Sáng 7/10, cơn mưa lớn kéo dài từ đêm đến sáng khiến nhiều tuyến phố nội đô Hà Nội chìm trong biển nước. Theo ông Bùi Ngọc Uyên, Phó trưởng phòng Hệ thống môi trường và chuyển đổi số, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội, lượng mưa đo được tại nhiều điểm đã vượt xa dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn đồng bằng Bắc Bộ.
“Dự báo ban đầu cho thấy lượng mưa trong hai ngày 6 và 7/10 vào khoảng 120–150mm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy lượng mưa dồn từ đêm đến sáng nay khiến mực nước nhiều khu vực đã vượt mức gấp đôi, thậm chí gấp ba dự báo”, ông Uyên trả lời phỏng vấn VOV2.
Cụ thể, phường Ô Chợ Dừa ghi nhận tới 328mm, Đại Mỗ 255mm, Từ Liêm 245mm, Phú Lương (Hà Đông) 220mm, Yên Nghĩa 185mm, Triều Khúc (Thanh Trì) 173mm, Hai Bà Trưng 166mm và Hải Bối (Đông Anh) – một trong những điểm mưa cực lớn, đạt tới 330mm.
Cường độ mưa dồn dập trong thời gian ngắn khiến nhiều khu vực nội đô ngập sâu, đặc biệt tại các điểm trũng và khu vực ven sông Nhuệ, sông Đáy. Nước mưa không kịp thoát đã khiến giao thông hỗn loạn, hàng loạt phương tiện chết máy, người dân di chuyển khó khăn trên các tuyến phố Trường Chinh, Nguyễn Xiển, Phạm Văn Đồng, Tố Hữu...
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, trong hai giờ qua (từ 9h–10h), lượng mưa trung bình đạt 5–10mm, song tổng lượng mưa trong 3–6 giờ tới vẫn có thể lên tới 20–40mm, cục bộ có nơi trên 80mm và đến đêm nay mưa mới giảm dần.
Vì sao Hà Nội vẫn ngập dù hệ thống thoát nước đã được đầu tư?
Giải thích về nguyên nhân tái ngập, ông Bùi Ngọc Uyên cho rằng, nguyên nhân chính đến từ ảnh hưởng bão chồng bão. Sau khi chịu tác động từ bão số 10, mực nước trên sông Nhuệ vẫn ở mức cao, chưa kịp rút thì ảnh hưởng bão số 11 mang theo lượng mưa lớn trong thời gian ngắn.
“Các khu vực ven sông Nhuệ như Hà Đông, Thanh Trì, Nam Từ Liêm hệ thống thoát nước chưa được đầu tư cải tạo vì vùng đang đô thị hóa, hiện vẫn chủ yếu thoát nước bằng hình thức tự chảy qua sông Nhuệ ra sông Đáy. Khi mực nước dâng cao, nước trong hệ thống không thể thoát được, dẫn đến ngập kéo dài tại các vùng trũng đô thị”, ông Uyên nói thêm.
Tại khu vực trung tâm thành phố, do có hệ thống trạm bơm đầu mối và các hồ điều hòa, việc tiêu thoát nước chủ động hơn. Tuy nhiên, do lượng mưa vượt năng lực thiết kế, vẫn xuất hiện ngập cục bộ tại một số tuyến phố vào sáng sớm. Đến khoảng 10 giờ, phần lớn khu vực trung tâm đã cơ bản rút nước, trừ một số điểm trũng vẫn còn đọng cục bộ.
Hàng trăm công nhân trắng đêm ứng trực
Theo đại diện Công ty Thoát nước Hà Nội, từ khi bão số 10 đổ bộ đến nay, lực lượng thoát nước luôn trong trạng thái ứng trực 24/24 giờ. Công ty đã huy động tối đa nhân lực, phương tiện, máy bơm, xe hút nước để xử lý kịp thời các điểm ngập.
“Chúng tôi bố trí lực lượng tại các điểm trọng yếu, vận hành toàn bộ trạm bơm đầu mối như Yên Sở, các trạm bơm cục bộ tại vùng… với 100% công suất để hạ mực nước, giảm thiểu thời gian và mức độ úng ngập. Đồng thời, vận hành các cửa phai, hồ điều hòa, thu gom rác trên miệng hố ga trên đường phố, tổ chức bơm cục bộ và di động để đảm bảo lưu thông nước”, ông Uyên cho biết.
Bên cạnh đó, công ty phối hợp chặt chẽ với Cảnh sát giao thông, Thanh tra xây dựng và chính quyền địa phương để phân luồng, cảnh báo giao thông tại các khu vực ngập nặng. Những điểm ngập sâu đều có nhân viên trực gác, hướng dẫn người dân di chuyển an toàn, tránh rủi ro về điện, hố ga hoặc nước chảy xiết.
Đại diện công ty cho biết, toàn bộ lực lượng sẽ tiếp tục ứng trực đến khi các điểm ngập được xử lý hoàn toàn, đồng thời sẵn sàng cho các tình huống mưa tiếp diễn trong chiều và đêm nay.
Cảnh báo người dân
Trong bối cảnh mưa lớn vẫn còn tiềm ẩn, Công ty Thoát nước Hà Nội khuyến cáo người dân nên theo dõi sát các bản tin cảnh báo của cơ quan khí tượng, các phương tiện thông tin đại chúng và ứng dụng cảnh báo trực tuyến của công ty (ứng dụng HSDC Maps)
“Trong điều kiện thời tiết cực đoan như hiện nay, người dân nên hạn chế tối đa việc ra đường khi mưa lớn. Nếu bắt buộc phải di chuyển tránh nguy hiểm cho bản thân, cần theo dõi bản đồ ngập, cập nhật tình hình để chọn lộ trình phù hợp, tránh các điểm ngập sâu”, ông Uyên nhấn mạnh.
Ông cũng lưu ý, không nên cố đi qua khu vực nước chảy xiết hoặc nơi đang có lực lượng chức năng phân luồng, nhằm đảm bảo an toàn cho bản thân và tránh cản trở công tác tiêu thoát nước.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn khuyến cáo, trong 3–6 giờ tới, Hà Nội vẫn tiếp tục có mưa vừa, có nơi mưa to 20–40mm, cục bộ có nơi trên 80mm và đến đêm nay mưa mới giảm dần. Người dân cần chủ động thời gian di chuyển, tránh đi qua các điểm ngập đã được cảnh báo, đồng thời tắt nguồn điện tại khu vực thấp, đề phòng sự cố chập cháy, điện giật.
Theo chuyên gia khí tượng, những đợt mưa lớn dồn dập như hiện nay là biểu hiện rõ của biến đổi khí hậu, với cường độ mưa cực đoan và tần suất cao hơn trước. Do đó, ngoài nỗ lực của cơ quan chức năng, người dân cũng cần thay đổi thói quen ứng phó, như dọn rác trước cửa nhà, không vứt rác xuống cống, giữ thông thoáng miệng thu nước.
Mưa lớn cũng là dịp để nhìn nhận lại tính hiệu quả của hệ thống thoát nước đô thị. Đô thị hóa nhanh, bê tông hóa lan rộng, khả năng thấm nước tự nhiên giảm, dẫn tới lượng nước mưa dồn về hệ thống cống quá tải./.
