Tiếng Việt - di sản vô giá
Tiếng Việt không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là mạch nguồn văn hóa của dân tộc. Ngay từ những ngày đầu thành lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định tiếng Việt là tài sản vô giá, là công cụ đoàn kết toàn dân. Người luôn nhấn mạnh cách sử dụng ngôn ngữ giản dị, trong sáng, dễ hiểu để mọi người đều tiếp nhận.
Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng cũng từng nhấn mạnh: tiếng ta phải phát triển vững chắc trên cơ sở vốn cũ, ngày càng giàu đẹp nhưng vẫn giữ được bản sắc tinh hoa.
Những quan điểm này trở thành kim chỉ nam trong hành trình 80 năm gìn giữ sự trong sáng của tiếng Việt.
Trong hành trình đó, Đài Tiếng nói Việt Nam cũng luôn ý thức về sứ mệnh truyền tải tiếng nói của dân tộc Việt Nam, luôn nỗ lực để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.
Phát thanh viên - người gìn giữ và lan tỏa tiếng Việt chuẩn mực
Phát thanh viên, NSƯT Việt Hùng – giọng đọc “vàng” gắn bó hơn nửa thế kỷ với Đài Tiếng nói Việt Nam kể lại, trong chiến tranh, tiếng nói của Đài là nguồn động viên to lớn cho tiền tuyến và hậu phương. Trên sóng phát thanh, sự trong sáng của tiếng Việt không chỉ nằm ở giọng đọc hay mà còn ở việc chuyển tải đúng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến nhân dân.
Với ông, giữ gìn sự chuẩn mực của tiếng Việt không phải nguyên tắc cứng nhắc mà là “mệnh lệnh nghề nghiệp”. Một phát thanh viên phải có trách nhiệm, có tri thức toàn diện và tuyệt đối tôn trọng hàng triệu thính giả đang lắng nghe.
Những kỷ luật và bài học rèn nghề
NSƯT Việt Hùng chia sẻ, trước đây, phát thanh viên phải rèn luyện vô cùng khắt khe. Luôn chuẩn bị bút, đọc trước kịch bản và ghi chú chỗ nghỉ, chỗ nhấn nhá. Học phát âm từng chữ, từng từ ghép để giọng đạt đến độ chuẩn, nếu sai sẽ được các bậc tiền bối sửa ngay. Về nhà còn phải tự nghe lại băng để điều chỉnh giọng của chính mình. "Ngày xưa, chúng tôi có quyển sổ nhận xét chất lượng các chương trình phát thanh, xem cái quyển nhận xét ấy thì đừng buồn, đừng tự ái. Nếu mình tự ái thì mình sẽ không bao giờ tiến bộ được", NSƯT Việt Hùng nhớ lại.
Ngoài giọng đọc, người làm nghề còn phải rèn sức khỏe, sinh hoạt điều độ và không ngừng học hỏi kiến thức xã hội. Mỗi bản tin, mỗi tác phẩm văn nghệ đều là công sức của tác giả, vì thế, phát thanh viên nếu đọc cẩu thả là “có tội với người viết và với thính giả”.
Ông cũng nhớ đến tấm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh: luôn khuyến khích dùng tiếng Việt thuần, giản dị và giàu tính biểu đạt. Những lời dạy ấy giúp thế hệ phát thanh viên hiểu sâu sắc hơn trách nhiệm gìn giữ sự trong sáng của tiếng Việt.
Chương trình “Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt” - nhịp cầu kết nối
Chương trình Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam ra đời vào những năm 70 của thế kỷ XX với mục đích tôn vinh vẻ đẹp của tiếng Việt, góp phần làm cho tiếng Việt giàu và đẹp.
Trải qua 50 năm tồn tại, chương trình là một điểm hẹn đáng nhớ của các thính giả nghe Đài ở các thế hệ khác nhau. Chương trình với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu về ngôn ngữ đã và đang kiên trì mục tiêu giữ gìn và phát triển tiếng Việt, một cấu phần quan trọng trong nền văn hóa Việt Nam.
Các chuyên gia ngôn ngữ, nhà nghiên cứu tham gia chương trình thường nói về việc sử dụng tiếng Việt chuẩn mực, cảnh báo về lạm dụng tiếng lóng, nhắc nhở việc chọn lời chào đúng ngữ cảnh giao tiếp.
Những ý kiến đó góp phần định hướng xã hội, giúp cộng đồng nâng cao ý thức trong cách dùng từ, giữ cho tiếng Việt luôn trong sáng và gần gũi.
Thông điệp gửi đến thế hệ trẻ
Đối với thế hệ phát thanh viên trẻ, NSƯT Việt Hùng nhắn nhủ: hãy nghiêm khắc với bản thân, luyện giọng, trau dồi vốn từ và giữ gìn sức khỏe để phục vụ nghề. Mỗi câu chữ trên sóng không chỉ là thông tin, mà còn là tấm lòng gửi đến hàng triệu người nghe.
Ông khẳng định: “Tôi chỉ mong trên sóng bây giờ không còn những hạt sạn nữa. Hãy giữ cho tiếng Việt trong sáng, chuẩn mực, để ngôn ngữ ấy tiếp tục lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc qua từng thế hệ”.
80 năm nhìn lại, hành trình giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt là sự chung sức của cả dân tộc. Trên sóng phát thanh, qua từng giọng đọc chuẩn mực, tiếng Việt không chỉ là ngôn ngữ giao tiếp mà còn là niềm tự hào, là hồn cốt dân tộc, góp phần gắn kết và nuôi dưỡng tâm hồn Việt Nam.
