Dân tộc Cống là một trong những dân tộc thiểu số rất ít người, sinh sống chủ yếu tại tỉnh Điện Biên. Với kho tàng văn hóa dân ca, dân vũ, dân nhạc đặc sắc, người Cống đã góp phần làm nên bức tranh đa sắc màu của vùng Tây Bắc. Tuy nhiên, trước tác động của đời sống hiện đại, các di sản văn hóa phi vật thể này đang đứng trước nguy cơ mai một. Để "giữ lửa" cho di sản truyền thống, tỉnh Điện Biên đã triển khai nhiều hoạt động, trong đó có các lớp tập huấn truyền dạy, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân ca, dân vũ dân tộc Cống.
Bà Lê Hằng, đại diện Ban Tổ chức lớp tập huấn từ Bộ Văn hóa Thể thao và Du Lịch, cho biết, mục đích của lớp học là bảo tồn văn hóa phi vật thể, đặc biệt là về dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của dân tộc Cống trên địa bàn tỉnh Điện Biên.
Tại các bản làng nơi người Cống sinh sống như Púng Bon, Huổi Moi (xã Phiêng Yên, Điện Biên), hoạt động văn nghệ đã được duy trì từ lâu. Đội văn nghệ của bản Púng Bon, nơi có gần 400 người Cống sinh sống, đã được thành lập từ năm 2010. Tuy nhiên, việc luyện tập thường dựa trên kinh nghiệm và trí nhớ.
Ông Lò Văn Yên - Nghệ nhân dân tộc Cống tham gia lớp tập huấn cho biết, bản Púng Bon đã thành lập đội văn nghệ từ năm 2010, duy trì thường xuyên. Mỗi khi có lễ hội hay ngày Tết là đội sẽ tham gia biểu diễn khắp các bản làng trong xã. Những tiết mục của Đội kế thừa từ những người lớp trước và có sáng tạo thêm.
Việc phục dựng văn hóa phi vật thể tại cộng đồng thường diễn ra một cách tự phát đã bộc lộ nhiều hạn chế. Điều này khiến các điệu múa, bài hát truyền thống dần bị thiếu sót, biến đổi, và không còn giữ được tính nguyên bản.
Chính vì vậy, sự ra đời của các lớp tập huấn chuyên đề được xem là một sự hỗ trợ kịp thời, mang đến nội dung chuẩn mực và cái nhìn mới cho bà con.
Chia sẻ về ý nghĩa của lớp tập huấn, chị Lạ Thị Nọi – Nghệ nhân dân tộc Cống cho biết: "Trước khi tham gia buổi tập huấn hôm nay, đội văn nghệ chúng tôi cũng đã tham gia biểu diễn trong bản. Tuy nhiên, chúng tôi luôn mong muốn có những lớp học như thế này để lưu giữ lại bản sắc dân tộc Cống một cách đầy đủ và chính xác nhất. Hôm nay, được tham gia lớp học, tôi thấy rất bổ ích vì chúng tôi đã học thêm được nhiều tiết mục mới."
Từ chia sẻ của nghệ nhân, có thể thấy lớp tập huấn không chỉ giúp chuẩn hóa kiến thức mà còn khơi dậy tinh thần và trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc.
Qua lớp tập huấn, các đội viên văn nghệ đã được truyền dạy những kỹ năng, điệu múa chuẩn mực hơn, phục dựng lại các bài múa truyền thống như múa tát lúa, múa mừng ăn Tết hoa. Các tiết mục này còn được đệm bằng các nhạc cụ truyền thống như cồng, chiêng, trống. Sự đầu tư, hỗ trợ về vật chất (mỗi năm đội được hỗ trợ 4 triệu đồng để duy trì hoạt động) lẫn tinh thần cho thấy sự quan tâm sâu sắc.
Công tác bảo tồn văn hóa dân tộc Cống không chỉ dừng lại ở các lớp tập huấn. Ban Tổ chức cho biết các buổi tập huấn đều được ghi hình, lưu trữ thành phim tư liệu. Đây sẽ là nguồn tài liệu quý báu để phục vụ công tác tuyên truyền, truyền dạy cho thế hệ sau.
Với sự chung tay của Nhà nước, sự nhiệt tình của các nghệ nhân cùng khát vọng giữ gìn bản sắc của bà con, tin rằng dân ca, dân vũ dân tộc Cống sẽ tiếp tục được lưu giữ và phát huy, trở thành một sản phẩm văn hóa - du lịch tiêu biểu, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần và diện mạo văn hóa của tỉnh Điện Biên./.
