Trưng bày sử dụng hơn 300 tài liệu hiện vật, chia làm 4 nội dung chính được giới thiệu theo dòng lịch sử để tái hiện lại cuộc đời và những đóng góp của vua Lý Thánh Tông, vua Lý Nhân Tông, vua Lê Thánh Tông, thầy giáo Chu Văn An và những người có tầm ảnh hưởng như: Nguyên phi Ỷ Lan, danh nhân khoa bảng Lê Văn Thịnh, Thân Nhân Trung, Lương Thế Vinh...
Phát biểu khai mạc trưng bày, ông Đỗ Đình Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội cho biết, ngay từ buổi đầu lập nước, với việc dựng Văn Miếu vào năm 1070 dưới triều vua Lý Thánh Tông và lập trường Quốc Tử Giám vào năm 1076 dưới triều vua Lý Nhân Tông, các vị vua triều Lý đã thể hiện sự coi trọng hiền tài, bồi đắp nguyên khí để xây dựng quốc gia hùng mạnh. Trải qua thời Trần, dù đất nước còn muôn vàn khó khăn nhưng giáo dục vẫn được chú trọng và có bước tiến mới với sự xuất hiện của nhiều thế hệ thầy giáo, môn sinh mà tiêu biểu là thầy giáo Chu Văn An cùng các học trò của ông. Sang thời Lê, đặc biệt dưới triều đại vua Lê Thánh Tông, văn hoá giáo dục Đại Việt phát triển rực rỡ, lần đầu tiên trong lịch sử, khoa cử được tổ chức quy củ chặt chẽ, người đỗ Tiến sĩ được khắc tên trên bia đá đặt tại Quốc Tử Giám.
Trưng bày cũng kết nối nội dung với trưng bày “Quốc Tử Giám - Trường Quốc học đầu tiên” thành một chỉnh thể, giúp công chúng hiểu rõ hơn về lịch sử ra đời, phát triển của khu di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám và kết quả của nền giáo dục khoa cử Việt Nam thời quân chủ. Bên cạnh đó, thông qua các tài liệu, hiện vật liên quan đến các danh nhân, trưng bày sẽ tái hiện thành một không gian di sản văn hóa danh nhân để phục vụ tốt nhu cầu của khách tham quan tìm hiểu về những đóng góp của họ đối với giáo dục, bồi dưỡng nhân tài và những bài học kinh nghiệm vẫn còn nguyên giá trị đối với đời sống xã hội hiện nay.
Bà Amélie, đại diện đơn vị thiết kế Beau Design thực hiện dự án trưng bày “Khơi nguồn đạo học” cho biết, nội dung thiết kế trưng bày tập hợp tối đa các dữ liệu lịch sử và sắp xếp các không gian nhằm truyền tải được các giá trị của tri thức và ký ức. Với phong cách thể hiện mang tính đương đại, trang trọng và bền vững, phương án thiết kế của chúng tôi hướng tới tôn vinh chủ đề giáo dục thông qua các hiện vật và các giá trị kết nối cần truyền tải với nội dung gần gũi nhất với công chúng. Các hiện vật như bàn học của nho sinh hay bàn trong thư phòng của các vị vua đều được thể hiện nhằm lan tỏa tinh thần của các danh nhân về nỗ lực phấn đấu, tinh thần học hỏi ở mọi tầng lớp trong bộ máy công quyền thời quân chủ. Riêng phần thể hiện dòng thời gian sẽ gợi lại những sự kiện lớn liên quan đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám trải qua nhiều triều đại nối tiếp nhau và cũng gắn với từng nhân vật được tôn vinh tại đây.
Chia sẻ về trưng bày, TS Lê Xuân Kiêu - Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám cho biết: “Trưng bày được thực hiện bởi tập thể cán bộ nhân viên Trung tâm, có sự giúp đỡ chuyên môn từ các nhà khoa học Việt Nam, các chuyên gia đến từ Cộng hòa Pháp, chúng tôi cùng nhau kể câu chuyện về: Ba vị vua, một hoàng hậu, một nhà giáo và các Tiến sĩ. Họ đều là những người đức độ, thông tuệ, cùng chia sẻ tầm nhìn về nhà trường, giáo dục – nhân tố cho phép hướng đến một xã hội yên bình, thịnh vượng và công bằng hơn”.
Theo ông Trương Quốc Toàn, thành viên nhóm thiết kế trưng bày cho biết: "Trưng bày này là bước để hoàn thiện các không gian trưng bày trong Văn Miếu - Quốc Tử Giám vì địa danh này bao gồm 2 yếu tố là Văn Miếu và Quốc Tử Giám. Chúng tôi muốn tôn vinh vai trò của 5 vị danh nhân trong không gian này cũng như sự đóng góp của họ cho nền giáo dục nước nhà dưới thời quân chủ. Đến đây, du khách sẽ cảm thấy trong không gian này có cả nơi thờ tự kết hợp với cả không gian trưng bày, nó có ngôn ngữ đương đại nhưng lại rất hài hòa với không gian thờ tự ở đây".
PGS.TS Nguyễn Văn Huy đánh giá cao trưng bày "Khơi nguồn đạo học" vì được tổ chức trong không gian rất thiêng, với đầy ắp thông tin, hình ảnh và bố cục trưng bày rất hài hòa. Nội dung trưng bày cũng hướng tới thể hiện các danh nhân không phải dưới góc độ là những vị quân vương mà là những tấm gương mẫu mực.
"Về mặt nội dung, trưng bày mang hơi thở mới với cách kể chuyện sinh đông, lôi cuốn về từng nhân vật với những đóng góp cho nền giáo dục thời quân chủ qua dòng thời gian từ lúc sinh ra, lớn lên trở thành vua... Ở đây trưng bày không cần quá nhiều hiện vật gốc, mà chỉ là những bản scan từ những cuốn sách lịch sử nhưng kèm theo thông tin đầy đủ, đắt giá khiến người xem vô cùng xúc động".
Trưng bày "Khơi nguồn đạo học" là nỗ lực cố gắng của Trung tâm Hoạt động Văn hoá Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám trong việc phát huy giá trị của di tích, từng bước đưa Văn Miếu - Quốc Tử Giám trở thành không gian sáng tạo của Thành phố Hà Nội.
