Từ ngày 1/7, bộ máy chính quyền 2 cấp ở nước ta đã nhanh chóng đi vào hoạt động. Hà Nội là địa phương đầu tiên trên cả nước có quyết định thành lập trạm y tế trực thuộc Ủy ban nhân dân xã theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Sau hơn một tháng hoạt động theo mô hình mới, ông Nguyễn Đình Hưng - Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế Hà Nội nhận định, hoạt động của các trạm y tế đã dần đi vào ổn định cả về tổ chức, nhân lực đến việc cung ứng các dịch vụ khám chữa bệnh ban đầu cho người dân.
“Hệ thống khám bệnh BHYT từ thành phố đến xã phường vẫn được duy trì ổn định cũng như vấn đề chuyển tuyến đã được hướng dẫn. Các bệnh nhân đã được quản lý sức khỏe, khám chữa bệnh, BHYT tại trạm y tế, phòng khám đa khoa vẫn giữ như trước, không có sự gián đoạn” – ông Nguyễn Đình Hưng nói.
Sau khi sáp nhập chính quyền địa phương 2 cấp, Hà Nội có 126 trạm y tế xã, phường. Ngoài ra, còn có các điểm y tế, địa chỉ ở các điểm trạm y tế cũ vẫn duy trì hoạt động như trước đây nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi có nhu cầu khám chữa bệnh.
Tại trạm y tế phường Tây Hồ, người dân còn cảm thấy hài lòng khi nhiều dịch vụ được mở rộng và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh sau khi Hà Nội thực hiện chính quyền 2 cấp.
“Tôi toàn khám, lấy thuốc ở đây. Mỗi tháng lấy thuốc 1 lần, thời gian mất nửa tiếng thôi, hôm nào xét nghiệm thì mất mấy tiếng. Tôi không lo lắng gì về chuyện sáp nhập bởi vẫn đi khám đều, thuốc lấy đầy đủ” - bà Bùi Thị Dung, bệnh nhân điều trị tăng huyết áp và mỡ máu lâu năm tại trạm y tế phường Tây Hồ chia sẻ.
Nhưng để giữ được sự ổn định ấy, theo Ths.BS Lưu Văn Báu, Trạm trưởng trạm y tế phường Tây Hồ - là cả một câu chuyện sắp xếp lại từ nhân lực tới quy trình. Sự thay đổi hành chính kéo theo số cán bộ giảm đáng kể, từ gần 200 người còn 114 người. Nhiều cán bộ chuyên trách phải kiêm nhiệm thêm công việc.
“Chúng tôi đã chủ động xây dựng phương án đảm bảo chăm sóc sức khỏe nhân dân trên địa bàn, đặc biệt là công tác khám, chữa bệnh hằng ngày. Đồng thời, tuyên truyền để người dân yên tâm, sắp xếp nhân lực, thủ tục hành chính, giấy phép hoạt động, chuẩn bị cơ số thuốc, vật tư, hóa chất để phục vụ tốt nhất” – Ths.BS Lưu Văn Báu cho biết.
Hiện mỗi tháng, Trạm y tế phường Tây Hồ tiếp nhận khoảng 5.000 - 6.000 lượt khám, tăng 150% so với năm 2023. Không chỉ khám chữa bệnh BHYT, trạm còn gánh thêm nhiều nhiệm vụ khác, như phòng khám Methadone có thể khám cho 330 đến 350 bệnh nhân/ngày; quản lý 800 đến 1.000 bệnh nhân lao, HIV và bệnh nhân tâm thần mỗi tháng…
Để đáp ứng nhu cầu khám tại chỗ, trạm kết nối với các bệnh viện tuyến trên như Bệnh viện Tim Hà Nội, Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn, Bệnh viện Đống Đa để hội chẩn từ xa, đồng thời triển khai các chương trình hỗ trợ đặc thù.
Dân số trên địa bàn đã tăng từ 68.000 lên hơn 100.000 người, nhưng thủ tục khám chữa bệnh được rút gọn nhờ ứng dụng công nghệ:
“Chúng tôi đã ký hợp đồng với VNPT để triển khai phần mềm HIS, dùng căn cước công dân gắn chip thay bảo hiểm y tế, thanh toán không dùng tiền mặt. Toàn bộ người dân trên địa bàn đã có hồ sơ sức khỏe điện tử, kê đơn thuốc điện tử liên thông dữ liệu lên cổng giám định bảo hiểm y tế, rút ngắn thời gian khám chữa bệnh”
Từ câu chuyện ở Trạm Y tế phường Tây Hồ cho thấy, với cách tổ chức hợp lý và ứng dụng đồng bộ, y tế cơ sở hoàn toàn có thể vận hành ổn định, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân ngay cả khi bộ máy hành chính được sắp xếp lại.
Tuy nhiên, không phải trạm y tế nào cũng có điều kiện cơ sở vật chất thuận lợi để triển khai các hoạt động theo yêu cầu. Nhiều trạm y tế, nhất là trạm y tế ở khu vực nội đô, diện tích chật hẹp, không đủ trang thiết bị thực hiện chức năng nhiệm vụ mới…
Hiện nay, không chỉ chịu trách nhiệm chính trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân trên địa bàn, trạm y tế xã phường còn có thêm nhiệm vụ quản lý, điều trị các bệnh mạn tính, nghiện chất, và HIV/AIDS theo quy định. Trạm cũng chịu sự quản lý toàn diện của UBND cấp xã và sự quản lý chuyên môn của Sở Y tế. Do khối lượng công việc nhiều nên nhiều trạm y tế đang gặp khó khăn nhất định về nhân lực…
“Hiện nhiệm vụ của trạm y tế khá nhiều thì phải có thời gian tập huấn, làm quen với các công việc mới cũng như công tác quản lý mới. Thứ hai, do chúng tôi là đơn vị công lập đầu tiên trên toàn quốc thành lập, là đơn vị sự nghiệp công lập mà thông tư của Bộ Y tế mới đang sửa đổi, chưa ban hành. UBND thành phố Hà Nội đã ban hành văn bản ngày 2/7 quy định tạm thời chức năng nhiệm vụ của trạm y tế. Tuy nhiên, do quy định tạm thời nên chưa quy định rõ mô hình tổ chức, ví dụ như dưới trạm chưa được thành lập các khoa, phòng, do vậy, khi hoạt động cũng có khó khăn” - ông Nguyễn Đình Hưng - Phó Giám đốc chuyên trách Sở Y tế Hà Nội cho biết.
Cũng do chậm chễ trong việc ban hành thông tư hướng dẫn về chức năng, nhiệm vụ mới của trạm y tế nên bác sĩ Bùi Chí Thuật, trạm trưởng trạm y tế xã Yên Lãng, TP Hà Nội lo ngại rằng sẽ xảy ra tình trạng thiếu vaccine, thiếu thuốc thời gian tới.
“Trước mắt, thuốc vật tư tiêu hao vaccine vẫn bảo đảm đủ cho bà con, nếu mà về lâu dài Bộ Y tế chưa có hướng dẫn thay thế thông tư 33 về chức năng nhiệm vụ của trạm y tế thì sẽ có khả năng thiếu thuốc bởi vì trạm y tế trước đây trực thuộc TTYT, TTYT đảm nhiệm nhiệm vụ mua sắm, đấu thầu, cung ứng thuốc cho các trạm y tế, thì bây giờ trạm cần có hướng dẫn của Bộ Y tế để có chức năng thực hiện mua sắm thuốc” - BS Bùi Chí Thuật nói.
Nhằm tháo gỡ một phần khó khăn cho các trạm y tế hiện nay, thời gian tới, Sở Y tế Hà Nội sẽ tiếp tục đào tạo năng cao năng lực cho các cán bộ y tế cơ sở, thực hiện chuyển đổi số, chỉ đạo các bệnh viện trên địa bàn cử bác sĩ xuống hỗ trợ trạm y tế khám chữa bệnh, triển khai khám chữa bệnh từ xa.
“Khi bệnh viện hỗ trợ trạm y tế khám chữa bệnh, hội chẩn từ xa thì việc thanh toán BHYT cho người dân rất thuận lợi. Ví dụ, bệnh nhân đến khám tại y tế cơ sở muốn làm xét nghiệm, chụp chiếu nhưng trạm y tế không có thì có thể chuyển lên bệnh viện gần nhất thực hiện dịch vụ đó, có kết quả bên bệnh viện trả về cho y tế cơ sở. Thời gian tới, Sở Y tế Hà Nội có kế hoạch đào tạo các bác sĩ tuyến cở sở, phân công các chuyên gia đầu ngành xây dựng chương trình đào tạo huấn cho tuyến dưới. Quan trọng là đào tạo tập huấn có kết nối hệ thống như vấn đề đào tạo tim mạch, đái tháo đường… chúng tôi giao cho bệnh viện đầu ngành thực hiện” - Ông Nguyễn Đình Hưng nói.
Mỗi người dân đang kỳ vọng, chờ đợi sự chuyển mình của hệ thống y tế cơ sở trong kỷ nguyên mới. Do đó, những chính sách mới cũng cần phù hợp, kịp thời để tạo điều kiện cho hệ thống y tế cơ sở hoàn thành tốt hơn chức năng, nhiệm vụ được giao.
