Cựu chiến binh, thượng tá - phi công Vũ Đình Rạng hiện đang sống ở Hà Nội. Ông là người con của quê lúa Thái Bình. Ông nhập ngũ năm 1963, thuộc Lữ đoàn dù 305. Một năm sau đó, ông được tuyển chọn sang Quân chủng Không quân, rồi được cử sang Liên Xô học lái máy bay Mig 21. Với thành tích học tập xuất sắc, khi về nước ông được biên chế vào đội hình sẵn sàng chiến đấu của Trung đoàn 921, Sư đoàn 371.
Tại đây, ông tiếp tục được trau dồi kiến thức bay đêm và chuyên trực chiến săn B52. “Yêu cầu của Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh là bằng mọi giá phải đánh B52. Tháng 7/1968, khi đội bay đêm được thành lập, tôi là một trong những người được huấn luyện đánh đêm”, ông Rạng nhớ lại.
Trong cuộc đời binh nghiệp, thời khắc cựu chiến binh Vũ Đình Rạng không bao giờ quên là khi điều khiển khiển máy bay chiến đấu Mig-21, bám sát “pháo đài bay” B-52 của giặc Mỹ trên bầu trời Nghệ An.
Ông Rạng cho biết, trong chiến tranh phá hoại, Mỹ dùng máy bay B-52 trút bom xuống những vùng trọng điểm giao thông thuộc tuyến đường Trường Sơn. Bộ Quốc phòng và Quân chủng Phòng không, Không quân đã quyết tâm dùng tiêm kích Mig-21 để hạ B-52. Ông là một trong số những người lính bay được cấp trên tin tưởng giao thực hiện nhiệm vụ khó khăn ấy.
Vào đêm 20/11/1971, khi có lệnh báo động máy bay B-52 xâm phạm vùng trời Khu 4, đội bay chiến đấu ở Sân bay Dừa được lệnh sẵn sàng. Chiếc MiG-21 xuất kích đầu tiên do người đồng đội Hoàng Biểu điều khiển cất cánh nhưng sau đó tốp B-52 của địch đã quay trở lại căn cứ tại Thái Lan.
15 phút sau, kíp trực chiến lại nhận được tin B-52 xuất hiện từ hướng Thái Lan bay sang. Lần này, ông được lệnh xuất kích. Theo chiến thuật đã được huấn luyện, ông điều khiển MiG-21 bay thấp, men theo dãy Đại Huệ với vận tốc nhỏ. Đến vùng trời Quảng Bình, ông nhận được lệnh của Sở Chỉ huy mặt đất là vứt thùng dầu phụ và tăng tốc lên cao.
Khi bay về hướng có B-52 và bật ra-đa, ông phát hiện mục tiêu cách khoảng 6 km. Nhận định với khoảng cách này, sử dụng tên lửa không đối không sẽ không hiệu quả nên ông quyết định tiếp tục tiến sát mục tiêu. Bị địch phát hiện nhưng ông vẫn bình tĩnh, điều khiển chiếc MiG-21 bám sát B-52, khi khoảng cách chỉ còn 2 km, ông nhấn nút phóng tên lửa. Tên lửa rời bệ phóng, bay thẳng vào mục tiêu và phát nổ.
Ngay sau đó, ông Rạng tăng tốc, vọt lên cao và trở về hạ cánh tại Sân bay Dừa trong niềm hân hoan, vui mừng của những người đồng đội. Nhớ lại khoảnh khắc phát hiện, tăng tốc, bám sát và bấm nút phóng tên lửa vào mục tiêu, ông Rạng chia sẻ: “Khi có lệnh cất cánh, tôi tự đi theo kế hoạch. Vận tốc bay có lúc đạt khoảng 1.400km/h. Trận này, có thể do Mỹ chủ quan nên không bật gây nhiễu nên tôi phát hiện và tiếp cận được B52”.
Mãi về sau, ông Rạng mới biết chiếc B-52 trúng tên lửa do mình khai hỏa từ chiếc Mig-21, chỉ bị hỏng 1 động cơ nên vẫn “lết” về tới căn cứ tại Thái Lan. Tài liệu của Không quân Mỹ ghi nhận đây là lần đầu tiên Mig-21 tiếp cận và phóng tên lửa về phía B52 nên xem ông là người đầu tiên đã bắn hạ B-52.
“Lúc bấy giờ, tôi còn trẻ, được đi đánh giặc là vinh dự nhất. Mục đích duy nhất là tiêu diệt B-52. Đã là phi công, ai cũng muốn lập công", ông Rạng tự hào.
Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua. Tuổi tác, sức khỏe đã xóa nhòa nhiều ký ức. Tuy nhiên, thời khắc điều khiển chiếc Mig-21 bám sát và bắn hạ B-52 vẫn in tậm trong tâm trí của người lính cựu Vũ Đình Rạng. Bởi mục tiêu ấy vào thời điểm cách đây gần 55 năm, B-52 được mệnh danh là “pháo đài bay” bất khả xâm phạm.
Nghe bài viết dưới đây:
