Sáng 27/10, Diễn đàn Hà Nội về Khoa học sư phạm và Giáo dục năm 2023 (HaFPES 2023) chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia với sự tham dự của hơn 400 đại biểu trong nước, quốc tế theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Diễn đàn Hà Nội về Khoa học sư phạm và Giáo dục là sự kiện thường niên, được tổ chức liên tục từ năm 2021. Ngay từ năm đầu tiên tổ chức, Diễn đàn đã thu hút được sự quan tâm của giới nghiên cứu về khoa học giáo dục và khoa học sư phạm.
Theo GS.TS. Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội, Trưởng Ban Tổ chức HaFPES 2023, gần đây, hầu như tháng nào cũng có những tranh luận về các vấn đề liên quan đến giáo dục như tự chủ, hội đồng trường, kiểm định chất lượng và tuyển sinh đến những vấn đề của giáo dục phổ thông, giáo dục mầm non, như chương trình và sách giáo khoa, vị trí của môn Lịch sử, kỳ thi tốt nghiệp THPT, việc dạy học các môn tích hợp, phương pháp đánh giá kết quả học tập ở các bậc học,…
Những tranh luận này thường không đi đến thống nhất vì nhiều người tham gia chỉ đưa ra những đánh giá, nhận định dựa vào trải nghiệm cá nhân của mình về giáo dục, hơn là dựa vào tư duy khoa học giáo dục và các thành tựu của nó.
Để có được những kết luận đúng, khoa học, những thảo luận này cần có tính thẩm quyền chuyên môn - phải được dựa trên những thảo luận khoa học nghiêm túc. Việc phản biện chính sách với tư cách người dân chịu tác động cần phải tách bạch với phản biện của người có thẩm quyền và năng lực chuyên môn.
Việc tổ chức “Diễn đàn Hà Nội về Khoa học Giáo dục và Sư phạm" chính là để thực hiện mong muốn tạo ra một nền tảng cho những tranh luận khoa học nghiêm túc của những người có năng lực và thẩm quyền chuyên môn, thành một nơi cho những thảo luận mở, tôn trọng các quan điểm khác biệt về vấn đề của giáo dục trên nền tảng của tư duy khoa học, đặc biệt là tư duy thực chứng và tư duy logic.
Do đó khái niệm “khoa học giáo dục” và “khoa học sư phạm” thể hiện quan điểm xem khoa học sư phạm (pedagogy) như một phần của các khoa học giáo dục (educational sciences), từ đó nhìn nhận vấn đề sư phạm trong bối cảnh chung của giáo dục. Điều này giúp vượt qua nội hàm hẹp của khái niệm “giáo dục học” và cách tiếp cận nhìn nhận về sư phạm chỉ như là những vấn đề trong nhà trường.
Sau 2 năm triển khai, diễn đàn HaFPES 2023 đã nhận được sự quan tâm rất lớn từ các nhà nghiên cứu giáo dục liên ngành trong nước và quốc tế. Ban tổ chức đã nhận được là 136 báo cáo, trong đó có 95 báo cáo toàn văn gửi về ban tổ chức hội thảo.
Các Tiểu ban chuyên môn được thành lập với các nhà nghiên cứu hàng đầu về giáo dục trong nước cùng các chuyên gia quốc tế đã thẩm định rất nghiêm túc và chọn được 71 bài, của 408 tác giả, từ 61 cơ sở giáo dục đại học và nghiên cứu để in kỷ yếu. HaFPES 2023 cũng ghi nhận sự tham gia khá đông đảo của của các nhà khoa học quốc tế. Có tới 19 nhà khoa học đến từ Hoa Kỳ, Thái Lan, Anh, Nhật Bản, Na Uy, Hàn Quốc, Ấn Độ đã có báo cáo đăng kỷ yếu hoặc được mời báo cáo chính.
Trong hội thảo, Ban Tổ chức mời và tuyển chọn 34 báo cáo đề cập đến những vấn đề rất căn bản, nhưng cũng rất cập nhật trong khoa học giáo dục và ứng dụng nó trong đào tạo giáo viên. Đặc biệt, 4 báo cáo mời ở hai phiên toàn thể đề cập đến những vấn đề rất căn bản như như bản chất con người và vai trò của giáo dục, các xu thể mới trong đo lường kết quả giáo dục, đào tạo giáo viên trong ASEAN và khoa học thần kinh trong trị liệu các rối loạn học tâp.
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc đánh giá HaFPES 2023 là sự kiện quan trọng, tập hợp được các nhà khoa học trong lĩnh vực nghiên cứu về giáo dục, các thầy cô giáo hàng đầu của cả nước, cũng như các nhà khoa học quốc tế.
Thứ trưởng cho biết, nghiên cứu về khoa học giáo dục của Việt Nam đã có từ lâu, tuy nhiên để đáp ứng nhu cầu hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế. Trong những năm qua, Bộ GD-ĐT đã nhận thấy tầm quan trọng của khoa học giáo dục, đặc biệt trong ứng dụng các nghiên cứu của khoa học giáo dục để ban hành các chính sách. Trong bối cảnh hiện nay, sự thay đổi của khoa học công nghệ, của tri thức theo diễn tiến thời đại rất nhanh, đòi hỏi chúng ta phải nắm bắt các xu thế, có những dự báo về tương lai, đây là những vấn đề đặt ra cho khoa học giáo dục. Thứ trưởng ghi nhận những nỗ lực đáng khích lệ của Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội trong lĩnh vực nghiên cứu về khoa học giáo dục.
Thứ trưởng chúc mừng Đại học Quốc gia Hà Nội với các nhóm nghiên cứu về giáo dục mà trường ĐH Giáo dục đóng vai trò chính được xếp hạng rất cao, thuộc nhóm 401 - 500 hàng đầu thế giới trong bảng xếp hạng theo lĩnh vực THE subject Ranking 2023 của Tạp chí Time Higher Education của Vương Quốc Anh. Đây là thứ hạng cao nhất từ trước đến nay, khẳng định vị trí các nghiên cứu về khoa học giáo dục của Việt Nam nói chung, của Đại học Quốc gia Hà Nội nói riêng.
Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc, Hội thảo HaFPES 2023 đánh dấu sự mở rộng về quy mô, với sự tham gia đông đảo của các nhà khoa học, chủ đề hội thảo đa dạng, phong phú, với nhiều chủ đề mới hấp dẫn, sẽ là dịp để các nhà khoa học, nhà giáo, nhà quản lý, các nhà nghiên cứu trẻ có không gian rộng mở để trao đổi, chia sẻ, bày tỏ những quan điểm cá nhân về những hoạt động đào tạo nghiên cứu khoa học. Bộ GD-ĐT hy vọng các đại biểu tham gia hội thảo sẽ có những trao dổi, đánh giá sâu sắc, phát triển những ý tưởng mới và phương pháp nghiên cứu hiệu quả trong thời gian tới.
Với những kết quả đã đạt được, Thứ trưởng bày tỏ mong muốn Đại học Quốc gia Hà Nội tiếp tục quan tâm, đầu tư phát triển Trường Đại học Giáo dục, đầu tư tập trung vào phát triển nghiên cứu khoa học giáo dục; mong Trường Đại học Giáo dục tiếp tục chủ động và tích cực tham gia các nghiên cứu, các tư vấn chính sách cho Bộ GD-ĐT, nhất là những vấn đề liên quan đến đổi mới giáo dục đại học, đổi mới giáo dục phổ thông, giáo viên, trường học thông minh, khoa học hành vi trong giáo dục… Bên cạnh đó nhà trường cần chú trọng nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, đẩy mạnh công bố quốc tế trên các tạp chí khoa học uy tín; tích cực nâng cao thứ hạng đại học trong bảng xếp hạng đại học khu vực và thế giới.
Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Giám đốc ĐHQG Hà Nội Phạm Bảo Sơn cho biết: Diễn đàn đã quy tụ các học giả và nhà quản lý từ Việt Nam và quốc tế có kinh nghiệm chuyên môn hàng đầu để cùng thảo luận và chia sẻ các phương pháp hữu ích sát với thực tiễn về giáo dục nước nhà. Hy vọng rằng các đại biểu tham gia Diễn đàn sẽ có những trao đổi sâu sắc, mang lại những ý tưởng mới và phương pháp hiệu quả trong giáo dục và sư phạm nhằm hướng đến xây dựng nền giáo dục mà mỗi học sinh, sinh viên hay thậm chí cả giáo viên, giảng viên đều có cơ hội phát triển toàn diện, để có thể đạt được mục tiêu cao cả của mình, đó là sự phát triển bền vững và hạnh phúc cho tất cả.
Phó Giám đốc ĐHQGHN biểu dương Trường Đại học Giáo dục đã tổ chức thành công Diễn đàn Hà Nội về KHGD&SP 2 lần trước và mong rằng trong năm nay, Diễn đàn lần thứ 3 về KHGD&SP cũng sẽ để lại tiếng vang lớn trong giới chuyên môn, học thuật.
Đây là việc làm thiết thực thể hiện sự quán triệt sâu sắc Nghị quyết của Ban cán sự Đảng Bộ GD&ĐT về phát triển ngành sư phạm, đặc biệt là vị trí, nhiệm vụ của các trường sư phạm trọng điểm, đồng thời góp phần cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI về “Đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế”.
