Khi bé Trứng chuẩn bị vào lớp 1, chị Hương Ly ở Hà Nội có phần lo lắng, sợ rằng con khó có thể thích nghi với môi trường mới. Bởi suốt từ nhỏ đến những năm học ở trường mầm non, bé đều được bố mẹ, các cô giáo bao bọc, chăm sóc kỹ lưỡng. Do đó, cách đây vài tháng, chị đã nói chuyện với con về những thay đổi khi chính thức trở thành học sinh tiểu học. Đồng thời, chị cũng chú ý rèn một số kỹ năng để giúp bé không bị bỡ ngỡ trong những ngày tháng đầu tiên bước vào lớp 1. “Tôi hướng dẫn con phải tự xúc cơm ăn, tự vệ sinh cá nhân, thay quần áo, sắp xếp sách vở… để khi đi học tiểu học con đỡ lúng túng. Đồng thời cũng hướng dẫn con nghe theo cô giáo, không nghe theo dụ dỗ của người lạ, nhớ số nhà, số điện thoại của bố mẹ để có việc gì thì con có thể nhờ người gọi cho bố mẹ”. – Chị Hương Ly cho biết.
Khác với chị Hương Ly, chị Hà Thị Thanh ở tỉnh Quảng Ninh lại không lo lắng nhiều về sự thích nghi của con khi chuyển từ bậc mầm non lên tiểu học. Chị Thanh cho biết, điều chị quan tâm nhất là con có tiếp thu được kiến thức theo chương trình học tập hay không. Khi đề cập đến việc hướng dẫn kỹ năng sống cho bé khi vào lớp 1, chị Thanh suy nghĩ đơn giản rằng chỉ cần bé tự phục vụ được bản thân là đủ.
Giống như chị Thanh, không ít cha mẹ chỉ quan tâm vào việc học của con mà chưa chú trọng trang bị, rèn luyện những kỹ năng “mềm” khi bé vào lớp 1.
Song theo chị Vũ Thu Hà - Viện trưởng Viện nghiên cứu đào tạo và can thiệp tâm lý Việt Nam, đối với các bé bắt đầu bước vào tiểu học việc hình thành các kỹ năng sống cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng.
Bởi vì lúc này các con đang bước ra khỏi môi trường của gia đình, mong muốn được giao lưu, học hỏi, được chủ động quyết định những vấn đề mang tính chất cá nhân. Thế nhưng, không phải trẻ nào cũng có thể định hình được những kỹ năng ngay từ đầu hay biết cách giao tiếp, ứng xử cũng như giải quyết, đối phó với những thách thức diễn ra trong môi trường học đường. Vì vậy, cha mẹ nên hướng dẫn, chỉ bảo, khuyến khích để các con độc lập và sử dụng các kỹ năng của mình.
“Nếu như bố mẹ cứ lo lắng cho con quá hoặc bố mẹ làm hộ con nhiều quá, cái gì cũng giải quyết hộ con thì sẽ khiến cho các con thích nghi khó khăn hơn và sẽ cản trở việc các con thực hiện kỹ năng sống để có thể phát triển bản thân” – chuyên gia tâm lý Vũ Thu Hà nói.
Những kỹ năng cơ bản cha mẹ nên hướng dẫn cho trẻ khi bắt đầu vào lớp 1, theo chị Vũ Thu Hà, đó là:
- Kỹ năng tự chủ trong học tập và trong sinh hoạt như trẻ biết tự vệ sinh cá nhân, ăn uống, mặc quần áo, biết sắp xếp sách vở, đồ dùng cá nhân, chủ động học tập cũng như nghe lời thầy cô giáo dặn dò, đi học đúng giờ.
- Kỹ năng giao tiếp như trẻ biết cách làm quen, nói chuyện, kết bạn, chơi chung với bạn bè, giải quyết mâu thuẫn (nếu có) với bạn một cách thân thiện.
- Kỹ năng tự bảo vệ bản thân: Ví dụ có những vấn đề nảy sinh ở trường, ở lớp mà không biết giải quyết hoặc bị bắt nạt học đường… thì các con biết cách trao đổi, chia sẻ với người lớn.
Chuyên gia tâm lý Vũ Thu Hà cũng chia sẻ, đối với lứa tuổi bắt đầu vào tiểu học, trẻ thường muốn có sự độc lập nên cũng có những bé khá bướng bỉnh. Bên cạnh đó, khi được bố mẹ hướng dẫn, chỉ dạy, tùy thuộc vào tính cách mà có những trẻ thực hành các kỹ năng khá tốt, có những trẻ lại làm chưa tốt. Vì vậy, khi dạy các kỹ năng và đồng hành cùng các con, các bố mẹ cũng phải hết sức kiên nhẫn. Con có thể mắc lỗi và chúng ta nên bao dung, chia sẻ với những khó khăn của con chứ không nên trách mắng. Bởi các con mới chỉ chập chững bước những bước đi đầu tiên trên đường đời vẫn đang trong quá trình học hỏi để hoàn thiện kỹ năng sống.
