Chỉ nhận thanh toán tiền mặt coi chừng bị xử lý vì trốn thuế

Những ngày gần đây, lướt trên mạng xã hội, có thể thấy nhiều người bán hàng hướng dẫn khách thay đổi nội dung chuyển khoản một cách mập mờ, hướng dẫn khách hàng tránh các từ mua bán, thanh toán, hàng hóa. Còn những của hàng trên các phố lại treo biển “chỉ nhận tiền mặt”. Chị Hồng Q. ở Hà Nội cho biết, chị khá bất ngờ khi hàng phở quen từ chối nhận quét mã QR để thanh toán mà nhất định yêu cầu chị phải trả tiền mặt cho bát phở có giá bán 40 nghìn đồng.

Ông Nguyễn Tiến Minh - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế Khu vực I, Cục Thuế, Bộ Tài chính khẳng định: việc từ chối thanh toán không dùng tiền mặt của các cá nhân kinh doanh là việc làm đi ngược lại chủ trương của Đảng và Chính phủ:

Theo quy định tại Nghị định số 70 năm 2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 123/2020 quy định về hóa đơn chứng từ, kể từ ngày 01/06/2025, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sẽ phải thực hiện xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền. Với quy định này, lo ngại việc bị kiểm tra dòng tiền qua tài khoản ngân hàng, doanh thu thay đổi sẽ bị truy thu thuế, nhiều hộ kinh doanh đã tìm cách sử dụng tài khoán của người khác, không nhận thanh toán chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt.

Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế - Bộ Tài chính cho biết việc triển khai áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền đối với các hộ kinh doanh khoán theo quy định tại nghị định số 70 năm 2025 là bước chuyển lớn, có tính chất nền tảng trong lộ trình thực hiện xóa bỏ hình thức thuế khoán từ 01/01/2026. Hộ kinh doanh sẽ chuyển sang cơ chế tự khai, tự nộp, theo đúng định hướng tại Nghị quyết số 68 về phát triển kinh tế tư nhân của Trung ương:

Ngành thuế đang quản lý gần 4 triệu hộ kinh doanh, phần lớn vẫn nộp thuế bình thường, kể cả doanh thu bằng tiền mặt hay chuyển khoản. Cá nhân kinh doanh qua nền tảng số cũng tương tự. Thanh toán bằng tiền mặt hay chuyển khoản là quyền của mỗi người, nhưng nếu cố tình biến tướng hình thức thanh toán để trốn thuế thì người kinh doanh cũng có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự. Luật sư Nguyễn Thế Truyền, Giám đốc Cty Luật Thiện Thanh cho biết, khung xử phạt hình sự với tội trốn thuế có thể lên tới 7 năm tù giam với cá nhân:

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) cho biết, từ trước đến nay, thuế suất đối với hộ kinh doanh vẫn là 1,5%/ doanh thu, không kể thanh toán bằng tiền mặt hay chuyển khoản; đối với kinh doanh ăn uống là 4,5%/ doanh thu (trong đó 3% thuế giá trị gia tăng và 1,5% thuế thu nhập cá nhân). "Bây giờ Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 1/6/2025 lại tăng giá bán, vậy có phải từ xưa đến nay không tuân thủ pháp luật thuế không?", bà Cúc đặt vấn đề. Chủ tịch VTCA cho rằng, hộ kinh doanh có ý định "né" thuế cần hết sức cân nhắc bởi cơ quan thuế có nhiều công cụ để kiểm tra đối chiếu, đừng vì cái lợi trước mắt ảnh hưởng đến hoạt động của mình, nhẹ có thể bị xử phạt vi phạm hành chính, cấm xuất cảnh, nặng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự…

Trước thực trạng một số hộ kinh doanh chỉ nhận tiền mặt để né thuế, Chi cục Thuế khu vực 1 đã có thư ngỏ kêu gọi người dân tuân thủ pháp luật, minh bạch, giao dịch và chủ động chuyển đổi theo hướng kinh doanh văn minh trong một xã hội số./.