Khi yêu thương biến thành sự kiểm soát
Tình yêu luôn khởi đầu bằng những cảm xúc ngọt ngào, nhưng không ít bạn trẻ đã rơi vào mối quan hệ ngột ngạt chỉ vì đối phương “yêu quá mức”.
Những tin nhắn tưởng chừng vô hại như “Em đang ở đâu?”, “Đi với ai?” nếu lặp lại mỗi ngày có thể là biểu hiện của sự kiểm soát.
Thu Hiền – sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền kể về người bạn bị bạn trai yêu cầu cài định vị, báo cáo lịch trình, hạn chế giao tiếp với bạn bè. Điều khiến Hiền suy nghĩ nhất là nhiều bạn gái vẫn xem những yêu cầu như vậy là “dấu hiệu yêu thương” nên chấp nhận nghe theo.
Ngọc Anh ở Ninh Bình cũng từng chứng kiến những mối tình tương tự: “Người ngoài có thể nhận ra đó là kiểm soát, nhưng người trong cuộc lại nghĩ rằng bị quản lý là do người ta yêu mình quá”. Chính sự mù quáng này khiến nhiều người trẻ bị tổn thương mà không hay biết.
Bốn dấu hiệu bất ổn cần cảnh giác khi mới yêu
Theo TS. Trần Thu Hương, Trưởng Bộ môn Tâm lý học xã hội, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, ngay cả những người tỉnh táo nhất cũng có thể mù quáng trong tình yêu. Bởi khi mới yêu, não bộ tiết ra dopamine và oxytocin - hai chất khiến chúng ta lý tưởng hóa đối phương và bỏ qua dấu hiệu bất ổn.
Chuyên gia tâm lý chỉ ra rằng, có bốn dấu hiệu bất ổn thường xuất hiện sớm trong các mối quan hệ nhưng lại dễ bị bỏ qua:
- Sự kiểm soát tinh vi, khi một người yêu cầu đối phương chia sẻ mật khẩu, bật định vị, kiểm tra điện thoại hay áp đặt cách ăn mặc.
- Thao túng cảm xúc bằng cách im lặng, dỗi hờn khiến đối phương luôn cảm thấy tội lỗi nếu không làm theo yêu cầu của người yêu.
- Xâm phạm ranh giới cá nhân, không tôn trọng quyền riêng tư, buộc dùng chung tài khoản hoặc can thiệp quá sâu vào đời sống riêng.
- Ghen tuông quá mức, biểu hiện qua sự nổi giận hay dằn vặt quá mức.
Tất cả những dấu hiệu này thường được người trong cuộc biện minh với suy nghĩ “vì anh ấy/ cô ấy quá yêu mình”. Tuy nhiên, những hành vi ấy, dù nhỏ, nếu không được nhận diện sớm sẽ dần khiến tình yêu trở thành gánh nặng, biến quan tâm thành kiểm soát. Những hành vi này có thể xuất hiện nhỏ lẻ nhưng tích tụ dần, khiến tình yêu biến thành sự kiểm soát và người trong cuộc đánh mất chính mình.
Yêu thương thật sự phải đi cùng tôn trọng và niềm tin
Theo TS. Thu Hương, điểm khác biệt giữa một tình yêu lành mạnh và một mối quan hệ độc hại nằm ở sự tôn trọng và niềm tin. “Tình yêu đẹp phải giúp cả hai phát triển chứ không phải kìm hãm nhau. Nếu sau khi góp ý, đối phương vẫn không thay đổi, mà còn tăng cường kiểm soát, thì việc dừng lại là điều cần thiết để tránh tổn thương gấp nhiều lần”.
Hẹn hò thông minh không có nghĩa là tính toán, mà là nhận biết khi nào nên tiến và khi nào nên dừng. Khi tình yêu khiến bạn lo lắng, căng thẳng hoặc thấy bất an, đó chính là lúc cần nhìn lại.
Kỹ năng để hẹn hò thông minh và an toàn
“Hẹn hò thông minh” là khả năng hiểu bản thân, giao tiếp lành mạnh và không đánh mất chính mình.
Theo TS. Trần Thu Hương, các bạn trẻ cần rèn luyện ba nhóm kỹ năng:
- Hiểu chính mình: Xác định rõ giá trị, nhu cầu và giới hạn trong tình cảm.
- Giao tiếp cởi mở: Biết chia sẻ cảm xúc, lắng nghe, và đủ bình tĩnh để nhận ra khi hai người không còn phù hợp.
- Tôn trọng và phát triển: Một mối quan hệ bền vững là nơi cả hai cùng tiến bộ, cùng cảm thấy được trân trọng, chứ không phải bị ràng buộc.
“Tình yêu bền lâu phải bắt đầu từ một tình bạn chân thành – nơi có niềm tin, sự thấu hiểu và mong muốn giúp nhau tốt hơn mỗi ngày”, chuyên gia nhấn mạnh.
Tình yêu tuổi trẻ rất đẹp, nhưng chỉ thực sự ý nghĩa khi mang lại cảm giác an toàn và bình yên. “Hẹn hò thông minh” là biết lắng nghe bản thân, biết yêu đúng cách và đủ dũng cảm bước ra khỏi mối quan hệ khiến mình tổn thương. Bởi yêu thương thật sự không phải là kiểm soát mà là cùng nhau trở thành phiên bản tốt đẹp hơn.
