Cách đây 60 năm, vào ngày 7/01/1965, Bộ Quốc phòng đã ra Quyết định số 03/QĐ-QP, thành lập Trung đoàn Tên lửa 236. Đây là binh chủng kỹ thuật hiện đại, là Trung đoàn Tên lửa đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam được quân ủy Trung ương quyết định thành lập. Trung đoàn 236 gồm bốn tiểu đoàn hỏa lực là 62,62,63,64 và một tiểu đoàn kỹ thuật 65. Cán bộ và chiến sỹ của trung đoàn được lựa chọn từ 20 đơn vị trong khắp các quân binh chủng hợp thành.
Trung tướng Nguyễn Văn Phiệt, Anh hùng lực lượng Vũ trang Nhân dân, nguyên Bí thư Đảng ủy, Phó Tư lệnh Chính trị, Quân chủng Phòng không -Không quân chia sẻ, những ngày đầu đầy khó khăn gian khổ nhưng trải qua sự hướng dẫn và lãnh đạo đúng hướng, những người lính như ông đã dần trưởng thành. Cho đến nay, thành công trong quá trình binh nghiệp của ông luôn có sự dìu dắt và lãnh đạo, rèn luyện của Đảng, của Bác Hồ kính yêu và sự tin yêu của quần chúng nhân dân.
Sau khi thành lập, Trung đoàn đã nhanh chóng ổn định tổ chức biên chế, vừa huấn luyện, vừa chiến đấu, xây dựng lực lượng. Chấp hành nhiệm vụ của trên giao, Nghị quyết của Đảng ủy Trung đoàn 236 trong tháng 5 năm 1965 vạch rõ “ tập trung cao độ sức mạnh lãnh đạo tập thể vào việc huấn luyện chuyển binh chủng. Giáo dục cho bộ đội thấy rõ vinh dự và trách nhiệm, phát huy tinh thần làm chủ khoa học kỹ thuật, nhanh chóng nắm vững và sử dụng tốt vũ khí trang bị”. Do đặc điểm yêu cầu về kỹ chiến thuật, trung đoàn 236 đã chia làm 37 lớp học khác nhau như lớp cán bộ chỉ huy, lớp sĩ quan điều khiển, lớp trắc thủ tay quay….
Cựu chiến binh Hà Huệ thời điểm ấy thuộc tiểu đội 1, tiểu đoàn 63, trung đoàn 236, sư đoàn 361 cho biết, sau hơn 2 tháng huấn luyện, dù thời gian rất gấp gáp nhưng với tinh thần và kỷ luật thép của quân đội, những người lính như ông luôn chấp hành mệnh lệnh của cấp trên dù rất hồi hộp và lo lắng không biết có hoàn thành nhiệm vụ được giao hay không. Và rồi ý chí quyết tâm và sự nỗ lực của những người lính tên lửa đã làm nên chiến thắng khi ra quân trận đầu dù còn 3 tháng nữa mpới kết thúc khóa học. Những học viên tên lửa đã áp dụng đúng những kỹ thuật đã được hướng dẫn để bắn rơi B52 trên bầu trời miền Bắc. “Gấp như thế, yêu cầu như thế, ra cũng đánh. Chúng tôi cũng làm đúng theo tất cả việc học, được giáo dục cũng như rèn luyện ở trong quân đội. Rồi thì cũng được bạn giúp đỡ. Những cái đấy cũng làsự đóng góp vào trong thành tích chung nên tôi thấy rất là phấn khởi.” – ông Huệ cho biết.
Dù chỉ có một bộ khí tài học tập, cán bộ và chiến sỹ đã làm mô hình máy giả bằng gỗ, bằng đất với đầy đủ các công tác núm nút để học. Dưới sự giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của chuyên gia Liên Xô, các cán bộ chiến sĩ đoàn tên lửa lúc bấy giờ đã không quản vất vả, quyết tâm nắm bắt kỹ thuật, kiên trì luyện tập để đạt kết quả tốt nhất trong bối cảnh Mỹ đã leo thang đánh phá ác liệt ra nhiều tỉnh ở miền Bắc. Trong giai đoạn đó, Đảng ủy Trung đoàn 236 đã quyết định rút ngắn thời gian huấn luyện từ 12 tháng xuống 8 tháng, rồi 6 tháng và cuối cùng là 4 tháng để các chiến sĩ có thể chiến đấu. Và không phụ sự trông đợi, sau một thời gian huấn luyện, chiến thắng ngày 24/07 đã thể hiện sinh động về sự vận dụng sáng tạo nghệ thuật chiến tranh nhân dân Việt Nam trên mặt trận đất đối không, tạo sức mạnh tổng hợp để Bộ đội Tên lửa giành thắng lợi ngay từ trận đầu với sự hỗ trợ của các chuyên gia quân sự Liên Xô. Cựu chiến binh Nguyễn Đình Khoan, tiểu đoàn 63, trung đoàn 236, sư đoàn 361 cho biết, tình cảm và sự giúp đỡ của các chuyên gia quân sự Liên Xô rất đáng trân trọng. Những người lính như ông luôn thấy tự hào vì được tham gia trực tiếp từ những ngày đầu.
“Đoàn kết, hiệp đồng, lập công tập thể” luôn thể hiện cho quyết tâm và truyền thống của các chiến sĩ tên lửa. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt và tài tình của Đảng, Trung đoàn 236 đã làm nên những chiến thắng vẻ vang. Từ tháng lợi đầu tiên , trải qua sự rèn luyện thử thách, trung đoàn đã không ngừng lớn mạnh, giành được hết thắng lợi này đến thắng lợi khác. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Trung đoàn Tên lửa 236 đã tham gia chiến đấu hơn 597 trận, phóng 999 quả đạn, bắn rơi 196 máy bay Mỹ gồm 20 kiểu loại, trong đó 9 chiếc B-52, 1 chiếc F-111, bắt sống nhiều giặc lái, góp phần cùng với lực lượng vũ trang cả nước bẻ gẫy các đợt tập kích quy mô lớn của địch. Với những chiến công oanh liệt và thành tích xuất sắc trong chiến đấu, Trung đoàn 236 cùng 5 tập thể và 10 cá nhân vinh dự được Đảng, Nhà nước tuyên dương, phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.
Ngày nay, Trung đoàn Tên lửa anh hùng tiếp tục được giao nhiệm vụ bảo vệ bầu trời Thủ đô Hà Nội, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện theo hướng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” và luôn là lá cờ đầu trong phong trào thi đua của Sư đoàn 361. Trong cuộc gặp mặt kỷ niệm 60 năm Trung đoàn tên lửa anh hùng, cựu chiến binh Vũ Công Bảy không giấu được biềm vui và tự hào khi được gặp các đồng đội cùng chiến đấu năm xưa cũng như khi nói về những chiến công của Đoàn Tên lửa Sông Đà anh hùng.
Tiếp nối truyền thống anh hùng, các thế hệ của Trung đoàn 236 luôn phát huy tinh thần “xây dựng giỏi, chiến đấu tài”. Trung đoàn được tặng thưởng 17 huân chương quân công, 61 huân chương chiến công và huân chương giải phóng cho tập thể, 94 huân chương chiến công và huân chương giải phóng cá nhân. Trung đoàn được nhận danh hiệu đơn vị quyết thắng 57 lần… 5 năm liền (từ năm 2015 đến 2019), Trung đoàn đạt danh hiệu “Đơn vị Quyết thắng”, nhiều năm liền Đảng bộ Trung đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ. Các thế hệ Trung đoàn Tên lửa 236 luôn quyết tâm phát huy truyền thống tốt đẹp “Đoàn kết, hiệp đồng, khắc phục khó khăn, anh dũng chiến đấu”.
