Bộ GD-ĐT thừa nhận chất lượng biên soạn sách chưa đáp ứng yêu cầu xã hội

Từ ngày 28-29/9, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội thảo về công tác biên soạn, xuất bản, sử dụng sách giáo khoa giáo dục phổ thông và Trưng bày sách giáo khoa Việt Nam và các nước.

Tại sự kiện, Bộ GD-ĐT trưng bày, giới thiệu lịch sử phát triển sách giáo khoa giáo dục phổ thông Việt Nam qua các thời kỳ, theo các mốc thay sách: 1957, 1981, 2002, 2020; trưng bày và giới thiệu sách giáo khoa của một số quốc gia trong khu vực và trên thế giới, như: Lào, Thái Lan, Malaysia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh... để giáo viên, học sinh, các chuyên gia giáo dục có sự đối sánh.

Ngoài ra, một số sách được giải thưởng quốc gia và sách giáo khoa điện tử thuộc các bộ sách hiện hành cũng được trưng bày, giới thiệu.

Bộ GD-ĐT cho biết, thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 của Quốc hội về đổi mới Chương trình, Sách giáo khoa giáo dục phổ thông, trong thời gian qua đã có nhiều tổ chức, cá nhân tham gia biên soạn sách giáo khoa, đảm bảo kịp thời triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Cụ thể, hiện có 1.574 tác giả tham gia biên soạn SGK cho 6 khối lớp: Lớp 1 (221 tác giả); lớp 2 (199 tác giả); lớp 3 (234 tác giả); lớp 6: (276 tác giả); lớp 7 (318 tác giả); lớp 10 (382 tác giả).

Các tác giả đều đã được tập huấn về biên soạn SGK và đạt tiêu chuẩn cá nhân viết SGK theo quy định tại Thông tư số 33. Trên 2/3 số tác giả tham gia biên soạn SGK có trình độ từ tiến sĩ trở lên.

Phát biểu hội thảo về sách giáo khoa giáo dục phổ thông, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ nhấn mạnh, chủ trương xã hội hoá sách giáo khoa đã huy động được nhiều tổ chức, đông đảo đội ngũ nhà giáo, nhà khoa học, chuyên gia giáo dục tham gia biên soạn sách giáo khoa.

Quá trình tổ chức biên soạn, xây dựng bản mẫu, tiến hành thực nghiệm, nghiệm thu, lựa chọn sử dụng được thẩm định và kiểm soát chặt chẽ.

Có 7 nhà xuất bản có chức năng biên soạn sách giáo khoa và đến nay đã có 6 nhà xuất bản trực tiếp tham gia biên soạn, xuất bản sách giáo khoa của 6 khối lớp: 1,2,3,6,7,10.

“Chương trình được xây dựng theo hướng mở - một vấn đề vừa mới, vừa khó nên việc tổ chức biên soạn sách gặp những khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, chất lượng được nâng lên, đáp ứng được yêu cầu của đổi mới chương trình giáo dục phổ thông theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học”, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ nói.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cũng chỉ ra 3 khó khăn, hạn chế trong việc tổ chức biên soạn, xuất bản sách giáo khoa theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Trước hết, ông Độ thừa nhận chất lượng sách giáo khoa chưa đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Mặc dù việc dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 là dạy theo chương trình chứ không phải là dạy theo SGK như trước nhưng SGK vẫn là “khuôn vàng thước ngọc”, phải đảm bảo sự chuẩn mực, yêu cầu rất cao về độ chính xác. Điều này, SGK mới chưa đáp ứng được yêu cầu cao nhất của xã hội.

Thứ hai, các yếu tố cấu thành giá SGK mới còn cao hơn so với các yếu tố cấu thành giá của SGK cũ; Thứ ba việc lựa chọn SGK cũng có những khó khăn trong quá trình triển khai.

“Bộ GD-ĐT mong chờ những đề xuất, hiến kế của các chuyên gia, các tác giả viết SGK, học sinh, giáo viên… để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình biên soạn, xuất bản SGK trong thời gian tới”, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ nhấn mạnh.

Trong báo cáo đánh giá về công tác biên soạn, thẩm định, xuất bản, lựa chọn và sử dụng sách giáo khoa giáo dục phổ thông, Bộ GD-ĐT đánh giá, các SGK đã có những sáng tạo riêng trong cách thức trình bày, thể hiện nội dung đối với cùng một yêu cầu cần đạt trong chương trình môn học/hoạt động giáo dục. Các SGK khác nhau lựa chọn ngữ liệu, hình ảnh khác nhau, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá được lựa chọn khác nhau làm đa dạng các bộ SGK, đáp ứng nhu cầu sử dụng của các địa phương với sự khác biệt đặc điểm kinh tế, xã hội, văn hoá.

Tuy nhiên, một số nội dung, thuật ngữ được sử dụng trong các bản mẫu sách giáo khoa chưa đảm bảo tính liên thông giữa các môn học/hoạt động giáo dục. Tiến trình nội dung bài học trong một môn học còn có sự chênh lệch đáng kể giữa các sách khác nhau. Một số bản mẫu có lỗi về nội dung, chính tả, ngôn ngữ, hình ảnh...

Ngoài ra, việc xem xét, thẩm định đối với một vài văn bản, ngữ liệu đưa vào sách giáo khoa chưa chú ý đầy đủ các khía cạnh tác động xã hội; gây băn khoăn trong dư luận.

Trước những khó khăn, hạn chế được chỉ ra, PGS.TS Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD-ĐT) cho biết, trong thời gian tới Bộ GD-ĐT sẽ giám sát việc biên soạn SGK ngay từ những khâu đầu tiên là lựa chọn, tập huấn tác giả, xây dựng đề cương đến khâu thẩm định sách.

"Thông tư 05 đã quy định rất rõ các đơn vị của Bộ GD-ĐT sẽ tăng cường việc này để phối hợp với các đơn vị biên soạn SGK để làm sao kiểm soát chất lượng sách giáo khoa ngay từ khâu đầu tiên", ông Thành nói.

Bên cạnh đó, PGS.TS Nguyễn Xuân Thành cho biết, Bộ cũng sẽ tăng cường kiểm soát việc tổ chức dạy thực nghiệm SGK tại các trường học. Về điều này, ông Thành đề nghị các Sở GD-ĐT cùng đồng hành với các NXB.

Đối với các tác giả biên soạn SGK, PGS.TS Nguyễn Xuân Thành đề nghị việc lựa chọn ngữ liệu, văn bản đưa vào SGK tinh giản hơn, chính xác hơn, thuyết phục hơn. Điều này cũng đòi hỏi sự nghiêm khắc hơn nữa của các thành viên hội đồng thẩm định khi chất vấn các tác giả.

Ngoài ra, Bộ GD-ĐT yêu cầu các đơn vị biên soạn SGK tăng cường lấy ý kiến của giáo viên phổ thông, giảng viên đại học cũng như các chuyên gia; Phối hợp với các Sở GD-ĐT tổ chức tập huấn sử dụng SGK cho đội ngũ giáo viên được kỹ càng hơn...