Triển lãm giới thiệu các tác phẩm sắp đặt của 9 họa sỹ về các hình thái của Nước gắn với kinh thành Thăng Long xưa. Các tác phẩm đa dạng về phong cách thể hiện, triển lãm dẫn dắt người xem đến với những câu chuyện bình dị, mộc mạc về trị thuỷ, về những con người đầu tiên khai phá mở cõi, những trận đánh trong lịch sử dựng nước và giữ nước gắn với các anh hùng dân tộc đến các hoạt động lễ hội trên sông nước mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.
Các tác phẩm diễn tả những địa danh, di tích lịch sử gắn liền với sự hình thành và phát triển của vùng đất Thăng Long - Hà Nội như: Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Khuê Văn Các, Hoàng thành, Chùa một cột, Tháp rùa, cầu Thê Húc, chợ Đồng Xuân, cầu Long Biên… đã cho thấy sự phát triển về văn hóa và nghệ thuật đặc sắc của vùng đất kinh kỳ xưa.
Triển lãm được chia thành 8 chủ đề nhỏ kết nối với nhau nhịp nhàng, phù hợp và hiện đại: sông Hồng, Trị thủy, Khai hoang, trồng trọt, cấy hái; Sự hình thành các bến thuyền, bến sông; Xây dựng bảo vệ kinh thành; Kinh thành qua các thời đại; Kinh thành với các lễ hội và hình tượng Cây - Nước; Hình tượng của Nước (Thủy).
Chủ đề Sông Hồng: với tác phẩm Vũ điệu Thăng Long, chất liệu tổng hợp của nhà điêu khắc Nguyễn Trường Giang được sáng tác với cảm xúc về nhịp điệu của dòng chảy từ đầu nguồn đến cuối sông Hồng.
Chủ đề Trị thủy: với tác phẩm Hoa sóng – Sóng nước nở hoa của họa sỹ Phan Minh Bạch gồm 3 bức tranh lụa khổ lớn thể hiện hình ảnh của sông Tô Lịch, biểu tượng Rồng thời Lý và hình ảnh Hồ Tây với công nghệ đèn chiếu .
Chủ đề Khai hoang, trồng trọt, cấy hái: với tác phẩm 3D mapping tương tác với module và không gian kiến trúc nhà Tiền đường của họa sỹ Phạm Trung Hưng.
Chủ đề Sự hình thành các bến thuyền, bến sông qua tác phẩm Những cánh buồm của họa sỹ Phạm Hùng Anh chất liệu đồ họa in UV, khắc trên mika, khắc cao su, giấy dó, hộp nhựa tái chế, sắt, đồng, đèn led 3V, nhựa PVC.
Chia sẻ về tác phẩm của mình, họa sĩ Phạm Hùng Anh cho biết, anh sống ở ngoại ô phía Đông Bắc Hà Nội, mỗi khi vào trong nội thành làm việc, tôi đều phải đi và về qua sông Hồng- con sông lớn nằm ôm sát thành phố hàng ngàn năm qua. Hàng năm, mỗi mùa nước về ở khúc sông có cầu Chương Dương này bỗng được căng rộng ra như một cánh buồm lớn, gần choán lấp cả đôi bờ. Chính nơi ngày ngày xưa là bến đỗ của những con thuyền buồm ngược xuôi đến với kinh kỳ, giúp giao thương làm ăn dần dần tạo thành các phố Hàng với những ngành nghề, sản phẩm cho đời sống của Thủ đô Hà Nội như ngày nay.
"Tác phẩm được thể hiện gồm 2 phần: Phần 1 vẽ lại những sinh hoạt đời sống và phong cảnh ngày xưa của kinh thành Thăng Long in UV trên mika, khắc các chi tiết trên mika chiếu đèn led, nhấn mạnh những khung cảnh hoạt động của người xưa. Phần 2, hình cánh buồm cách điệu được ghép 89 hộp modul chứa đựng những bức tranh khắc cao su in trên giấy về các hoạt tiết đình làng, sinh hoạt văn hóa, lao động làm nghề của người xưa trên khắp các phố phường... kết hợp với một số hình ảnh của hiện tại như: đánh cờ, gánh nước, bán hàng, lao động thủ công.
Có thể thấy hai hình ảnh ở hai thời của một công việc vẫn tồn tại cho đời sống Thăng Long xưa và nay. Tác phẩm có cấu trúc xoay quanh chính nó để cho người xem có thể tự xoay, tương tác và nhìn thấy được nhiều biến chuyển của hình ảnh trong tác phẩm".
Ở chủ đề Xây dựng bảo vệ kinh thành qua bộ 2 tác phẩm "Không gian của huyền tích" và "Những huyền tích bất tử" của họa sỹ Nguyễn Đức Hùng với chất liệu mực trên giấy, gỗ kể về các truyền thuyết và cổ tích dân gian Việt Nam và những địa danh, di tích lịch sử gắn liền với sự hình thành và phát triển của vùng đất Thăng Long - Hà Nội.
"Tôi lấy ý tưởng sáng tác từ tác phẩm Lĩnh Nam Chích quái, tôi đã chọn lọc những tích gắn bó với đời sống, với tâm linh để thể hiện và chọn vẽ bút mực trên giấy vì bút pháp này đã theo tôi suốt 13 năm qua. Với cách vẽ bút mực thì tôi muốn dùng mật độ nét để gợi nhiều hơn, đan xen câu chuyện nhiều hơn là vẽ rõ vì tôi muốn người xem nhìn vào tác phẩm của tôi sẽ tự nhận ra thông điệp mà họ cảm nhận được. Chẳng hạn với hình tượng Mai An Tiêm thì tôi vẽ một khuôn mặt đang nhìn về phía đất liền và những cánh buồm chính là những quả dưa hấu đang trôi về đất liền; hay Thánh Gióng thì tôi lấy hình tượng mặt nguyệt trên các văn bia đang phát sáng vì ngài là nhân vật truyền thuyết và những tín hiệu để người xem có thể nhận ra được sự tích đó là ngựa sắt, cây tre".
Chủ đề Kinh thành qua các thời đại qua tác phẩm sắp đặt Ngàn năm soi bóng với chất liệu tổng hợp Gốm, Composite, Led, Acrylic của họa sĩ Nguyễn Tuấn Dũng thể hiện những dấu tích còn sót lại của các triều đại qua các thời kỳ văn hoá lịch sử Việt Nam.
Chủ đề Hình tượng của Nước (Thủy) qua tác phẩm sắp đặt Thuyền đôi bằng hộp gò đồng, hộp vẽ sơn mài… của họa sỹ Vũ Xuân Đông kể lại câu chuyện về sự khai phá, khơi dòng, đắp đê, sử dụng sức nước, đặc tính của nước để ổn định cuộc sống khi xưa của cha ông
Chủ đề Kinh thành với các lễ hội và hình tượng Cây - Nước qua tác phẩm "Giọt nguồn" của họa sỹ Lê Thị Thanh thể hiện các di sản văn hóa và thẩm mỹ về Thăng Long và các hoạt động lễ hội trên sông, chất liệu sắp đặt tổng hợp và tác phẩm Cây tranh khắc gỗ, in giấy dó của họa sỹ Nguyễn Vi Thủy.
Họa sĩ Lê Thị Thanh cho biết, tác phẩm "Giọt nguồn" là một khối hình giọt nước khổng lồ, trên đó sử dụng một số hoa văn vốn cổ dân tộc của người Việt thế kỷ 17 đến thế kỷ 19 như: Tứ trấn (gồm Thanh Long, Chu tước, Bạch hổ, Huyền vũ là 4 vị thần trấn yểm, xua đuổi ma quỷ đem lại sự bình yên, hạnh phúc cho nhân dân). Xen kẽ các hình tượng Tử trấn trạch, Huyền đàn trấn môn, Phướn báu, Sứ giả phụng lệnh, xe rồng, tiên cảnh, đài sen, vân mây... là các hình tượng nghệ thuật mà các nghệ nhân xưa để lại trong các cổ thư kết hợp với kỹ thuật in độc bản tạo nên sự tròn đầy của giọt nước di sản.
Trên nền cảnh đó, hình tượng chính là hình rồng được cấu trúc rời 8 mảnh ghép, bày dao động trên bề mặt giọt nước khổng lồ. Hình tượng rồng được tạo hình lối kỷ hà lấy cảm hứng từ hoa văn thời Trần, sử dụng kỹ thuật khảm trứng để tạo chất cảm bề mặt nhằm làm nền như những lớp vảy rồng sáng màu. Tiếp đến là kỹ thuật in xuyên hình ảnh các hoạt động lễ hội ở Hà Nội như: lễ hội đền Cổ Loa, lễ hội gò Đống Đa, lễ hội Chùa thầy, lễ hội Bát Tràng, lễ hội Tản Viên Sơn Thánh... tạo nên khung cảnh của sự tưởng nhớ đến những chiến công chống ngoại xâm hay thủy quái, tri ân các bậc tổ nghiệp, cầu mong cho quốc thái dân an.
Triển lãm diễn ra tại nhà Tiền đường, khu Thái Học, Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám từ ngày 10/12/2023 đến ngày 2/1/2024.
