Dạy tiếng Việt ở nước ngoài: Sợi dây gắn kết kiều bào với Tổ quốc

Tốt nghiệp ngành sư phạm tiếng Anh, trường Đại học Ngoại ngữ (ĐHQG Hà Nội), vì lý do cá nhân chị Nguyễn Thanh Hồng sang Lào làm việc. Mới đầu sang đất nước bạn, chị Hồng tham gia giảng dạy tiếng Anh tại trường Phổ thông Hữu nghị Lào-Việt. Tuy nhiên, sau một thời gian chị chuyển hướng do nhu cầu học tiếng Việt của con em kiều bào, học viên người Lào ngày một cao.

"Khi chuyển sang dạy tiếng Việt, điều thuận lợi là tôi có kinh nghiệm, phương pháp, nghiệp vụ sư phạm. Tuy nhiên, kiến thức chuyên sâu về tiếng Việt lại hạn chế. Tôi phải đọc rất nhiều tài liệu, tham gia tập huấn của các chuyên gia, tự trang bị kiến thức, phương pháp dạy học tiếng Việt...", chị Nguyễn Thanh Hồng chia sẻ.

Hơn hai mươi năm tham gia giảng dạy tiếng Việt tại Lào, đối tượng dạy học của chị Nguyễn Thanh Hồng rất đa dạng, từ con em Việt kiều, học sinh, cán bộ người Lào có nhu cầu học tiếng Việt. Những kinh nghiệm giảng dạy được chị tích lũy theo thời gian và xây dựng phương pháp dạy học riêng biệt để tiếng Việt trở nên dễ học, dễ hiểu hơn.

Chị Hồng nhớ nhất khi dạy tiếng Việt cho học viên, cán bộ người Lào, những bài học về phát âm luôn khó khăn đối với họ. Nhiều câu từ khó phát âm buộc những giáo viên phải dành nhiều tâm sức để chỉ bảo, uốn nắn.

Sống và làm việc tại đất nước bạn, đã quen với nhịp sống, văn hóa của quốc gia Lào nhưng chị Hồng luôn nhớ về quê hương, đất nước mình. Dạy tiếng Việt cũng là cơ hội để chị được lan tỏa lịch sử, văn hóa đất nước Việt Nam tới con em Việt kiều cũng như bạn bè quốc tế.

"Đối tượng học của mình rất đa dạng, không chỉ con em Việt kiều mà cả con em người Lào nữa. Thông qua các giờ dạy tiếng Việt cho học sinh tại trường mình truyền tải các câu chuyện văn hóa của Việt Nam. Mình là sứ giả của riêng mình đưa tiếng Việt đến gần hơn với bạn bè quốc tế", chị Hồng nói.

Tiếng Việt - Sợi dây gắn kết kiều bào với Tổ quốc

Sang đất nước Campuchia từ năm 1989, cô Thạch Thị Lan có cơ duyên dạy tiếng Việt cho con em người Việt Nam sinh sống tại đất nước bạn. Cô Lan nhớ lại, ngôi Trường tiểu học Hữu nghị Khmer - Việt Nam Tân Tiến được thành lập bởi Hội Khmer - Việt Nam từ những năm 1980. Mới đầu thành lập, trường gặp nhiều khó khăn và hoàn toàn không có kinh phí để thuê giáo viên.

"Ngôi trường được thành lập bởi một nhóm người Việt mục đích để kết nối cộng đồng người Việt tại Campuchia. Những giáo viên chúng tôi đến với trường với sự tự nguyện, dạy miễn phí, bởi ngày đó không có nguồn kinh phí nào để chi trả, hoạt động của trường hoàn toàn do tự tâm, thậm chí các thành viên còn bỏ thêm tiền để duy trì hoạt động của trường", cô Thạch Thị Lan nhớ lại.

Trước khi sang Campuchia sinh sống, cô Lan cũng là một giáo viên dạy bậc THCS. Sang đất nước bạn, cô hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh, buôn bán. Và khi biết về ngôi Trường tiểu học Hữu nghị Khmer - Việt Nam Tân Tiến, tình yêu nghề, yêu quê hương, đất nước đã thôi thúc cô phải tham gia đóng góp cho cộng đồng người Việt ở Campuchia.

Cô Lan chia sẻ, mục đích dạy tiếng Việt để giúp con em kiều bào không quên tiếng Việt, nhắc lại văn hóa - lịch sử đất nước, góp phần gợi lên trong mỗi em tình yêu quê hương, đất nước.

"Có nhiều gia đình người Việt sang Campuchia đã qua 2-3 thế hệ. Trong gia đình, các thành viên vẫn giao tiếp với nhau bằng tiếng Việt. Tuy nhiên, các cháu thế hệ thứ 3 sự hiểu biết về văn hóa, lịch sử đất nước còn hạn chế. Do vậy khi học tại trường, các giáo viên sẽ giúp các cháu hiểu về văn hóa, lịch sử của đất nước Việt Nam", cô Thạch Thị Lan cho biết.

35 năm gắn bó với ngôi trường Trường tiểu học Hữu nghị Khmer - Việt Nam Tân Tiến, hiện cô Thạch Thị Lan đảm nhiệm vai trò hiệu trưởng của trường. Với quy mô hơn 500 học sinh, mặc dù đời sống còn vất vả, lương giáo viên dạy con em cộng đồng còn thấp nhưng giáo viên dạy tiếng Việt của trường vẫn nhiệt huyết, bền bỉ, sớm chiều lên lớp giảng dạy.

Cô Lan khẳng định, đối với con em gốc Việt tại Campuchia, việc học tiếng Việt và tiếng Khmer đều rất quan trọng. Nếu học giỏi cả hai ngôn ngữ, các cháu sẽ hòa nhập tốt với xã hội Campuchia, đồng thời giữ được bản sắc văn hóa dân tộc và có cơ hội được làm việc ở những doanh nghiệp lớn. Nhiều cháu sự nghiệp thăng tiến, làm việc tại các doanh nghiệp Việt Nam sang Campuchia đầu tư...

Những tưởng khi sang Nhật Bản làm việc và định cư cùng chồng, nghề giáo sẽ khép lại với chị Ngô Thị Dần (Hưng Yên). Thế nhưng cái “duyên” của nghề một lần nữa trở lại khi chị tham gia dạy học cho con em người Việt.

Tốt nghiệp trường Đại học sư phạm Hà Nội và từng có 10 năm kinh nghiệm dạy học tại quê nhà nên trở lại với công việc giảng dạy không phải là điều khó khăn về trình độ, chuyên môn.

Tuy nhiên, do nhiều con em kiều bào sinh ra và lớn lên tại Nhật Bản nên vốn từ tiếng Việt không nhiều. Điều này buộc chị Dần phải nâng cao trình độ tiếng Nhật để thuận lợi trong quá trình trao đổi, giao tiếp với học sinh. Một số từ vựng, kiến thức tiếng Việt khó hiểu buộc phải sử dụng tiếng Nhật để giải thích.

"Bản thân mình cảm thấy vui vì công việc rất ý nghĩa cho cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản. Mặc dù dạy tình nguyện, không thu phí nhưng việc truyền cảm hứng, tình yêu tiếng Việt đối với các bé người Việt Nam ở Nhật Bản là điều hạnh phúc, cao quý", chị Ngô Thị Dần nói.

Hàng ngày, chị Dần đi làm việc tại công ty. Chị dành khoảng thời gian nghỉ ngơi dịp cuối tuần để tham gia dạy tiếng Việt miễn phí. Chị cùng với nhiều đồng nghiệp của mình thấu hiểu rằng, mỗi người Việt Nam khi xa quê, làm việc ở xứ người với nhiều khó khăn, vất vả, nếu thu tiền càng khiến cuộc sống của họ khó khăn hơn.

Và với riêng chị Dần, dạy tiếng Việt còn là cách để chị được sống với cộng đồng, được sống với hơi thở quê hương, với nghề giáo.

"Xa quê hương, đất nước trong mỗi người Việt Nam đều luôn có nỗi nhớ đau đáu. Tham gia dạy học cũng là cơ hội để mình giao lưu với học sinh, phụ huynh, được hòa vào môi trường người Việt. Vì vậy, nỗi nhớ quê hương đất nước sẽ vơi bớt phần nào", chị Ngô Thị Dần chia sẻ.