Gỡ khó cho cơ sở giáo dục đại học quốc tế muốn thiết lập chi nhánh tại Việt Nam

Đây là chia sẻ của ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó Cục trưởng, Cục Đầu tư Nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại "Diễn đàn Quốc tế hoá Giáo dục Đại học lần thứ 7 (Forum on Internationalization in Higher Education - FIHE 7)", với chủ đề "Các chi nhánh quốc tế: Cách tiếp cận mới cho các tổ chức giáo dục đại học đa quốc gia ở các nước đang phát triển" do Trường Đại học Ngoại thương tổ chức sáng nay (01/11).

Nỗ lực thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục

Ông Nguyễn Anh Tuấn khẳng định, đầu tư nước ngoài ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế nhằm hướng tới mục tiêu đầy hoài bão của Việt Nam là đến năm 2045 trở thành quốc gia phát triển trong nhóm thu nhập cao.

Chính phủ đã ban hành kế hoạch thực hiện chiến lược quốc gia, thúc đẩy quan hệ hợp tác với nước ngoài, với những cơ chế khuyến khích đặc biệt. Thủ tướng đã ban hành quyết định 308: Phê duyệt kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược hợp tác đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021 – 2030. Bộ GD-ĐT được phân công thực hiện một số hoạt động chính như: nghiên cứu, xây dựng chính sách phù hợp thu hút đầu tư trong lĩnh vực giáo dục; Xây dựng môi trường thuận lợi và cạnh tranh để thu hút tổ chức giáo dục tiềm năng đến Việt Nam và tăng cường hoạt động hợp tác đầu tư tại Việt Nam.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất lên Thủ tướng Chính phủ phê duyệt sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 86/2018/NĐ-CP quy định về hợp tác đầu tư của nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục. Trong đó, đơn giản hóa quy trình đầu tư trong lĩnh vực giáo dục, điều chỉnh sửa đổi 14 trong tổng số 21 quy trình. Ông Tuấn khẳng định, bây giờ quy trình này đã trở nên đơn giản hơn với nhà đầu tư. Đồng thời, tăng cường cơ chế tập trung phân quyền, cho phép các tổ chức quốc tế thành lập chi nhánh tại Việt Nam. Đây là 3 giải pháp chính mà Nghị định 124 đưa ra để loại bỏ những rào cản, hướng tới việc phát triển lĩnh vực giáo dục bền vững tại Việt Nam.

Theo Phó Cục trưởng Cục Đầu tư Nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trước đây có nhiều thách thức mà nhà đầu tư nước ngoài phải đối mặt khi muốn đầu tư vào giáo dục Việt Nam. Ví dụ, thủ tục được cấp giấy phép đầu tư, công nhận văn bằng chứng chỉ, visa cho các chuyên gia sang làm việc tại Việt Nam trong thời gian ngắn...Tuy vậy, hầu hết các vấn đề này đều được giải quyết sau khi có Nghị định 124.

Đầu tư vào lĩnh vực giáo dục đừng chỉ nghĩ tới việc tìm kiếm lợi nhuận

Tuy nhiên, còn nhiều thách thức đặt ra cho cơ sở giáo dục ĐH nước ngoài khi thiết lập chi nhánh tại Việt Nam. Trong đó, thách thức lớn nhất là làm thế nào để hợp tác với các đối tác trong nước cùng cung cấp dịch vụ giáo dục tại Việt Nam.

Giáo dục là lĩnh vực đặc biệt. Vì vậy, nếu mong muốn đầu tư vào lĩnh vực này tại Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài cần biết mục tiêu đặt ra khi vào thị trường này là gì? Cần có quyết tâm phát triển nguồn nhân lực tại Việt Nam vì đầu tư vào lĩnh vực này không chỉ tìm kiếm lợi nhuận. Môi trường quản lý, cần phải thỏa mãn điều kiện kinh doanh, nhưng quan trọng là phải tìm kiếm đối tác phù hợp.

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, nhà đầu tư cần phải để ý có 3 trụ cột để phát triển kinh tế bền vững. Thứ nhất là khung pháp lý: cần thường xuyên cải tiến khung pháp lý, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để có thể thu hút nhà đầu tư nước ngoài. Thứ 2 là cần phát triển cơ sở hạ tầng, công trình hạ tầng quy mô lớn và kết nối. Thứ 3 là nguồn nhân lực - đây là điểm quan trọng nhất để phát triển bền vững. Với vai trò của mình, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất Thủ tướng đề án tổng thể phát triển 100.000 kỹ sư trong các ngành công nghệ cao. Trong đó có 50.000 kỹ sư công nghệ cao về bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Đề án này có sự kết nối, hợp tác với nhiều trường ĐH lớn ở Australia, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan...

Diễn đàn đã chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm về các mô hình đổi mới trong hợp tác quốc tế giáo dục đại học trong bối cảnh toàn cầu thay đổi nhanh chóng, các nước đang phát triển, bao gồm Việt Nam, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong hệ sinh thái giáo dục đại học quốc tế.

Với sự tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế, nhu cầu về giáo dục chất lượng cao, phù hợp với các tiêu chuẩn toàn cầu, ngày càng gia tăng ở các quốc gia đang phát triển. Việc các đại học uy tín trên thế giới thành lập các chi nhánh quốc tế đã trở thành một giải pháp hữu hiệu nhằm tạo cơ hội cho sinh viên ở những nước đang phát triển tiếp cận chuyên môn và nguồn lực tiên tiến một cách trực tiếp. Cách tiếp cận này đánh dấu một bước đi quan trọng so với các mô hình toàn cầu hóa truyền thống, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi văn hóa cũng như hợp tác nghiên cứu và đào tạo. Tại Việt Nam, các cơ sở giáo dục đại học trong nước đang nỗ lực mở rộng cơ sở vật chất nhưng bị giới hạn bởi nguồn lực, trong khi các cơ sở giáo dục đại học quốc tế muốn thiết lập chi nhánh nhưng gặp không ít khó khăn.

PGS, TS Bùi Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại thương cho rằng, chúng ta đang chứng kiến một thời kỳ mà sinh viên không chỉ hài lòng với việc học tập trong nước mà còn khao khát được tiếp cận những nguồn tri thức đẳng cấp thế giới. Chính vì vậy, các chi nhánh quốc tế (IBCs) đã và đang đóng vai trò là cầu nối quan trọng, cung cấp nền giáo dục đẳng cấp thế giới tại các quốc gia mới nổi nói chung và tại Việt Nam nói riêng, giúp sinh viên được tiếp cận với nền giáo dục quốc tế chất lượng cao mà không cần phải rời khỏi quê hương của mình.

Tuy nhiên, quá trình thành lập và vận hành các chi nhánh quốc tế là một hành trình đầy thách thức. Có rất nhiều thử thách, bao gồm nhưng không giới hạn ở các rào cản về quy định và sự khác biệt về văn hóa. Vì vậy, Diễn đàn là cơ hội để lắng nghe những chia sẻ từ các chuyên gia hàng đầu thế giới, những người đã có kinh nghiệm dày dặn trong việc xây dựng và phát triển các chi nhánh quốc tế thành công.

Yếu tố cốt lõi để phát triển các chi nhánh quốc tế

Phát biểu Bế mạc Diễn đàn, PGS.TS Phạm Thị Thu Hương - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại thương đánh giá, xuyên suốt diễn đàn chúng ta đã nhất trí rằng việc thúc đẩy hợp tác quốc tế, nắm bắt các cơ hội, giải quyết thách thức và đảm bảo các tiêu chuẩn về chất lượng là những yếu tố cốt lõi để phát triển các chi nhánh quốc tế (IBCs) tại các quốc gia mới nổi, đặc biệt là Việt Nam.

Trên cơ sở đó, diễn đàn đã thống nhất các nguyên tắc chính, bao gồm:

Vai trò của IBCs trong việc mở rộng cơ hội tiếp cận nền giáo dục chất lượng: IBCs đóng vai trò quan trọng trong việc mang đến những cơ hội học tập hiện đại, đẳng cấp thế giới cho sinh viên địa phương, đồng thời thúc đẩy sự giao lưu văn hóa và kiến thức toàn cầu.

Giải quyết thách thức: Việc thành lập IBCs tại các thị trường mới nổi đi kèm với những yêu cầu phức tạp và đòi hỏi phải linh hoạt thích ứng với môi trường văn hóa và xã hội mới. Tuy nhiên, bằng sự hợp tác chặt chẽ và kịp thời với các tổ chức địa phương, chính phủ và các bên liên quan, chúng ta có thể đảm bảo quá trình chuyển đổi thuận lợi hơn cho các trường đại học nước ngoài.

Chất lượng và Đổi mới sáng tạo trong Giáo dục Đại học: Coi trọng việc nâng cao chất lượng giáo dục và khuyến khích đổi mới sáng tạo. Đồng thời, điều quan trọng là liên tục cải tiến phương pháp giảng dạy và thực hành để đáp ứng nhu cầu ngày càng phát triển của sinh viên và yêu cầu của bức tranh giáo dục toàn cầu.

Tầm quan trọng của Hợp tác Liên tục: "Chúng tôi cam kết tạo ra một hệ sinh thái giáo dục liên kết chặt chẽ giữa các trường đại học, chính phủ và doanh nghiệp, nhằm cùng nhau thúc đẩy sự phát triển của giáo dục đại học và đáp ứng nhu cầu toàn cầu hóa, đồng thời hỗ trợ phát triển địa phương." PGS.TS Phạm Thu Hương chia sẻ.