Việc chơi thể thao mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, từ cải thiện thể chất đến nâng cao tinh thần. Tuy nhiên, các sự cố bị gãy xương đùi khi chơi pickleball hay vận động viên tử vong tại giải Vnexpress Marathon Hue 2025 đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc cân bằng giữa chơi thể thao và bảo vệ sức khỏe, đặc biệt với những người chơi nghiệp dư.

Để tham gia thể thao một cách an toàn, người chơi cần có nhận thức rõ ràng về sự khác biệt giữa thể thao nghiệp dư và chuyên nghiệp. Bởi giữa nghiệp dư và chuyên nghiệp là khoảng cách khá xa

Thể thao chuyên nghiệp đòi hỏi vận động viên tuân thủ nghiêm ngặt các giáo án tập luyện được thiết kế khoa học, với khối lượng vận động, cường độ và thời gian được tính toán kỹ lưỡng.

Các chuyên gia y tế khẳng định để gãy xương đùi cần một ngoại lực tác động khoảng 400kg, điều hiếm gặp trong các môn không đối kháng như pickleball.

Tuy nhiên, với người chơi nghiệp dư, việc thiếu tích lũy sức bền cơ thể và không quen với cường độ vận động cao sẽ dẫn đến chấn thương nghiêm trọng.

Vận động viên chuyên nghiệp thường trải qua quá trình rèn luyện dài hạn, có độ tích lũy sức bền cơ thể cao, được hỗ trợ bởi chế độ dinh dưỡng khoa học và đội ngũ y tế theo dõi sát sao.

Ngược lại, người chơi nghiệp dư thường tham gia theo trào lưu, thiếu sự chuẩn bị về thể chất và kỹ thuật, dẫn đến nguy cơ chấn thương cao.

Trường hợp runner tử vong tại giải Vnexpress Marathon Hue 2025 cho thấy một vấn đề phổ biến: người chơi nghiệp dư không đánh giá đúng khả năng của mình.

Chạy marathon đòi hỏi sức bền tim mạch (cardiovascular endurance) và sức mạnh cơ bắp (muscular endurance) được rèn luyện qua nhiều năm, tháng, nhưng nhiều người tham gia theo kiểu "phong trào" mà không có sự chuẩn bị, dẫn đến hậu quả đáng tiếc.

Cần lưu ý rõ, có sự khác biệt rõ rệt giữa vận động viên chuyên nghiệp - người có khả năng chịu tải (load capacity) cao, và người chơi nghiệp dư - thường thiếu nền tảng thể lực cần thiết.

Trước khi tham gia bất kỳ môn thể thao nào, đặc biệt là các môn có cường độ cao như pickleball hay marathon, người chơi nên kiểm tra sức khỏe tổng quát, bao gồm đánh giá chức năng tim mạch, hệ cơ xương khớp và khả năng chịu tải.

Các môn cầm vợt như pickleball đòi hỏi người chơi phải hạ trọng tâm liên tục, dễ gây tổn thương khớp gối nếu không có sự chuẩn bị. Vì vậy, người chơi cần tập luyện khởi động (warm-up) và giãn cơ (stretching) đầy đủ để tăng tính linh hoạt (flexibility) và giảm nguy cơ chấn thương. Và người chơi nghiệp dư cũng nên bắt đầu với cường độ tập luyện thấp, rồi hãy tăng dần khối lượng vận động để cơ thể thích nghi.

Các môn như tennis hay bóng bàn cần 3-6 tháng tập luyện để làm quen, và pickleball cũng không ngoại lệ, dù nó dễ chơi hơn.

Việc tham gia ngay các giải đấu phong trào mà không có nền tảng thể lực, như trường hợp của nữ người mẫu Kỳ Hân, là nguyên nhân chính dẫn đến chấn thương.

Người chơi cần tuân thủ nguyên tắc FITT (Frequency, Intensity, Time, Type) trong tập luyện: tần suất, cường độ, thời gian và loại hình vận động phải phù hợp với thể trạng cá nhân.

Người chơi nghiệp dư cần nhận thức rằng thể thao không chỉ là giải trí mà còn tiềm ẩn nguy cơ nếu không được thực hiện đúng cách.

Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng cũng đóng vai trò quan trọng: một chế độ ăn giàu protein, carbohydrate phức hợp và đủ nước giúp cơ thể phục hồi và tăng sức bền.

Không giống vận động viên chuyên nghiệp, người chơi nghiệp dư thường không có huấn luyện viên hay chuyên gia dinh dưỡng hỗ trợ, nên rất cần tự tìm hiểu và áp dụng các nguyên tắc cơ bản.

Cuối cùng, để tránh các sự cố đáng tiếc các giải đấu phong trào cần có đội ngũ y tế sẵn sàng, để xử lý kịp thời các tình huống khẩn cấp. Ban tổ chức cũng nên yêu cầu người tham gia cung cấp giấy khám sức khỏe trước khi thi đấu, đảm bảo họ đủ điều kiện thể chất.

Thể thao không đơn thuần chỉ là niềm vui, việc lắng nghe cơ thể, hiểu rõ giới hạn của mình và không chạy theo trào lưu sẽ giúp người chơi tận hưởng thể thao một cách an toàn và bền vững.