Phát biểu khai mạc, TS Nguyễn Văn Tú - Phó Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám cho biết, Triển lãm nghệ thuật “Đạo học ngàn năm” nhằm tôn vinh truyền thống hiếu học, tinh thần tôn sư trọng đạo và những giá trị bền vững của nền giáo dục Việt Nam.
"Triển lãm mang đến cho công chúng không gian nghệ thuật đầy màu sắc, đa dạng, phong phú, thể hiện xuất sắc giá trị của đạo học trường tồn, hòa quyện cùng lễ hội. Qua đó, khách tham quan được chiêm ngưỡng, tương tác với từng tác phẩm thông qua ngôn ngữ nghệ thuật đương đại, góp phần làm sống dậy tinh thần đạo học trong không gian di sản và đời sống hôm nay. Triển lãm được tổ chức với ánh sáng làm chất liệu chủ đạo, kết hợp giữa vật liệu truyền thống và hiện đại, tạo nên các không gian sắp đặt mang tính tương tác, để người xem không chỉ đứng ngoài chiêm ngưỡng mà còn bước vào, cảm nhận và đối thoại với tinh thần Đạo học".
Là trung tâm giáo dục cao cấp nhất của Việt Nam thời quân chủ, Văn Miếu – Quốc Tử Giám trong suốt gần một thiên niên kỷ đã nuôi dưỡng nhiều bậc hiền tài, trở thành biểu tượng tiêu biểu của trí tuệ, đạo lý và truyền thống văn hiến Thăng Long – Hà Nội.
Triển lãm được chia thành ba nội dung: "Đạo học của người xưa" thể hiện các sáng tác về học hành, thi cử, đỗ đạt, hình tượng thầy trò, các biểu tượng của tri thức, văn hóa, đạo học, việc đem tài năng ra giúp nước, giúp dân của các hiền nhân...
"Lễ hội ngàn năm Thăng Long" là các sáng tác về lễ hội đặc sắc của kinh thành - một biểu tượng cho đời sống tinh thần phong phú, sự no ấm, an lành của muôn sinh vạn vật; Sự kết hợp tinh tế giữa hai đề tài để hỗ trợ linh hoạt giá trị nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm.
Triển lãm do nhóm nghệ thuật "Dấu xưa Văn hiến" thực hiện. Đây là các nghệ sĩ nhiều năm đồng hành cùng Văn Miếu – Quốc Tử Giám bằng tinh thần sáng tạo nghiêm cẩn, tôn trọng di sản.
Với định hướng kết hợp hài hòa giữa giá trị truyền thống và tư duy nghệ thuật đương đại, triển lãm khai thác hai mạch nội dung song hành: Đạo học – Khoa cử – Hiền tài và Lễ hội Thăng Long - đời sống tinh thần của Kinh kỳ xưa, tạo nên sự đan xen giữa tính nghiêm cẩn của học đạo và không khí rộn ràng, ấm áp của văn hóa dân gian.
Theo Họa sĩ Nguyễn Xuân Đông, trưởng nhóm "Dấu xưa văn hiến", nhóm đã lựa chọn một hướng tiếp cận mới cho triển lãm lần này:
"Triển lãm là sự kết hợp nghệ thuật sắp đặt và thực hành đương đại với di sản Văn Miếu – Quốc Tử Giám, tạo nên một cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và cảm thức thẩm mỹ của hôm nay. Bên cạnh mạch chính về Đạo học của người xưa, triển lãm còn mở rộng sang một không gian song hành: Lễ hội ngàn năm Thăng Long – nơi phản chiếu đời sống tinh thần phong phú, sinh động và đầy sinh lực của kinh kỳ đô hội. Ở đó, hình ảnh khoa cử nghiêm cẩn, ý chí dùi mài kinh sử, hành trình vượt Vũ Môn… được đan xen với nhịp điệu rộn ràng của lễ hội dân gian. Trong dòng chảy ấy, mỗi nghệ sĩ tham gia triển lãm đã góp một tiếng nói riêng".
Một số tác phẩm tại triển lãm:
“Đạo học ngàn năm” không chỉ là một không gian trưng bày nghệ thuật, mà còn là lời mời gọi công chúng cùng chiêm nghiệm về giá trị của tri thức, đạo lý và trách nhiệm của con người hôm nay đối với di sản cha ông. Thông qua triển lãm, Văn Miếu – Quốc Tử Giám tiếp tục khẳng định vai trò của mình như một không gian văn hóa – giáo dục – sáng tạo, nơi di sản được tiếp nối bằng cảm hứng, sự đồng hành và trách nhiệm của cộng đồng trong cuộc sống đương đại.
Triển lãm diễn ra từ ngày 30/12/2025 đến 22/3/2026 tại Khu Thái Học, Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
