Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ, ngành Thuế cũng không ngoại lệ. Năm 2023 đánh dấu bước tiến dài trong tiến trình chuyển đổi số công tác quản lý thuế, như: triển khai Bản đồ số hộ kinh doanh; vận hành hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý HĐĐT dựa trên cơ sở phân tích dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để tăng cường quản lý thuế, quản lý hóa đơn, kiểm soát, kiểm soát chặt chẽ, phòng, chống gian lận trong hoàn thuế, phát hiện nhanh các trường hợp gian lận...
Tuy nhiên, với hơn 920.000 doanh nghiệp đang hoạt động, trên 3 triệu hộ kinh doanh, cùng với khoảng 29 triệu mã số thuế thu nhập cá nhân; hệ thống hóa đơn điện tử đã tiếp nhận, quản lý hơn 7 tỷ hóa đơn điện tử; hơn 155 triệu hồ sơ khai thuế của tổ chức và cá nhân; hơn 16,2 triệu báo cáo tài chính Doanh nghiệp và quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp đang gây áp lực cho công tác quản lý thuế.
Chính vì vậy, ứng dụng AI, bigdata trong công tác quản lý tuân thủ pháp luật thuế đem lại nhiều lợi ích không chỉ cho cơ quan thuế mà cho cả người nộp thuế trong thực hiện nghĩa vụ thuế với ngân sách nhà nước.
Một là, AI và big data giúp phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật thuế hiệu quả hơn.
Hai là, AI và big data giúp thu hồi nợ thuế hiệu quả hơn, giảm thiểu thất thu ngân sách nhà nước.
Ba là, AI và big data giúp công tác quản lý thuế minh bạch hơn, tạo niềm tin cho người nộp thuế.
Bốn là, AI và big data giúp người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ thuế dễ dàng và thuận tiện hơn.
Năm là, AI và big data giúp tiết kiệm chi phí cho công tác quản lý thuế.
Với cơ sở dữ liệu lớn của hóa đơn điện tử, hiện nay, Tổng cục Thuế thực hiện nghiên cứu áp dụng một số công nghệ mới để phân tích dữ liệu như giải pháp xử lý ngôn ngữ tự nhiên nhận diện tên hàng hoá dịch vụ trên hóa đơn điện tử; tìm giá bất thường của hàng hóa; xây dựng các chuỗi mua bán một số mặt hàng như tinh bột sắn, dăm gỗ, điện thoại di động và máy tính bảng.. phát hiện các trường hợp người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro trong tuân thủ pháp luật thuế.
Để ứng dụng tốt trí tuệ nhân tạo AI, bigdata trong công tác quản lý tuân thủ pháp luật thuế, ngành Thuế cũng đứng trước một số thách thức như việc ứng dụng AI và big data cần có hạ tầng công nghệ hiện đại, đồng bộ; cần có đội ngũ nhân lực có trình độ chuyên môn cao để vận hành và quản lý hệ thống AI và big data. Bên cạnh đó, cũng cần có khung pháp lý hoàn chỉnh để điều chỉnh việc ứng dụng AI và big data trong công tác quản lý thuế.
