Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ được Quốc hội thông qua ngày 27/6/2024, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 tới quy định việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô-tô khi tham gia giao thông.
Cụ thể, từ ngày 1/1/2026, trẻ dưới 10 tuổi hoặc chiều cao dưới 1,35m sẽ không được ngồi cùng hàng ghế với lái xe và phải sử dụng thiết bị an toàn phù hợp.
Học sinh vi phạm an toàn giao thông ngày một phức tạp
Tại cuộc họp thông tin về một số điểm mới trong "Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ" được Trung tâm Tư vấn sức khỏe cộng đồng CHD phối hợp các đơn vị có liên quan tổ chức ngày 15/11, Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn giao thông (Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an) cho biết, trong 10 tháng qua số người tử vong về tai nạn đã lên tới gần 9.000 người.
Đối với học sinh tham gia giao thông, theo Đại tá Nguyễn Quang Nhật tình trạng vi phạm trật tự an toàn giao thông liên quan đến các em học sinh ngày càng diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng.
"Lực lượng cảnh sát giao thông phối hợp cùng với lực lượng công an cơ sở, ngành Giáo dục kiểm tra các bãi gửi xe của học sinh THPT thì phát hiện nhiều trường hợp học sinh đi xe mô tô khi chưa có giấy phép lái xe. Lực lượng chức năng cũng xử lý cả hành vi giao xe của người lớn nhưng đâu lại vào đấy", Đại tá Nguyễn Quang Nhật lo ngại.
Liên quan đến điểm mới trong Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ về việc trẻ dưới 10 tuổi hoặc có chiều cao dưới 1,35 m không được ngồi cùng hàng ghế với lái xe và phải sử dụng thiết bị an toàn phù hợp, Đại tá Nguyễn Quang Nhật khẳng định đây là một trong những điểm mới, tiến bộ, thể hiện sự quan tâm đến đối tượng tham gia giao thông là trẻ em. Quy định này sẽ được áp dụng kể từ ngày từ ngày 1/1/2026.
Trong trường hợp trên xe ô tô có chở trẻ em mà người điều khiển phương tiện không có thiết bị an toàn theo quy định của Luật, Đại tá Nguyễn Quang Nhật cho biết, dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ có đề ra các chế tài cụ thể, trong đó tùy tình hình thực tế mà người vi phạm có thể bị xử phạt từ 800.000 - 1.000.000 đồng.
Bên cạnh đó, Đại tá Nguyễn Quang Nhật cũng thông tin, Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ cũng có một điều khoản quy định riêng biệt dành cho xe ô tô chở học sinh.
Theo đó, xe kinh doanh vận tải chở trẻ em mầm non, học sinh, phải có thiết bị ghi nhận hình ảnh trẻ em, thiết bị có chức năng cảnh báo chống bỏ quên trẻ em trên xe và xe phải có niên hạn sử dụng không quá 20 năm, có màu sơn theo quy định.
Trong nghị định hướng dẫn Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Bộ Công an đã đề xuất màu sơn của xe ô tô kinh doanh vận tải chuyên chở trẻ em mầm non, học sinh phải được sơn màu vàng đậm phủ bên ngoài thân xe, mặt trước và 2 cạnh bên xe, trên cửa sổ phải có biển báo dấu hiệu nhận biết đây là xe chuyên dùng chở trẻ em mầm non và học sinh.
Chỉ có 1,3% ô tô có sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ
Thông tin tại cuộc họp, ThS. Dương Kim Tuấn, Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phòng chống chấn thương (Đại học Y tế công cộng) cho biết việc sở hữu ô tô ở Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng.
Tại Hà Nội có tỷ lệ tăng sở hữu ôtô con là 113,7% mỗi năm giai đoạn 2014-2018 và tỷ lệ sở hữu là 60 xe/1.000 dân vào năm 2018.
Tuy nhiên việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em lại không tương xứng. Đây là một trong những nguyên nhân khiến thương vong ở trẻ em khi tham gia giao thông trên ô tô gia tăng.
Thống kê của Trung tâm cho thấy, hiện nay chỉ có 1,3% ô tô có sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ. Trong số đó, 2,6% tại TP. Hà Nội, 1,1% tại TP. Hồ Chí Minh và 0% ở TP. Đà Nẵng.
Thống kê cũng cho thấy có 22,8% xe có trẻ em ngồi một mình; 19,2% xe có trẻ ngồi ghế trước chung với người lớn. Chuyên gia cho biết, vị trí này sẽ chịu nhiều lực tác động hơn khi xảy ra va chạm, dễ văng ra ngoài xe trong các trường hợp không cài dây an toàn, gây mất tập trung cho người lái xe.
Ông Tuấn khuyến cáo trẻ em cần sử dụng thiết bị an toàn cho đến khi trẻ em dùng được dây an toàn khi đủ chiều cao xấp xỉ 1,5m khi số liệu thống kê cho thấy sử dụng thiết bị này có thể giảm tới 90% số ca tử vong và chấn thương nặng.
"Áp dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô là biện pháp quan trọng để bảo vệ an toàn cho trẻ. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, việc ban hành luật bắt buộc sử dụng thiết bị an toàn có thể mang lại hiệu quả tích cực. Việt Nam đã có quy định tiến bộ cần học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia khác để triển khai các chính sách hiệu quả về thiết bị an toàn", ThS. Dương Kim Tuấn nói.
Cũng tại buổi thông tin về một số điểm mới trong "Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ", ông Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết theo quy định hiện nay tất cả các chuyến đi bằng ôtô có trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m đều cần thực hiện đúng quy định.
“Chi phí đầu tư thiết bị an toàn cho trẻ em trên ôtô khoảng 3-15 triệu. Nếu so với chi phí đầu tư ôtô, chi phí thiết bị an toàn này cỡ khoảng 0,3-04% với xe mới. Đây là mức mà phần lớn người sở hữu ôtô có khả năng chi trả,” ông Minh chia sẻ.
Tuy nhiên, ông Trần Hữu Minh cho rằng, trước mắt nên tập trung triển khai quy định với xe con cá nhân trước, vì đây là loại xe có thể di chuyển ở tốc độ cao trên cao tốc (tốc độ tối đa 120km/h), tần suất trẻ em sử dụng cao (xe gia đình) và bố mẹ người giám hộ luôn biết trước được nhu cầu này.
Với vận tải công cộng, xe kinh doanh vận tải, đại diện Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho rằng trước mắt khuyến khích với các loại xe vận tải công cộng nên có lộ trình dài để có thể chuẩn bị bởi phương tiện này có tốc độ thấp, hoạt động trong đô thị, tiêu chuẩn an toàn cao hơn, khó khăn trong đáp ứng nhu cầu ngẫu nhiên chở trẻ em trong vận tải công cộng và kinh doanh vận tải.
Thiết bị an toàn cho trẻ em gồm một số loại như ghế nôi dành cho trẻ dưới 1 tuổi, cân nặng dưới 13 kg; ghế dành cho trẻ từ 1 đến 4 tuổi; ghế nâng và dây an toàn dành cho trẻ từ 4 đến 6 tuổi; đệm nâng và dây an toàn cho trẻ từ 6 đến 12 tuổi, cân nặng từ 22 đến 36 kg.
