài công nghệ cao khi Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ cho Viettel năm 2012. Trong một dự án đặc biệt về tên lửa đối hạm tầm trung, chị xung phong tham gia làm kỹ sư trực tiếp ở dự án “đầu tự dẫn” – phần “đôi mắt” phức tạp nhất của tên lửa. Bắt đầu gần như từ con số 0: không tài liệu hoàn chỉnh, không hạ tầng, không đối tác hỗ trợ, nhóm chỉ có 7 người và chưa hình dung đầy đủ “đầu tự dẫn” là gì. Họ phải giải hai bài toán: hiểu nguyên lý – cấu tạo và xây dựng quy trình thử nghiệm phản ánh đúng môi trường tác chiến.
Thành công đến từ sáng tạo và “tinh thần thép”: áp dụng thiết kế ngược, giả lập hàng trăm kịch bản; tự xây dựng phòng bắn thử nghiệm; dùng cano, máy bay mang đầu tự dẫn tiếp cận mục tiêu thay vì bắn tên lửa thật, nhờ đó rút ngắn thời gian và tiết kiệm ngân sách rất lớn. Đến năm 2020, sản phẩm được nghiệm thu cấp Bộ Quốc phòng – một dấu mốc khi người Việt lần đầu tự chủ trong thiết kế, chế tạo thành phần công nghệ cực khó.
Những năm sau, dù ảnh hưởng COVID-19, thiếu nhân lực, đứt gãy chuỗi cung ứng, nhóm tiếp tục phát triển nhiều dòng sản phẩm mới. Trung tá Lê Thị Hằng hiện là Giám đốc Trung tâm C4, tập trung xây quy trình chặt chẽ, tự động hóa thiết kế – thử nghiệm, kiểm soát chất lượng “không được phép sai sót”. Thành quả được ghi nhận bằng nhiều phần thưởng, và đặc biệt là danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân được Chủ tịch nước ký tặng 15/8/2025, khi chị mới 40 tuổi.
Thông điệp chị gửi đến thế hệ trẻ rõ ràng: hãy dám theo đuổi khoa học – công nghệ, vì nữ giới có thể mạnh về sự tỉ mỉ, kiên trì, trách nhiệm. Tinh thần thi đua chính là tinh thần làm chủ tri thức, biến tri thức thành sức mạnh quốc gia.
Đồn Biên phòng Đàm Thủy: “lá chắn thép”, điểm tựa của nhân dân biên giới
Bên cạnh những cá nhân xuất sắc, Đại hội tôn vinh các tập thể anh hùng – nơi thi đua là sức mạnh cộng đồng. Đồn Biên phòng Đàm Thủy (BĐBP Cao Bằng) là một điển hình như vậy. Đơn vị được thành lập ngày 23/12/1977, quản lý đoạn biên giới gần 19km, có 60 mốc quốc giới, trong đó có khu vực trọng điểm thác Bản Giốc.
Giai đoạn 2009–2019, đơn vị khắc phục khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, giữ vững an ninh biên giới, xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện. Đồn là đơn vị đầu tiên trong tỉnh phát động triển khai để cán bộ và nhân dân cùng nhận biết, cùng tham gia bảo vệ đường biên, cột mốc mới. Đồng thời, chủ động tham mưu thực hiện tốt Hiệp định hợp tác khai thác và bảo vệ tài nguyên du lịch thác Bản Giốc giữa Việt Nam – Trung Quốc, góp phần ổn định khu vực biên giới, kết hợp quốc phòng – an ninh với phát triển.
Đơn vị cũng nổi bật trong đấu tranh phòng chống tội phạm, nhất là ma túy, buôn lậu, tiền giả, vũ khí, pháo… Nhưng điều làm nên hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” nơi biên cương không chỉ ở chiến công, mà ở công tác dân vận: cử cán bộ tăng cường cơ sở, giúp dân phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo, hỗ trợ học sinh, khám chữa bệnh miễn phí, xây “Mái ấm biên cương”, xây nông thôn mới. Đồn vừa là “lá chắn” bảo vệ chủ quyền, vừa là “điểm tựa” của người dân.
Ngày 22/12/2020, Đồn Biên phòng Đàm Thủy vinh dự đón nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới. Về dự ĐH Thi đua yêu nước lần này, Thiếu tá Nguyễn Việt Giang, Chính trị viên Đồn Biên phòng Đàm Thủy bày tỏ niềm xúc động và nhấn mạnh, đây không chỉ là vinh dự mà còn là trách nhiệm, là “chất thép” thúc đẩy từng cán bộ chiến sĩ tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, giữ gìn an ninh biên giới và xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, làm dày thêm truyền thống bằng kết quả cụ thể.
Tinh thần thi đua – từ ký ức hào hùng đến khát vọng tương lai
Dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: thi đua yêu nước không chỉ là phong trào mang tính cổ vũ mà phải trở thành động lực tinh thần và hành động, khơi dậy mạnh mẽ ý chí tự lực, tự cường, tinh thần đoàn kết – sáng tạo – vượt khó để đưa đất nước tăng tốc bước vào kỷ nguyên phát triển hùng cường, văn minh, thịnh vượng.
Tổng Bí thư khẳng định, trong giai đoạn 2021–2025, giữa bối cảnh nhiều biến động như COVID-19, thiên tai, biến đổi khí hậu và khó khăn kinh tế toàn cầu, các phong trào thi đua đã lan tỏa sâu rộng, góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, giữ vững quốc phòng – an ninh, nâng cao vị thế Việt Nam. Đại hội là sự kiện chính trị – xã hội có ý nghĩa lớn, vừa tổng kết chặng đường 5 năm thi đua yêu nước, vừa phát động khí thế mới cho giai đoạn 2026–2030, trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, cần bứt tốc bằng tri thức, công nghệ, bản lĩnh và tinh thần cống hiến. Đại hội cũng tôn vinh những con người bình dị nhưng phi thường, tiếp thêm niềm tin và khát vọng vươn lên cho cả nước.
Nhìn từ những điển hình dự ĐH Thi đua yêu nước lần thứ XI, có thể thấy một mạch chảy xuyên suốt của thi đua yêu nước: dấn thân và phụng sự. Từ chiến trường chống Pháp với đòn gánh của nữ du kích, đến phòng thí nghiệm công nghệ cao của “cô gái tên lửa”, đến biên giới Cao Bằng nơi người lính quân hàm xanh ngày đêm bám trụ – tất cả đều chung một gốc rễ: đặt Tổ quốc lên trên, đặt lợi ích của nhân dân lên trước.
Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc 2025 vì thế không chỉ là lễ tôn vinh. Đó là nơi chuyển hóa giá trị thành động lực, nơi những câu chuyện thật làm sống dậy niềm tin, rằng: đất nước có thể mạnh lên bằng những việc làm bền bỉ, bằng khát vọng làm chủ tri thức và công nghệ, và bằng trái tim biết phụng sự. Để rồi, tinh thần thi đua lại tiếp tục lan ra mọi miền, tạo lực đẩy cho một giai đoạn phát triển mới – mạnh mẽ hơn, sáng tạo hơn, và nhân văn hơn.
