Chuyên gia tư vấn thuế Lê Thị Thủy trao đổi về những điểm cần chú ý liên quan tới mô hình quản lý thuế theo doanh thu thực tế với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh từ 01/01/2026:

Theo số liệu của Cục Thống kê - Bộ Tài chính, tính đến cuối 2024, cả nước có 3,6 triệu hộ kinh doanh được quản lý thuế. Trong số này, gần hai triệu hộ đóng thuế khoán, bình quân mỗi hộ nộp chưa đến 700 nghìn đồng mỗi tháng. Từ năm 2026, hộ kinh doanh sẽ chính thức không được áp dụng cơ chế thuế khoán, thay bằng tự kê khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế.

Trong 9 tháng năm 2025, đã có hơn 18.500 hộ kinh doanh nộp thuế khoán chuyển sang phương pháp kê khai, gần 2.530 hộ kinh doanh chuyển lên mô hình doanh nghiệp. Đặc biệt, 98% số hộ kinh doanh kê khai đã thực hiện khai, nộp thuế điện tử; trên 133.000 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Những con số này đã minh chứng hộ kinh doanh đang chủ động chuyển đổi, làm quen với phương pháp kê khai thuế.

Theo bà Lê Thị Thủy, chuyên gia tư vấn thuế, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế - Tổng cục Thuế, việc bỏ thuế khoán thực chất mang lại lợi ích cho cả hai phía.

Với hộ kinh doanh, lợi ích lớn nhất là công bằng hơn. Trước đây doanh thu được khoán theo ước tính nên có trường hợp doanh thu thực tế thấp nhưng vẫn phải nộp mức khoán cố định. Từ 2026, thuế được tính đúng theo doanh thu thật, ai doanh thu thấp thì nộp ít, thậm chí không phải nộp nếu dưới ngưỡng chịu thuế. Hộ dễ dàng tự tính được mức thuế phải nộp dựa trên số liệu của chính mình, không còn cảm giác bị áp đặt. Ngoài ra, với việc phải theo dõi sổ sách hóa đơn thì còn thúc đẩy ý thức quản lý tài chính, sổ sách, hóa đơn chuyên nghiệp hóa hơn. Hộ kinh doanh nhỏ có thể phát triển ổn định hơn, dễ tiếp cận hỗ trợ, vay vốn, mở rộng… vì có sổ sách, doanh thu rõ ràng, minh bạch hơn.

Còn với cơ quan thuế, việc quản lý theo doanh thu thực tế giúp giảm tiếp xúc trực tiếp, tăng quản lý điện tử, hạn chế rủi ro và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh hơn. Đây cũng là bước quan trọng để chuyển sang mô hình quản lý thuế hiện đại mà nhiều nước đang áp dụng./.