Sơn La - Với hơn 82% là đồng bào dân tộc thiểu số và địa hình hiểm trở, chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR) tại Sơn La không chỉ là y tế dự phòng mà còn là nền tảng cho sự phát triển của cả cộng đồng. Mỗi mũi tiêm là một "tấm vé thông hành" giúp trẻ em được phòng ngừa các bệnh nguy hiểm như sởi, bại liệt, lao, uốn ván, góp phần nâng cao tầm vóc người Sơn La.
Sự vào cuộc nhanh chóng, sát thực tế của chính quyền và ngành y tế kể từ giữa năm 2025 đã mang lại những "trái ngọt" đáng mừng.
Tính đến hết tháng 9 năm 2025, những nỗ lực không mệt mỏi của ngành y tế Sơn La đã đạt được những kết quả cao:
Tỷ lệ bao phủ cao: Toàn tỉnh đã có 15.169 trẻ được tiêm chủng đầy đủ, đạt 74,2% kế hoạch. Tỷ lệ bao phủ các vắc xin thiết yếu như viêm não Nhật Bản, Ho gà – Bạch hầu – Uốn ván vẫn giữ được sự ổn định và tăng trưởng.
Kiểm soát dịch bệnh hiệu quả: Sơn La đã nhanh chóng khoanh vùng, xử lý kịp thời các ổ dịch sởi tại các điểm nóng như Sông Mã và Mường La, không để dịch bệnh lan rộng. Tỷ lệ tiêm vắc xin sởi, rubella đều đạt từ 97% đến hơn 98%.
Nhận thức đồng bào thay đổi: Nhờ Dự án Hỗ trợ kỹ thuật, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ của tỉnh đã tăng mạnh 27,6% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng mừng nhất là việc 205 gia đình từng từ chối tiêm chủng đã đưa con em đi tiêm, thể hiện sự tin tưởng tuyệt đối vào y tế.
Bác sỹ Trần Thanh Bình, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Sơn La, khẳng định: tỉnh ứng phó tốt với dịch bệnh và phòng chống dịch hiệu quả là thắng lợi từ cơ sở và cộng đồng. Ngành y tế đã chủ động tăng cường công tác giám sát, lập đội phản ứng nhanh từ huyện đến xã và lồng ghép hoạt động y tế vào các nội dung sinh hoạt cộng đồng để tăng tỷ lệ tiêm chủng.
Sơn La đối mặt với những thách thức lớn về địa hình chia cắt, dân cư di biến động và rào cản tập quán (tâm lý e ngại phản ứng sau tiêm). Để khắc phục, ngành y tế đã triển khai các giải pháp mang tính đặc thù cao:
Tiêm chủng "Đến tận nhà": Tổ chức các đội tiêm chủng lưu động đến từng bản làng xa xôi, đảm bảo người dân vùng sâu, vùng biên giới được tiếp cận dịch vụ.
Truyền thông song ngữ: Đẩy mạnh truyền thông bằng cả tiếng Việt và tiếng dân tộc, phối hợp chặt chẽ với già làng, trưởng bản để vận động, thuyết phục người dân bằng ngôn ngữ gần gũi nhất.
Quản lý thông minh: Rà soát, lập danh sách đối tượng không sót một ai và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tiêm chủng để nhắc lịch, theo dõi sát sao.
Nhờ những giải pháp quyết liệt này, Sơn La đã duy trì tỷ lệ bao phủ các vắc xin thiết yếu đạt trên 90% toàn tỉnh và đang từng bước xóa nhòa khoảng cách giữa các vùng miền.
Sơn La nhận diện rõ rào cản lớn nhất chính là tâm lý e ngại, lo sợ phản ứng sau tiêm. Câu chuyện của mẹ con chị Giàng Thị Súa và bé Yến ở bản Co Mạ (từng bị sởi do trì hoãn tiêm chủng) là một lời cảnh tỉnh.
Lời khuyên thiết thực là: Đừng sợ phản ứng, hãy sợ dịch bệnh! Phản ứng sau tiêm (sốt nhẹ, quấy khóc) là dấu hiệu bình thường cho thấy cơ thể trẻ đang học cách chống lại bệnh tật. Ngược lại, điều đáng sợ nhất là Sởi, Ho gà, Uốn ván - những căn bệnh có thể cướp đi sinh mạng hoặc để lại di chứng tàn tật suốt đời.
Trong thời gian tới, ngành y tế Sơn La sẽ tiếp tục nâng cao độ bao phủ, phấn đấu đạt tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ cho trẻ dưới 1 tuổi đạt 95% trở lên, đồng thời mở rộng danh mục vắc xin. Mục tiêu là mở rộng vòng tay bảo vệ, hướng tới sự công bằng trong chăm sóc sức khỏe cho mọi người dân trên mảnh đất Sơn La thân yêu.
