Tiếp nối thành công của trưng bày “Bia đá kể chuyện” tổ chức vào năm 2022, trưng bày lần này khai thác giá trị nội dung và nghệ thuật của toàn bộ 82 bia Đề danh Tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám theo 4 chủ đề chính: Chiêu mộ hiền tài: giới thiệu một số nét chính về giáo dục khoa cử Nho học của nước ta; Con đường khoa cử: giới thiệu thông tin về thi cử và chế độ đãi ngộ dành cho những người đỗ đạt; Gương sáng tiền nhân: giới thiệu một số danh nhân tiêu biểu có nhiều đóng góp cho giáo dục nước nhà và một số lĩnh vực khác; Tài hoa nghệ thuật: Cảm nhận bàn tay tài hoa và thế giới quan phong phú của những nghệ nhân tạo tác bia Tiến sĩ.
Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Nguyễn Văn Tú - Phó Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám cho biết, trước đây bia Tiến sĩ được rào lại để bảo vệ nhưng lần này chúng tôi đã dỡ lớp rào chắn ra nên việc tiếp cận gần gũi các tấm bia Tiến sĩ sẽ giúp du khách cảm nhận sâu hơn về những nội dung tư liệu hiện hữu cũng như khám phá điều ẩn chứa trong những tấm bia đá. Thông qua trưng bày này, chúng tôi không chỉ cung cấp thêm một góc nhìn mới, gần gũi và đầy tính khám phá về bia Tiến sĩ và nền giáo dục khoa cử nước ta từ thời quân chủ mà còn tạo thêm một số hoạt động trải nghiệm cho khách tham quan khi đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Theo Thạc sĩ Trương Quốc Toàn, người thiết kế triển lãm, địa điểm thực hiện trưng bày lần này tại không gian vườn bia Tiến sĩ sẽ giúp du khách tìm hiểu và cảm nhận sâu sắc hơn về bia Tiến sĩ chứ không chỉ "lướt qua" như trước đây. Trước đây du khách chỉ xem được phần trước của nhà bia, nhưng Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã cải tạo, chỉnh trang toàn bộ không gian phía sau nhà bia thành các khuôn viên tổ chức hoạt động trải nghiệm, trưng bày tham quan; đồng thời, việc gỡ rào chắn giúp du khách tiếp cận gần hơn với bia Tiến sĩ. Tuy nhiên, hầu như du khách không thể hiểu hết được trên các bia Tiến sĩ ghi nội dung gì nên trưng bày lần này diễn giải nội dung trên bia Tiến sĩ theo cách cụ thể hơn, đa chiều hơn.
"Để thấy được giá trị của 82 tấm bia đá Đề danh Tiến sĩ” tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, chúng tôi diễn giải bằng ngôn ngữ hình họa infographic về nội dung liên quan đến cách thức tổ chức một khoa thi, các dạng bài thi, các hình thức tôn vinh Tiến sĩ, các Tiến sĩ sau khi đỗ đạt thì đảm nhận những vai trò gì, giá trị của hiền tài theo chế độ khoa cử ngày xưa, các hoa văn thể hiện trên bia Tiến sĩ... Và hàng nghìn câu chuyện thú vị về 1304 vị Tiến sĩ cũng như 82 khoa thi kéo dài trong thời gian 4 thế kỷ được kể một cách trực quan, sinh động. Như vậy, du khách không chỉ dừng lại ngắm nhìn một chút và chụp ảnh check-in là xong mà họ sẽ dành nhiều thời gian hơn để tìm hiểu về bia Tiến sĩ. Đó cũng là cách để khách đến và lưu lại Văn Miếu - Quốc Tử Giám lâu hơn", Thạc sĩ Trương Quốc Toàn giới thiệu.
Trưng bày được tổ chức từ ngày 16/01/2025 tại khu vườn bia Tiến sĩ, di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
