Kết thúc giờ học trên lớp, em Nguyễn Văn Mạnh – học sinh lớp 9 Trường THCS Trưng Nhị, quận Hai Bà Trưng vội tới Trung tâm tuyển sinh của Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội để tìm hiểu về chương trình nghề. Gia đình Mạnh có một cơ sở kinh doanh ô tô ở Gia Lâm nên em muốn đăng ký vào học ngành này.
“Với học lực của em thì em nghĩ không thi được vào cấp 3 nên gia đình định hướng đăng ký luôn vào trường từ bây giờ. Em cũng khá thích lựa chọn này”.
3 tháng nữa mới diễn ra kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 nhưng thời điểm này Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội đã nhận được hơn 110 bộ hồ sơ đăng ký dự tuyển vào chương trình 9+. Trong một buổi sáng, có 20 lượt học sinh, phụ huynh đến nộp hồ sơ và tìm hiểu chương trình học. Sau khi được tư vấn, chị Bùi Thị Ngọc cùng con trai quyết định tham quan khuôn viên trường, xưởng thực hành trước khi đặt bút đăng ký nguyện vọng.
Chia sẻ về quyết định dự tuyển sớm, chị Ngọc cho hay gia đình đã xác định con khó lòng đỗ công lập. Đăng ký nguyện vọng lúc này sẽ giúp cháu “đặt chỗ” sớm vào nguyện vọng yêu thích.
Trường Cao đẳng nghề công nghiệp Hà Nội đào tạo 17 ngành nghề hệ trung cấp trong tổng số 25 ngành/nghề đào tạo của nhà trường. Những ngành nghề thu hút thí sinh nhất, bao gồm: Công nghệ ô tô, Công nghệ thông tin, Kỹ thuật điện – điện tử, Chăm sóc sắc đẹp.
Trước nhu cầu học nghề 9+ có xu hướng tăng, nhiều năm nay nhà trường đều tăng chỉ tiêu tuyển sinh lên 1 lớp. Ông Trần Thanh Bình, Phó hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội cho biết, nhà trường đang đề xuất UBND thành phố tăng chỉ tiêu tuyển sinh lên từ 550-570 em. Con số này của năm ngoái là 490 chỉ tiêu. Phó Hiệu trưởng nhà trường cho hay, từ sau Tết nguyên đán, phụ huynh, học sinh lớp 9 đã rục rịch tới trường tìm hiểu trường nghề.
“Hiện nay các con chưa có học bạ, chưa có bằng tốt nghiệp nhưng đã đăng ký thông tin và nộp những hồ sơ cần thiết”, ông Bình nói.
Sở dĩ có sự chuẩn bị sớm này là do mọi năm, sau kỳ thi lớp 10, nhiều học sinh không thể nộp hồ sơ vào ngành yêu thích vì hết chỉ tiêu.
Dù vậy, ông Trần Thanh Bình cho biết, nhà trường cố gắng giữ ổn định quy mô để đảm bảo điều kiện đầu vào và chất lượng đào tạo. “Chúng tôi xét tuyển dựa trên điều kiện thứ nhất là hạnh kiểm, thứ hai dựa trên kết quả học tập 4 năm THCS. Thí sinh đã tốt nghiệp những năm trước thì phải có giấy tư pháp để xác định không vi phạm pháp luật”.
Năm ngoái chỉ tiêu chương trình 9+ tại Trường Cao đẳng nghề Điện tử - Điện Lạnh là 315 thì năm nay tăng lên 360 cho 8 ngành nghề đào tạo gồm Công nghệ thông tin, Chăm sóc sắc đẹp, Thiết kế đồ họa, Kỹ thuật máy lạnh điều hòa không khí, Điện công nghiệp, Công nghệ kỹ thuật Điện - Điện tử, tiếng Đức, tiếng Hàn.
Cô Phạm Thị Mỹ Hoa - Chuyên viên phòng Tuyển sinh và Truyền thông trường này cho hay, chương trình trung cấp nghề đang thu hút người học nhờ nhiều ưu thế.
Sau khi kết thúc 3 năm học chương trình 9+, học sinh được nhận 2 bằng, gồm bằng tốt nghiệp THPT và bằng Trung cấp nghề. Nếu học liên thông lên cao đẳng thời gian 1 năm sẽ nhận thêm bằng cao đẳng nghề. Như vậy, thời gian đào tạo cho đến khi đi làm được rút ngắn so với các bạn học THPT. Các em cũng có thể học liên thông lên ĐH nếu có nguyện vọng.
Ngoài ra, thí sinh học nghề 9+ cũng không gặp áp lực thi cử khi các cơ sở giáo dục nghề nghiệp chỉ xét tuyển học bạ.
Cô Nguyễn Hằng Nga, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội cho biết, số học sinh hệ 9+ liên thông lên trình độ cao đẳng chiếm khoảng 30% mỗi năm.
“Trước đây, vì không đỗ công lập, nhiều phụ huynh cho con học 9+ để lấy tấm bằng tốt nghiệp THPT. Tuy nhiên, bây giờ nhiều người xác định cho con học nghề sau khi học xong THCS. Vì vậy, ngay tại thời điểm này chúng tôi đã nhận được hồ sơ đăng ký dự tuyển dù chưa thi vào lớp 10. Người học không phải đợi trượt tốt nghiệp mới học nghề”.
Người học cũng đang có những lựa chọn thực tế hơn khi chọn học nghề. “Nhiều phụ huynh cho rằng nhiều ngành nghề chỉ cần học CĐ thôi thì ra trường đã có việc làm với mức thu nhập tốt, chứ không cần phải ĐH”, cô Hằng Nga nói.
Qua hoạt động tư vấn tuyển sinh, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội cho hay, phụ huynh thường quan tâm tới các nội dung: học gì ở trường nghề, ra làm ở đâu, vị trí công việc thế nào...? “Nhà trường luôn cam kết giới thiệu việc làm 100% cho các em”, cô Nga khẳng định.
Mới đây, Bộ Chính trị quyết định thực hiện miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết THPT công lập trên phạm vi cả nước bắt đầu từ tháng 9/2025. Về tác động của chính sách này, ông Trần Thanh Bình dự đoán sẽ tạo ra những thay đổi về phân luồng học sinh sau THCS hiện nay.
“Nhà nước đang khuyến khích tỷ lệ người học tốt nghiệp THCS, THPT vào học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Đơn cử như Hà Nội phấn đấu 40% người học tốt nghiệp THPT, THCS vào CĐ, trung cấp. Khi có chính sách này, một học trò tốt nghiệp THCS vào học trung cấp sẽ được miễn phí 2 mức học phí, vừa được miễn học phí trung cấp, vừa được miễn học phí văn hóa. Như vậy, với chính sách miễn học phí cho toàn bộ học sinh từ mầm non đến THPT công lập, học sinh học trung cấp nghề chỉ cần đi học không cần lo nghĩ về kinh tế”, ông Bình hy vọng chính sách này sẽ thu hút học sinh tham gia học nghề.
Hiện tại, theo Nghị định 81 của Chính phủ năm 2021, học sinh tốt nghiệp THCS đi học nghề sẽ được nhà nước hỗ trợ học phí 4 học kỳ (trong giai đoạn học bậc trung cấp). Các em chỉ đóng một khoản học phí cho 4 môn văn hóa và không phải đóng bất kỳ một khoản nào khác.
Năm học 2024-2025, Hà Nội có khoảng 127.000 học sinh xét tốt nghiệp THCS. Trong đó, dự kiến 79.000 em sẽ được tuyển vào lớp 10 các trường THPT công lập, còn lại khoảng 48.000 em sẽ theo học tại các trường THPT tư thục, trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên. Điều này đồng nghĩa 38% học sinh không thể vào được lớp 10 công lập./.
