Hội thảo nhằm chia sẻ những kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu về các vấn đề quản lý chất thải rắn tổng hợp và biến đổi khí hậu; sự phối hợp giữa chính quyền trung ương và địa phương cũng như ý nghĩa của nó trong việc đạt được mục tiêu kinh tế tuần hoàn và phát thải ròng bằng không; cách thức điều phối các hành động và đầu tư tập thể cho nền kinh tế tuần hoàn, cũng như các giải pháp và hệ thống quản lý tài nguyên tổng hợp nhằm tối ưu hóa hệ thống quản lý chất thải theo hướng tuần hoàn và trung hòa carbon.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Đại sứ Na Uy tại Việt Nam, ông Jan Wilthem Grythe cho biết về cách tiếp cận đa bên của Na Uy. Theo đó, việc các cơ quan chính phủ/chính quyền các cấp hợp tác chặt chẽ với các viện nghiên cứu, khu vực tư nhân và các tổ chức phi chính phủ trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách là một mô hình thành công trong nhiều mọi lĩnh vực (kể cả kinh tế tuần hoàn đối với ngành nhựa). Nauy muốn chia sẻ mô hình này với Việt Nam vì cách thức này đã giúp Na Uy đạt được mục tiêu tuần hoàn của mình.
Còn theo ông Andre Jeffries, Giám đốc Quốc gia của ADB tại Việt Nam, quá trình đô thị hóa và sự gia tăng phát sinh chất thải nhanh chóng là vấn đề dai dẳng đi kèm cùng với quá trình tăng trưởng của Việt Nam trong những năm gần đây. Mặc dù đã có nhiều thành phố trở thành các trung tâm kinh tế, nhưng thực tế đang đòi hỏi nhiều trong số đó phải cải thiện hơn nữa các cơ sở hạ tầng và dịch vụ chủ chốt của mình, trong đó bao gồm cả hệ thống quản lý chất thải rắn. Nghiên cứu Chuẩn bị Dự án về Quản lý Chất thải Rắn tại Vũng Tàu là một trong nhiều hướng đi mà ADB đang hỗ trợ cho quá trình phục hồi xanh hậu-Covid và chiến lược phát triển carbon-thấp của Việt Nam. Ông Andre Jeffries khẳng định, đại dịch Covid-19 là một cơ hội để tái thiết những cộng đồng của Việt Nam theo các mô hình bền vững nhằm tạo dựng một tương lai xanh hơn và tốt đẹp hơn cho tất cả và một trong những cách tiếp cận để đạt được điều này đó là việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn.
Việt Nam đã đặt ra nhiều mục tiêu tham vọng trong việc tái sử dụng và tái chế chất thải nhựa. Quyết định số 1316/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Tăng cường Công tác Quản lý Chất thải Nhựa ở Việt Nam đặt ra mục tiêu thu gom, tái sử dụng, tái chế hoặc xử lý được 85% tổng lượng chất thải nhựa phát sinh; giảm 50% lượng rác thải nhựa trên biển; 100% các địa điểm, cơ sở du lịch và các khách sạn không sử dụng túi nilon khó phân hủy và các sản phẩm nhựa dùng một lần v.v… Mới đây, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cùng với UNDP công bố thành lập Mạng lưới Kinh tế Tuần hoàn Việt Nam nhằm mục đích nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực cho tất cả các bên liên quan trong việc áp dụng các nguyên tắc Kinh tế Tuần hoàn. Điều này tạo ra sức mạnh tổng hợp và tích hợp các nguồn lực tài chính cũng như kỹ thuật nhằm hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi Việt Nam thành một quốc gia phát triển carbon-thấp và tuần hoàn. Đã đến lúc phải biến lời nói thành hành động, và mỗi người đều cần thực hiện vai trò của mình.
Ông Vũ Hồng Thuấn, Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũng Tàu cho biết, giảm chất thải nhựa là nhiệm vụ của chính quyền và người dân cũng như các tổ chức và doanh nghiệp trên địa bàn thành phố. Mặc dù thành phố Vũng Tàu đã có kế hoạch phân loại tại nguồn chất thải nhựa và giảm sử dụng các sản phẩm nhựa khó phân hủy nhưng việc triển khai kế hoạch còn gặp nhiều khó khăn do dịch Covid-19 và sự nhận thức của cộng đồng. Không những thế, cơ sở hạ tầng để xử lý chất thải nhựa trên địa bàn thành phố vẫn chưa được hoàn thiện nên việc đẩy mạnh thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý chất thải nhựa vẫn gặp khó khăn. Do đó, thành phố Vũng Tàu mong muốn có cơ hội hợp tác với các đối tác trong nước và quốc tế để xây dựng và triển khai những mô hình bền vững và khả thi.
Cũng tại hội thảo, ông Nguyễn Hưng Thịnh, Phó Tổng cục Trưởng, Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định, Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong trên toàn cầu áp dụng thay đổi hệ thống để xây dựng nền kinh tế tuần hoàn về nhựa… Để có thể xây dựng thành công nền kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu ô nhiễm chất thải nhựa, Chính phủ và các cơ quan nghiên cứu cũng như người dân của Việt Nam cũng như trên thế giới cần tích cực hưởng ứng các hoạt động triển khai chính sách thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng bền vững. Đồng thời, quản lý chất thải theo hướng coi chất thải là tài nguyên; mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất trong các hoạt động tái chế, xử lý chất thải. Không những thế cần thúc đẩy tái sử dụng, tái chế chất thải nhựa đi đôi với hạn chế nhựa sử dụng một lần và bao bì khó phân hủy sinh học.
Tại Hội nghị Thượng đỉnh của Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu lần thứ 26 (COP 26) vừa qua, Việt Nam đã ký bản Tuyên bố Toàn cầu về Chuyển đổi từ Than sang Năng lượng Sạch và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đưa ra cam kết mạnh mẽ rằng Việt Nam sẽ có những nỗ lực để đạt được mức phát thải ròng bằng không vào 2050. Điều này cho thấy, ý chí chính trị mạnh mẽ của Việt Nam, đảm bảo sự đóng góp quan trọng của Việt Nam trong các nỗ lực toàn cầu nhằm đạt được mục tiêu khống chế mức tăng nhiệt độ dưới 1,5 độ C và giúp ngăn chặn sự nóng lên toàn cầu ở mức độ thảm họa như đã được đưa ra trong Thỏa thuận Paris. Đây là thời điểm vô cùng thích hợp để lồng ghép mô hình kinh tế tuần hoàn vào ngành nhựa nhằm sử dụng tài nguyên thông minh, giảm phát thải hiệu quả và phục hồi môi trường. Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải có những hỗ trợ và hợp tác của cộng đồng quốc tế để giúp Việt Nam đạt được những mục tiêu đã đề ra này.
Tại hội thảo ngày hôm nay, các bên tham từ Na Uy, các nhà tài trợ quốc tế, giới nghiên cứu/học thuật và khối doanh nghiệp tư nhân đã đưa ra những cam kết mạnh mẽ về việc hỗ trợ Chính phủ Việt Nam xây dựng thành công nền kinh tế tuần hoàn cho ngành nhựa, qua đó giúp Việt Nam thực hiện những cam kết bảo vệ môi trường của mình và đảm bảo sự tăng trưởng kinh tế bền vững hơn và xanh hơn.
