Nếu như trước đây, đặt đồ ăn hay mua sắm qua mạng chỉ là lựa chọn mang tính tiện ích, thì nay, các nền tảng trực tuyến đã trở thành kênh tiêu dùng quen thuộc của nhiều người Việt. Xu hướng này tiếp tục tăng trưởng mạnh trong năm 2025, góp phần làm thay đổi sâu sắc thị trường bán lẻ và dịch vụ ăn uống.
Tại một hàng ăn trên phố Đội Cấn, Hà Nội, các shipper trong trang phục kín mít chen chúc trong quán, tràn cả ra vỉa hè chờ lấy đồ. Không nhớ đây là chuyến hàng thứ bao nhiêu trong ngày, nhìn danh sách đơn dài kín màn hình điện thoại, anh Nguyễn Văn Trung - tài xế công nghệ chia sẻ:
“Đơn đồ ăn ‘nổ’ liên tục, nhất là giờ cao điểm buổi trưa từ 11h đến 13h, lượng đơn có thể tăng đến 50%. Khách gọi đông lắm, nhiều quán anh em phải xếp hàng dài chờ lấy đồ…”
Không còn là giải pháp tình thế, đặt đồ ăn qua ứng dụng đã trở thành thói quen tiêu dùng phổ biến, đặc biệt với người trẻ, dân văn phòng và những người hạn chế thời gian di chuyển. Chỉ vài thao tác chạm, bữa trưa hay ly cà phê đã có mặt trước cửa nhà. Anh Nguyễn Minh Quân- sống tại Lạc Long Quân- Hà Nội, cho biết:
“Em thường dùng các app như Shopee, Grab để đặt đồ ăn. Như vậy mình không phải đi ra ngoài nắng mưa, giao tận nhà, chỉ việc xuống lấy đồ ăn là xong”.
Theo ước tính của Statista và VECOM, doanh thu thị trường giao đồ ăn trực tuyến tại Việt Nam năm 2025 đạt gần 3 tỷ USD, tăng khoảng 15% so với năm 2024. Các nền tảng lớn như ShopeeFood, GrabFood, Baemin, GoFood đang mở rộng mạng lưới đến cả các đô thị cấp hai, cấp ba. Không chỉ dừng ở món ăn truyền thống, nhiều ứng dụng đã cung cấp thêm đồ uống, cà phê pha sẵn, bữa ăn dinh dưỡng, thậm chí thực phẩm tươi sống từ siêu thị.
Ở góc độ người bán, chị Huỳnh Thị Thủy - chủ một cửa hàng trà sữa trên phố Trần Đăng Ninh cho biết, mỗi ngày cửa hàng có khoảng 100 đơn đến từ các ứng dụng giao đồ ăn, chiếm gần 50% doanh thu: “Sau dịch, từ khoảng năm 2022 trở lại đây, các app giao hàng phát triển rất mạnh. Nhờ đó mà lượng đơn, lượng hàng bán ra của cửa hàng tăng lên rõ rệt, đồng thời cũng tạo việc làm cho rất nhiều shipper”.
Người Việt đang sống trong kỷ nguyên “một chạm”, nơi ăn uống, mua sắm, giải trí hay thanh toán đều được số hóa. Tuy nhiên, khi sự tiện lợi được đặt lên hàng đầu, một câu hỏi lớn đặt ra: những bữa ăn giao tận nơi hiện nay an toàn đến đâu?
Đồ ăn ship - tiện lợi nhưng không đơn giản
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Quang Dũng - Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng và An toàn thực phẩm, Đại học Y Hà Nội, đồ ăn mang đi tiềm ẩn rủi ro không ở một khâu riêng lẻ, mà nằm trong cả chuỗi từ chế biến đến khi người dùng sử dụng.
Theo bác sĩ Nguyễn Quang Dũng, rủi ro có thể xuất phát từ nguyên liệu đầu vào, điều kiện bếp chế biến, nguy cơ nhiễm chéo sống - chín, cho đến khâu đóng gói và vận chuyển. Đặc biệt, vận chuyển và chờ đợi là giai đoạn nguy hiểm nhất nhưng lại thường bị người tiêu dùng bỏ qua. Khâu nguy hiểm nhất không phải là lúc nấu, mà là giai đoạn thức ăn đã nấu chín nhưng không còn được kiểm soát nhiệt độ trong quá trình vận chuyển. Đây cũng chính là khâu người tiêu dùng thường bỏ qua nhất”.
Trong khoảng 30–60 phút giao hàng, thức ăn thường nằm trong vùng nhiệt độ nguy hiểm từ 5–60°C, tạo điều kiện cho vi khuẩn tăng sinh nhanh chóng. Nguy hiểm hơn, một số vi khuẩn có thể sinh độc tố không bị phá hủy dù hâm nóng lại.
“Còn nóng” chưa chắc đã an toàn
Nhiều người vẫn giữ quan niệm “đồ ăn còn nóng là còn an toàn”. Tuy nhiên, theo PGS.TS.BS Nguyễn Quang Dũng, đây là cách hiểu chỉ đúng một phần và dễ gây chủ quan với đồ ăn ship. “Đồ ăn còn nóng không đồng nghĩa với an toàn. Với đồ ăn mang đi, món ăn có thể vẫn ấm khi nhận nhưng đã nằm lâu trong vùng nhiệt độ nguy hiểm cho vi khuẩn phát triển. Một số vi khuẩn như tụ cầu hay Bacillus cereus có thể sinh độc tố chịu nhiệt. Khi đó, dù có hâm nóng lại, nguy cơ vẫn không được loại bỏ hoàn toàn”.
Thực tế, cảm giác “ấm tay” của người dùng không thể thay thế việc kiểm soát nhiệt độ theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Nếu thức ăn không được giữ liên tục trên 60°C, nguy cơ vẫn hiện hữu. Đáng lo ngại hơn, thói quen để đồ ăn ship một lúc rồi mới ăn, hoặc ăn lại sau vài tiếng có thể làm tăng nguy cơ ngộ độc, rối loạn tiêu hóa, đặc biệt với trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền.
Theo chuyên gia, điều quan trọng nhất người tiêu dùng cần thay đổi khi đặt đồ ăn mang đi không phải là chọn quán nào hay món gì, mà là thay đổi tư duy sử dụng.
“Người tiêu dùng cần chuyển từ suy nghĩ đã nấu chín thì có thể để đó ăn sau sang tư duy: phải kiểm soát thời gian và nhiệt độ. Bởi người tiêu dùng chính là chốt chặn cuối cùng của chuỗi an toàn thực phẩm”- BS Dũng cho hay.
Chỉ những thay đổi nhỏ như chỉ đặt đồ ăn khi sẵn sàng ăn, ăn trong vòng 1–2 giờ sau khi nhận, bảo quản lạnh nếu chưa dùng ngay và hâm nóng kỹ trước khi ăn, cũng có thể giúp giảm đáng kể rủi ro.
Sự tiện lợi của đồ ăn ship là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, để bữa ăn nhanh không trở thành nguy cơ sức khỏe âm thầm, sự tỉnh táo và thay đổi hành vi của người tiêu dùng vẫn là yếu tố quyết định cuối cùng.
