Hôm nay (18/10), Bộ GD-ĐT công bố đề thi tham khảo kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 gồm 10 môn văn hóa và 7 môn ngoại ngữ.
Đề thi bám sát mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018
Theo các chuyên gia giáo dục, đề thi minh họa công bố ở thời điểm giữa học kỳ I của năm học, giúp giáo viên và học sinh có nhiều thời gian ôn tập, chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 theo định hướng đề thi cung cấp. Nhìn tổng thể, đề thi minh họa có những điểm khác biệt và đổi mới lớn so với đề thi tốt nghiệp THPT của chương trình cũ. Điều này sẽ tác động lớn tới việc dạy và học tại các trường phổ thông.
Thầy giáo Đinh Đức Hiền, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học, THCS & THPT FPT Bắc Giang nhận xét, đề thi tham khảo kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 có phạm vi kiến thức chủ yếu ở chương trình lớp 12, với 90% số câu hỏi ở lớp 12, 10% kiến thức ở lớp 11.
Nội dung đề thi tham khảo có sự thay đổi lớn, bám sát mục tiêu và định hướng của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, tức là đánh giá học sinh toàn diện. Nếu đề thi tốt nghiệp THPT trước đây có nội dung câu hỏi phần lớn tập trung đánh giá về mặt kiến thức thì đề tham khảo Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 đã thay đổi theo hướng tăng số lượng câu hỏi đánh giá kỹ năng, năng lực lên rất nhiều.
“Có thể nói đây là kỳ thi đánh giá năng lực, vẫn có câu hỏi ở kiến thức cơ bản để nhận biết, có những câu hỏi phân loại học sinh, học sinh sử dụng nhiều năng lực khác nhau từ khả năng tư duy phân tích, tổng hợp kiến thức khác nhau và dữ liệu trong câu hỏi”.
Là một giáo viên môn Sinh học, thầy Đinh Đức Hiền cho rằng, sự thay đổi lớn trong đề thi tốt nghiệp THPT 2025 là các mô hình bài toán thực tế, mô hình liên quan thực hành, thực tế nổi bật và chiếm nhiều trong đề thi. Trước kia có những bài toán phi lý, chưa đúng thực tế thì đề thi tham khảo Kỳ tốt nghiệp THPT 2025 đã giải quyết được.
Tương tự, thầy giáo Vũ Khắc Ngọc, giáo viên môn Hóa học - Hệ thống giáo dục Học Mãi đánh giá, đề thi tham khảo chú trọng đánh giá năng lực vận dụng kiến thức của học sinh giải quyết tình huống mang tính chất thực tiễn, thực nghiệm. Đề hạn chế nhiều bài toán có những biến đổi rắc rối, phức tạp và vô nghĩa. Thay vào đó, đề thi tập trung vào việc đánh giá thực chất hơn năng lực vận dụng kiến thức đặc trưng của các môn học. Một điểm đáng chú ý trong đề thi là có những nội dung sâu về ứng dụng của kiến thức thuộc về phần chuyên đề nhưng cũng được đưa vào trong đề thi.
“Đề thi phân loại tốt, đề không đánh đố học sinh ở những bài toán nặng về những biến đổi vô nghĩa nhưng lại có chiều sâu về kiến thức, năng lực đọc hiểu, đòi hỏi năng lực vận dụng kiến thức ”.
Căn cứ để xét tuyển đại học, cao đẳng
Theo thầy Vũ Khắc Ngọc đề thi tham khảo rất tiến bộ và phân hóa tốt. Vì vậy, các trường đại học, cao đẳng hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT 2025 để xét tuyển.
"Mấy năm gần đây, các trường đại học, cao đẳng có xu hướng sử dụng kết quả kỳ thi riêng, đánh giá năng lực, đánh giá tư duy vì có nhiều điểm tiến bộ hơn so với đề thi tốt nghiệp THPT và mức độ phân hóa sâu sắc hơn. Tuy nhiên nhìn vào đề minh họa lần này, tôi cảm nhận sự tiến bộ của đề thi tốt nghiệp còn lớn hơn đề thi đánh giá năng lực và mức độ phân hóa cũng rất tốt”, thầy Ngọc nói.
Với đề thi này, thầy Đinh Đức Hiền cho rằng, các trường ĐH nên sử dụng kết quả Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 để xét tuyển ĐH để giảm bớt gánh nặng cho phụ huynh, học sinh khi phải tham gia nhiều kỳ thi riêng. Các kỳ thi riêng tốn nhiều nhân lực, nguồn lực tài chính, hơn nữa không có độ phủ cao như kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Trong khi đó, mặc dù đánh giá đề thi tham khảo tiến bộ nhưng thầy Vũ Khắc Ngọc cho rằng chưa thể dự đoán được liệu sẽ có xu hướng các trường ĐH quay trở lại sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT nhiều hơn và thu hẹp các kỳ thi riêng.
Nhiều ẩn số liên quan tuyển sinh ĐH vì còn phụ thuộc vào đánh giá của các trường về nguồn tuyển. Các trường ĐH phần lớn tự chủ tài chính nên các trường sẽ phải tính toán phương án làm sao đảm bảo mục tiêu vừa tuyển đủ, vừa tuyển đúng.
"Đề thi này chất lượng phân hóa rất tốt và sẽ thay đổi tích cực quá trình dạy và học. Tuy nhiên, cân đối sử dụng phương thức tuyển sinh như thế nào để tối ưu tuyển sinh sẽ phụ thuộc tính toán của các trường xem dùng kết quả của của những kỳ thi nào, xét tuyển hồ sơ bằng học bạ, xét tuyển khối thi nào, có thay đổi khối thi không...
Mỗi nhóm trường có lại có tính toán riêng. Ví dụ khối trường “hot” như Kinh tế, Truyền thông, Báo chí, Sư phạm thì có tính toán khác. Những ngành khó tuyển sinh như Khoa học Kỹ thuật Công nghệ, Khoa học cơ bản, Nông nghiệp – Thủy sản sẽ có tính toán riêng".
Một bộ phận giáo viên sẽ "bất ngờ và lo lắng"
Theo thầy Vũ Khắc Ngọc, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 dù đã được thực hiện trong thời gian qua nhưng thực tế triển khai ở các nhà trường cho thấy cách dạy và học vẫn còn nhiều dấu ấn của chương trình cũ. Thầy cô theo quán tính vẫn có cách truyền đạt kiến thức, dạy học, ôn thi theo dạng bài của chương trình cũ. Vì vậy, với đề thi tham khảo Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 sẽ khiến một bộ phận học sinh và giáo viên bất ngờ và lo lắng. Tuy nhiên, đề thi minh họa cũng sẽ là "kim chỉ nam" định hướng dạy và học, hướng tới sự thay đổi phương pháp dạy và học ở các trường phổ thông thực chất hơn.
Thầy Đinh Đức Hiền cho rằng, nếu đề thi không đặt nặng quá nhiều kiến thức mà cân bằng giữa kiến thức và kỹ năng khác của học sinh thì câu chuyện học lệch, học tủ sẽ hạn chế phần nào.
Nếu như trước đây giáo viên chỉ tập trung vào truyền thụ kiến thức mà không phát triển được năng lực khác của học sinh, nhất là năng lực về thực hành, nghiên cứu, tổng hợp, tư duy phân tích số liệu, bảng biểu...thì với đề thi tốt nghiệp THPT 2025 thì những kỹ năng này vô cùng hữu dụng.
Với cách đổi mới thi cử như vậy, thầy Hiền cho rằng giáo viên sẽ phải thay đổi phương pháp dạy học, giáo viên không thể “ốp” kiến thức SGK cho học sinh một cách thụ động nữa mà cần xây dựng kiến thức, gợi mở cho học sinh nhiều hơn, giúp các em có khả năng tự học và kỹ năng phân tích.
Với một đề thi tiến bộ, mở và linh hoạt, thầy Vũ Khắc Ngọc cho rằng, học sinh cần tránh tối đa tình trạng học tủ, học tập trung một số kiểu bài, dạng bài hay kiến thức nhất định. Đề tham khảo chỉ là một mẫu nhỏ mang tính minh họa, quan trọng là hiểu tinh thần của đề để xây dụng cho mình năng lực thật. Khi có năng lực thật thì đề thi có linh hoạt và mở thế nào thì học sinh vẫn có thể phát huy được năng lực để giải quyết tốt./.
