Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội tư vấn về quyền nuôi con khi cha mẹ không đăng ký kết hôn:

Một thính giả giấu tên nêu băn khoăn:

Tôi hiện đang sinh sống cùng bố mẹ và con gái 8 tuổi. Bé là con của tôi và bạn trai tôi, chúng tôi không đăng ký kết hôn và con được khai sinh theo họ của tôi. Chúng tôi đã chia tay từ khi bé được 1 tuổi. Bạn trai tôi chưa từng thăm nom, cấp dưỡng cho con. Nay anh liên lạc lại và muốn giành lại quyền nuôi con. Xin hỏi, con được đăng ký khai sinh theo họ của mẹ thì bố có thể giành lại quyền nuôi con không? Tôi phải làm gì để tiếp tục nuôi con của mình?

Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho biết, Điều 70 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định nghĩa vụ và quyền của cha mẹ đối với con như sau:

- Thương yêu con, tôn trọng ý kiến của con; chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội.

- Trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

- Giám hộ hoặc đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.

- Không được phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới hoặc theo tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động; không được xúi giục, ép buộc con làm việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

Bên cạnh đó, căn cứ theo khoản 1 Điều 71 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ và quyền chăm sóc nuôi dưỡng con cái như sau:

Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

Như vậy, có thể thấy quan hệ giữa cha, mẹ và con vẫn tồn tại mà không phụ thuộc vào tình trạng hôn nhân của cha mẹ. Theo đó, cha mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con cái. Khi không chung sống với nhau nữa thì việc quyết định ai nuôi con vẫn dựa vào nguyên tắc thỏa thuận.

Đối với trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con;

- Nếu con từ đủ 7 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

- Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Theo Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, để tránh bị thay đổi quyền nuôi con, người trực tiếp nuôi trẻ cần đảm bảo có đủ điều kiện trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con trong điều kiện, môi trường tốt nhất cho con. Đồng thời, cần có điều kiện tài chính tốt để con được sống, học tập trong môi trường tốt, có điều kiện phát triển.

Ngoài ra, người trực tiếp nuôi con cần có lối sống lành mạnh, có sự ảnh hưởng tốt đến con cái cũng như có thời gian và luôn quan tâm, chăm sóc, yêu thương, dạy dỗ con. Còn bản thân con trẻ cũng đang sống, học tập, phát triển rất tốt. Hơn nữa, con cũng mong muốn được tiếp tục sống cùng với người đang trực tiếp nuôi. Như vậy, sẽ không có căn cứ để yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con.