Theo Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm, trên thế giới ghi nhận khoảng 1 tỉ ca nhiễm virus cúm mùa, trong đó có khoảng 290.000 đến 650.000 ca tử vong. Trong mùa cúm năm 2025-2026, virus cúm đang gia tăng trên toàn cầu, trong đó chủng cúm A/H3n2 được ghi nhận đang chiếm ưu thế ở các khu vực: Bắc Âu, Tây Á và Đông Nam Á.
Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, từ đầu năm đến nay, cả nước có hơn 132.000 ca cúm mùa, 3 ca tử vong, giảm hơn 54% số mắc và giảm một nửa số tử vong so với cùng kỳ năm 2024. Các chủng cúm lưu hành chủ yếu gồm A/H1N1, A/H3N2 và cúm B. Đến thời điểm này chưa ghi nhận thay đổi độc lực của virus cúm, tuy nhiên, số ca bị biến chứng phải nhập viện điều trị lại gia tăng.
Trong hơn 2 tháng trở lại đây, số bệnh nhân mắc cúm A đến khám và điều trị tại BV Thanh Nhàn tăng nhanh. Theo thống kê, mỗi ngày khoa khám bệnh tiếp nhận 10-20 ca mắc cúm A. Khoa Truyền nhiễm có 65 giường bệnh thì có đến 50% bệnh nhân mắc cúm. Phần lớn bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đã có biến chứng viêm phổi và mắc bệnh lý nền.
Điển hình là trường hợp của ông Nguyễn Ngọc Thắng, 68 tuổi, ngõ 43 Bạch Mai, Hà Nội có tiền sử suy thận, đái tháo đường, tăng huyết áp. Khi vừa có triệu chứng mệt mỏi, ngứa họng đơn thuần thì sức khỏe của ông đã suy kiệt phải cấp cứu vào bệnh viện ngay sau đó.
Cũng có tiền sử huyết áp, trước đó bà Vũ Thu Thanh, 73 tuổi ở phường Tương Mai có triệu chứng ho. Gia đình mua thuốc kháng sinh cho bà uống, bệnh không những không giảm còn tăng nặng khiến bà phải đi cấp cứu.
“Đầu tiên nghĩ viêm họng hay amidan gì đấy nhưng dùng kháng sinh không thấy tác dụng gì cả. Vào viện thì thấy cúm A ảnh hưởng đến viêm phổi. Lúc vào viện thì vẫn tỉnh tảo nhưng người thì yếu lắm. phải nằm hồi sức tích cực một ngày rồi lên khoa truyền nhiễm” - ông Nguyễn Ngọc Mạn - chồng bà Vũ Thu Thanh cho biết.
Tại khoa Truyền nhiễm, BV Thanh Nhàn có không ít trường hợp thanh niên trẻ, hơn 20 tuổi đã phải nhập viện do biến chứng viêm phổi. Nguyên nhân là do chủ quan, bị sốt kéo dài nhưng không khám bác sĩ, hoặc uống thuốc tùy tiện gây hậu quả ảnh hưởng đến sức khỏe.
Cúm mùa là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra, bệnh lây nhiễm trực tiếp từ người bệnh sang người lành thông qua các giọt bắn khi nói chuyện, khi ho, hắt hơi...
Bất kể ai cũng có thể bị mắc cúm mùa, ngay cả những người khỏe mạnh, chưa từng có tiền sử mắc các bệnh mãn tính. Các biến chứng nghiêm trọng do cúm mùa gây ra cũng có thể xảy ra ở mọi đối tượng từ trẻ em đến người lớn nhưng trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ dưới 2 tuổi và người cao tuổi mắc bệnh lý nền dễ có nguy cơ mắc và biến chứng nặng hơn.
“So với năm ngoái, năm nay, số bệnh nhân vào đây bị biến chứng hô hấp hoặc có các bệnh lý nền: viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, ung thư, suy thận phải lọc máu chu kỳ… tăng lên. Chúng tôi có bệnh nhân rất trẻ sinh năm 1994 mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nặng, khi nhập viện có đợt cấp phải thở máy không xâm nhập. Vì số bệnh nhân này mắc bệnh lý nền, suy giảm miễn dịch, họ không tiêm vaccine nên hệ miễn dịch kém hơn, đông lực chống lại virus yếu hơn trong khi bệnh lý nền nhiều thì tác động của virus mạnh hơn, dễ gây biến chứng khi mắc bệnh” – BS Nguyễn Trọng Hưng cho biết.
Theo các chuyên gia y tế, 80% bệnh nhân mắc cúm A đều có thể tự khỏi. Song không vì thế mà người bệnh chủ quan. Việc chủ quan không thăm khám bác sĩ dễ bỏ qua “giai đoạn vàng” điều trị kể từ khi xuất hiện triệu chứng sốt.
Tuy nhiên, lại có một bộ phận người dân vì quá lo lắng thường tự ý mua Tamiflu để uống. Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường – Viện trưởng Viện Y học nhiệt đới, BV Bạch Mai, Tamiflu có khả năng chống virus cúm, có thể làm giảm triệu chứng, song hiệu quả không đáng kể ở bệnh nhân nhẹ.
“Tamiflu chỉ dùng trong trường hợp có biến chứng suy hô hấp nặng hay trên bệnh nhân có yếu tố nguy cơ như người già, phụ nữ có thai, trẻ em, người mắc bệnh lý nền. Khi dùng Tamiflu phải theo chỉ định của bác sĩ và cần theo dõi. Khi kê đơn phải có bác sĩ chuyên khoa kê đơn và quản lý của bác sĩ. Nếu bệnh nhân bị cúm nhẹ thì không cần dùng Tamiflu, mắc cúm có yếu tố nguy cơ biến chứng thì dùng trong 5 ngày, còn nếu cúm nặng có thể dùng 10-20 ngày” – PGS.TS.BS Đỗ Duy Cường cho biết.
Tamiflu là thuốc kê đơn, khi cấp phát, bán lẻ và sử dụng phải có đơn thuốc. Tùy từng thể trạng bệnh nhân, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp. Ngoài ra, quá trình bệnh nhân sử dụng cũng cần sự theo dõi của bác sĩ. Việc người dân tự ý mua thuốc Tamiflu không những không mang lại hiệu quả điều trị như mong muốn mà còn vô tình khiến giá thuốc tăng cao đột biến, “người cần không có, người có không cần”.
Để phòng bệnh, người dân khi ra ngoài, nhất là đến nơi đông người nên đeo khẩu trang, thường xuyên sát khuẩn và tiêm vaccine phòng cúm mỗi năm, tốt nhất là trước thời điểm giao mùa một tháng để có hiệu quả phòng bệnh tốt nhất.
