Không ít người từng nghĩ biển thì vô tận, nguồn lợi thủy sản là của trời cho. Nhưng thực tế đã chứng minh, nếu không có kỷ luật, không có quản lý, biển sẽ trả giá và chúng ta cũng vậy. Từ việc “móc nối” đưa tàu ra vùng biển nước ngoài, đến hành vi tắt thiết bị giám sát nhằm trốn tránh kiểm soát, tất cả đều là con đường ngắn dẫn đến hệ lụy dài. Pháp luật đang trở nên nghiêm khắc hơn và xã hội cũng không còn dung thứ cho những hành vi vi phạm làm tổn hại lợi ích chung.
Theo báo cáo từ các địa phương, công tác quản lý đội tàu cá đã được thực hiện nghiêm túc thông qua việc rà soát, thống kê và cập nhật đồng bộ dữ liệu tàu cá vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Cùng với đó, các địa phương cũng lập danh sách theo dõi, kiểm soát chặt chẽ số lượng tàu không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản. Đến nay, phần lớn các địa phương đã hoàn thành 100% việc xử lý tàu cá “3 không”.
Không chỉ dừng ở hệ thống trên bờ, trên biển, lực lượng kiểm tra, tuần tra, kiểm ngư, biên phòng liên tục tuyên truyền, nhắc nhở và xử phạt nghiêm mọi trường hợp xâm phạm vùng biển nước ngoài. Sự quyết liệt ấy đang tạo chuyển biến rõ nét trong cộng đồng ngư dân.
Ngư dân Ngô Văn Khanh ở Đặc khu Phú Quý, tỉnh Lâm Đồng tâm sự trước chuyến ra khơi "Bên biên phòng tuyên truyền rất nhiều về biển đảo, về khai thác chống IUU. Chúng tôi đi đúng pháp luật của Nhà nước, không xâm phạm lãnh hải nước ngoài".
Ngư dân Huỳnh Hương cho biết "Cán bộ biên phòng thường xuyên gặp bà con ngư dân trao đổi thông tin trên biển. Mình chỉ đánh bắt trên vùng biển Việt Nam, còn biên giới biển với các nước thì không nên xâm phạm".
Từ thực tế địa phương đến chiến lược quốc gia, tất cả cùng hướng đến mục tiêu duy nhất, đó là đưa ngành thủy sản Việt Nam ra khỏi thẻ vàng EU, khôi phục xuất khẩu và niềm tin quốc tế.
Câu chuyện không chỉ nằm ở số tàu, mà còn là quyết tâm của từng tỉnh, từng địa phương. Tại Quảng Trị, sự vào cuộc nghiêm túc thể hiện rõ nét. Ông Trần Quốc Tuấn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị cho biết, ngành Nông nghiệp tiến hành tham mưu với UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện quản lý tàu cá và các giải pháp chống khai thác IUU. Đặc biệt là chuẩn bị cho đoàn kiểm tra của Châu Âu về chống khai thác IUU, ngành Nông nghiệp đã đề nghị các địa phương tăng cường quản lý các tàu cá “3 không”. Đây là nội dung rất quan trọng để tháo gỡ thẻ vàng EC. Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng phối hợp với Bộ đội Biên phòng, các xã có biển để thực hiện các nội dung này.
Ông Trần Quốc Tuấn cũng nhấn mạnh thêm rằng, nhóm tàu cá “3 không” bao gồm tàu không đăng ký, không đăng kiểm và không có giấy phép khai thác hải sản chính là yếu tố then chốt cần được xử lý triệt để.
Các địa phương tiến hành rà soát, cập nhật danh sách tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) theo tuần để theo dõi, liên lạc với chủ tàu và cảnh báo nguy cơ vi phạm quy định về chống khai thác IUU. Nhờ các biện pháp này, tình trạng tàu cá vi phạm do mất kết nối VMS đã có chiều hướng giảm. Bên cạnh đó, công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác cũng được triển khai quyết liệt, góp phần tăng tính minh bạch và đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại. Đặc biệt, việc thực thi pháp luật và xử lý các trường hợp vi phạm khai thác vùng biển nước ngoài hay vi phạm quy định IUU được lực lượng chức năng đẩy mạnh và xử lý nghiêm.
Tại Quảng Ninh, tinh thần kiên quyết với vi phạm càng rõ ràng hơn. Ông Đỗ Đình Minh, Chi cục trưởng Chi cục Biển Hải đảo và Thủy sản tỉnh Quảng Ninh nhấn mạnh, một trong những lý do khiến chúng ta chưa gỡ được thẻ vàng EU là chưa kiểm soát được đội tàu. Do đó, việc đăng ký, đăng kiểm, cấp phép cho chủ tàu đủ điều kiện là bước quan trọng để minh bạch hóa hoạt động khai thác.
Nỗ lực của Nhà nước là rõ ràng, quyết tâm của lực lượng chức năng không thể phủ nhận. Nhưng để cuộc chiến IUU thật sự thắng lợi, cần một điều lớn hơn, đó là ý thức tự trọng nghề cá. Mỗi ngư dân, mỗi chủ tàu phải hiểu rằng tuân thủ pháp luật cũng chính là bảo vệ nồi cơm của mình, bảo vệ tương lai con cháu và vị thế quốc gia. Để rồi một ngày, khi ra biển lớn, lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên mũi tàu không chỉ là biểu tượng quốc gia, mà còn là cam kết với thế giới rằng, Việt Nam làm nghề biển bằng trách nhiệm, danh dự và pháp luật./.
