Phát biểu khai mạc Hội chữ Xuân, TS Lê Xuân Kiêu - Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám cho biết, Văn Miếu xưa nay luôn là biểu tượng của học vấn, khoa cử, là cái nôi nuôi dưỡng hiền tài cho đất nước. Hội chữ Xuân năm nay chính là để khơi lại mạch nguồn, đề cao tinh thần hiếu học, trọng hiền tài của dân tộc ta. 47 nhà hoạt động thư pháp Hán - Nôm và quốc ngữ tham gia Hội chữ được chọn lựa kỹ thông qua khảo tuyển khách quan, công bằng, mang đến cho công chúng những bức thư pháp đẹp.
“Hội chữ Xuân Ất Tỵ 2025 là hoạt động thường niên tại Văn Miếu- Quốc Tử Giám nhằm tôn vinh giá trị văn hóa, lịch sử, tri thức. Xuyên suốt chiều dài lịch sử, tinh thần hiếu học, trọng hiền tài đã hun đúc nên không biết bao nhiêu nhân tài cho đất nước, để giang sơn có được cơ đồ như ngày nay. Và hơn bao giờ hết, trong kỉ nguyên vươn mình của dân tộc, chúng ta càng thấy “thực học - chân tài” giá trị đến nhường nào. 100 tác phẩm thư pháp Hán Nôm kết hợp thư pháp Quốc ngữ với giá trị nghệ thuật cao được sắp đặt, trưng bày đan cài giữa các biểu tượng chính là những điểm nhấn đầy tính nghệ thuật ẩn chứa bên trong từng đường bút, nét mực, từng câu chữ. Qua đó đã góp phần tôn vinh, gìn giữ giá trị văn hóa, tư tưởng về sự học, tinh thần của thực học, khuyến học khuyến tài của dân tộc".
Gần 20 năm viết thư pháp, thư pháp gia Trương Văn Thinh không giấu nổi xúc động khi tham gia Hội chữ Xuân, bởi tại đây anh được giao lưu, giải thích về ý nghĩa của từng con chữ với người xin chữ. "Hội chữ Xuân vừa là không gian lễ hội vui tươi vừa là nơi gặp gỡ, đối thoại giữa các giá trị văn hóa truyền thống với hơi thở cuộc sống đương đại, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, khát vọng tinh thần học tập, sáng tạo mới mẻ. Hoạt động cho chữ, xin chữ không chỉ để thỏa mãn ý nguyện mà còn thể hiện tinh thần yêu thích văn hóa, nghệ thuật của người dân và đó chính là động lực để tôi gắn bó, cống hiến và tự hào với vốn quý của dân tộc".
Nét mới của Hội chữ Xuân năm nay chính là 18 cột chữ xung quanh không gian trưng bày được viết thư pháp chữ Hán với nội dung là bài “Khuyến học văn” (bài văn khuyến học) của Thuần Hoàng Đế Lê Thánh Tông - một tác gia lớn của nền văn học cổ trung đại Việt Nam, người mà bên cạnh sự nghiệp an dân trị quốc lẫy lừng thì còn có công lớn trong việc phát triển văn hóa giáo dục nước nhà khi còn trị vì, đặc biệt là làm cho nền khoa cử hưng thịnh gần như là bậc nhất các thời.
Tiếp đó là 14 bức thư pháp đại tự lớn treo ngang phía bên trên được viết bằng đủ các thể chữ Triện, Lệ, Chân, Hành Thảo, cả chữ Hán và chữ Nôm với những nội dung về học tập, khoa cử ở Văn Miếu. Khi bước vào không gian chính của khu vực trưng bày triển lãm, ấn tượng hơn nữa chính là hình tượng đóa hoa sen khổng lồ rực rỡ ánh sáng và lung linh sắc màu được sắp đặt từ 200 tác phẩm thư pháp Quốc ngữ nhỏ khung vuông như là kết tinh của “Thực Học”, là biểu tượng của “chân tài”, như thành quả của quá trình nỗ lực học tập không ngừng, giám cổ tri kim - học xưa để hiểu nay, và hoa sen chính là kết tinh, là thành quả giá trị và thanh khiết nhất mà cũng rực rỡ nhất.
Ngoài ra, đan xen trong không gian triển lãm là các tác phẩm thư pháp Hán Nôm kết hợp với thư pháp Quốc ngữ với giá trị nghệ thuật cao được sắp đặt làm nổi bật lên ý nghĩa của việc học tập phải là suốt đời đúng như tiền nhân đã dạy, không chỉ có viết lách (thư pháp) mà còn là sự trau dồi cả về học vấn, lễ nghĩa, văn hóa, tri thức. Hơn nữa, chữ nghĩa - việc viết lách ngày nay như hình bóng vàng son của quá khứ một thời đang hiện diện nơi đây, nơi miếu đường biểu trưng của Nho học ngàn năm, nơi tập trung tinh hoa đạo học.
Thông qua các bức thư pháp, người xem có thể cảm nhận thư pháp Hán Nôm truyền thống có nét chỉn chu, chừng mực, ý vị, nghiêm cẩn đầy hàm xúc, còn thư pháp Quốc ngữ lại mang rất nhiều hơi thở thời đại, như thổi thêm vào nghệ thuật thư pháp làn gió mới, tạo nên sự đa dạng trong từng tác phẩm.
Bên cạnh triển lãm thư pháp "Thực học", tại khu hồ Văn còn có triển lãm ảnh “Việt Nam quê hương tôi” trưng bày 50 tác phẩm từ giải thưởng nhiếp ảnh di sản, ghi lại vẻ đẹp văn hóa, thiên nhiên và con người Việt Nam; Triển lãm “Vẽ con rắn” mang đến góc nhìn sáng tạo về linh vật của năm Ất Tỵ, với 77 tác phẩm từ 75 họa sĩ trên toàn thế giới cùng nhiều chương trình văn hóa đặc sắc như: giáo dục di sản, không gian văn hóa đọc, trưng bày sản phẩm làng nghề, các trò chơi dân gian, chơi cờ, múa lân; biểu diễn nghệ thuật truyền thống (quan họ, ca trù, chèo...) tại khu Nội tự, vườn Giám và hồ Văn.
Năm nay, Hội chữ Xuân diễn ra từ ngày 23/1 đến 09/2/2025 (tức ngày 24 tháng Chạp năm Giáp Thìn đến 12 tháng Giêng năm Ất Tỵ). Riêng ngày 28/1 (ngày 29 - tức 30 Tết), Hội chữ Xuân mở cửa đón giao thừa đến 02h00 sáng hôm sau. Các ngày mùng 1, mùng 2 và mùng 3 Tết mở cửa đến 22h00.
