Kể từ khi chính thức sử dụng hóa đơn điện tử ngày 01/07/2022 đến 30/06/2023, cơ quan thuế đã tiếp nhận và xử lý hơn 4,37 tỷ hóa đơn điện tử. Trong đó, 1,3 tỷ hóa đơn có mã của cơ quan thuế, còn lại là hơn 3 tỷ hóa đơn không mã của cơ quan thuế.
Ông Nguyễn Tiến Trung, Phó Cục trưởng Cục Thanh tra - kiểm tra, Tổng cục Thuế cho biết, qua rà soát, đã phát hiện nhiều tổ chức, cá nhân có hành vi gian lận trong sử dụng hóa đơn như sử dụng CMND, thẻ CCCD giả mạo mất cắp, thuê người làm đại diện pháp luật để thành lập doanh nghiệp hoặc mua lại các doanh nghiệp và thay đổi giám đốc, người đại diện pháp luật đăng ký thuế đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử bằng hình thức qua mạng, mở tài khoản ngân hàng và đăng ký thanh toán qua Internet Banking, sau đó thiết lập mạng lưới trung gian khai thác thông tin các doanh nghiệp trên trang thông tin điện tử để liên hệ bán hóa đơn điện tử trái phép. Ngoài ra, các đối tượng còn làm giả con dấu của các cơ quan có thẩm quyền như UBND các tỉnh, các sở, ban, ngành và các cơ quan đăng kiểm, kiểm định công chứng...để thiết lập các bộ hồ sơ chứng minh nguồn gốc xuất xứ hàng hóa ghi trên hóa đơn khống chuyển cho doanh nghiệp mua hóa đơn đối với những mặt hàng cần thiết phải có hồ sơ chứng minh nguồn gốc như sỏi, gỗ, xăng dầu và thực phẩm...Khi kê khai thuế, các đối tượng đúng số liệu ghi trên hóa đơn đầu ra đã lập nhưng kê khai khống giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào thuế giá trị hàng hóa đầu vào để trốn thuế giá trị gia tăng phát sinh phải nộp.
Để ngăn chặn tình trạng gian lận thuế và mua bán hóa đơn bất hợp pháp, Tổng cục Thuế đã đẩy mạnh áp dụng phân tích dữ liệu lớn (big data) và trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý thuế, quản lý hóa đơn góp phần kiểm soát, phát hiện nhanh trường hợp gian lận về hóa đơn.
Trung tâm cơ sở dữ liệu và quản lý hóa đơn điện tử đã được ngành thuế vận hành với chức năng đối chiếu tự động giữa tờ khai thuế và hóa đơn điện tử sau ngày thứ năm kể từ ngày đến hạn nộp tờ khai. Kết quả của việc đối chiếu giữa tờ khai và hóa đơn là danh sách người nộp thuế có số liệu chênh lệch giữa giá trị kê khai và giá trị thực tế trên hóa đơn đã lập. Trên cơ sở danh sách đó, cơ quan thuế quản lý có các biện pháp nghiệp vụ phù hợp như kiểm tra tại bàn, thanh tra, kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế, trong trường hợp cần thiết có thể chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra.
Tổng cục Thuế cũng đã đưa vào vận hành "Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý hóa đơn điện tử". Qua đó, cơ quan thuế các cấp sẽ tập trung rà soát, phân tích để kịp thời phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc phát hành hóa đơn điện tử, giúp ngăn ngừa, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hóa đơn chứng từ nói riêng và về thuế nói chung.
Ông Nguyễn Tiến Trung nhấn mạnh, hành vi sử dụng bất hợp pháp hóa đơn sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Luật Quản lý thuế và có thể bị truy tố hình sự theo điều 203 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Mời quý vị nghe trao đổi của ông Nguyễn Tiến Trung, Phó Cục trưởng Cục Thanh tra - kiểm tra, Tổng cục Thuế về một số vấn đề liên quan tới xử lý hành vi gian lận hóa đơn điện tử tại đây:
