Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai đã từng tiếp nhận những bệnh nhân bị suy thận, suy gan, tổn thương não, mắt… do sử dụng trà, thực phẩm chức năng giảm cân có thành phần chất Sibutramin bán tràn lan ngoài thị trường và trên mạng xã hội. TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm cho biết, việc can thiệp điều trị những ca bệnh này khó khăn vì nhiều cơ quan trong cơ thể bị tổn thương cùng lúc.

Thế nhưng, vì muốn giảm cân nhanh nhiều chị em vẫn mua thuốc theo quảng cáo mà không quan tâm đến nguồn gốc thật giả như thế nào và nhiều cơ sở kinh doanh bất chấp hậu quả lừa dối người tiêu dùng.

Bất cứ ai có nhu cầu mua thuốc, thực phẩm chức năng giảm cân đều được nhân viên ở một hiệu thuốc trên phố Láng Hạ giới thiệu đủ các loại mặt hàng giúp giảm cân. Theo như giới thiệu của nhân viên này thì sản phẩm được nhập khẩu từ Thái Lan, được chiết xuất từ thảo dược và đã được nhiều người sử dụng.

“Ngày uống 2 viên. Chị đừng hỏi thêm làm gì cho mất công, ở đây chúng em đã có người uống rồi thấy hiệu quả, có người thật việc thật rồi”, nhân viên này nói.

Nếu như những sản phẩm giảm cân có thể mua dễ dàng ở bất kỳ hiệu thuốc nào thì trên mạng xã hội cũng bán công khai và tràn lan. Chỉ cần tra google với từ khóa: tìm địa chỉ mua thuốc giảm cân. Sau một cú nhấp chuột bạn đã có gần 31 triệu kết quả. Có những clip quảng cáo trà giảm cân thu hút tới gần 76 nghìn lượt xem. Theo số điện thoại được quảng cáo trên mạng, tôi đã gọi điện đến một địa chỉ thì được người bán hàng tư vấn với mà họ đang bán, người dùng chỉ uống trong 15 ngày không cần ăn kiêng, không cần tập luyện vẫn giảm được trọng lượng cơ thể.

“Giá 500k/hộp, đắt thế mới có hiệu quả. Nếu uống hợp thì giảm 4kg trong vòng nửa tháng, còn không hợp thì giảm 2kg. Mỗi ngày pha trà giảm cân với 100ml nước ấm uống là được”, nhân viên bán hàng khẳng định về hiệu quả giảm cân của loại trà này.

Mới đây, công an TPHCM vừa khởi tố, bắt tạm giam Võ Thị Ngọc Ngân (biệt danh “Ngân 98”) vì sản xuất, buôn bán thực phẩm giả gây nguy hại sức khỏe người tiêu dùng. Sản phẩm “viên rau củ Collagen” của “Ngân 98” không có giấy phép lưu hành, dán nhãn trùng thương hiệu X3 - X7 - X1000 và quảng cáo có tác dụng “tăng hiệu quả giảm cân”. Kết quả giám định của Phân viện Khoa học hình sự - Bộ Công an xác định sản phẩm chứa sibutramin và phenolphthalein.

TS.BS Trương Hồng Sơn cho biết, sibutramin là loại thuốc tác động đến hệ thần kinh trung ương, tương tự như một số loại thuốc điều trị trầm cảm, gây cảm giác no và giảm thèm ăn cho bệnh nhân. Tuy nhiên vì loại thuốc này ảnh hưởng đến tim mạch, huyết áp, tăng nguy cơ bị đột quỵ, nhất là đối với bệnh nhân đái tháo đường, mắc bệnh lý nền nên từ năm 2010, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm FDA Hoa Kỳ đã cấm hoàn toàn sử dụng.

Còn đối với phenolphthalein, loại này đã từng được dùng như loại thuốc nhuận tràng. Tuy nhiên, từ năm 1999, FDA đã cấm sử dụng phenolphthalein trong thuốc và thực phẩm vì làm tăng nguy cơ gây ung thư và tổn thương về gen.

“Những nghiên cứu này ở FDA đã được thực nghiệm trên động vật. Kết quả cho thấy nếu dùng phenolphthalein gây ra hậu quả: tiêu chảy cấp mất nước, rối loạn điện giải, gây tổn thương niêm mạc ruột và tăng nguy cơ gây loét viêm dạ dày tá tràng, gây tổn thương gan, thận, tăng nguy cơ suy gan, suy thận và nó có mối liên quan đến ung thư đường tiêu hóa, đặc biệt là ung thư đại tràng”.

Việc mua bán trên mạng xã hội mang lại sự tiện lợi, nhanh cho người mua nhưng những mặt hàng này thường khó kiểm soát về chất lượng. Nếu không tỉnh táo, sẽ rất dễ bị rơi vào tình trạng “tiền mất tật mang”. Bất cứ sản phẩm nào được quảng cáo là mang lại hiệu quả giảm cân nhanh đều phải thận trọng về chất lượng an toàn đối với sức khỏe.

“Nhiều người muốn giảm cân nhanh, nhất là những người thừa cân béo phì. Muốn giảm cân thì phải kết hợp tập luyện với chế độ dinh dưỡng. Trong đó dinh dưỡng chiếm 70% thành công. Nhưng để thực hiện được chế độ ăn nghiêm ngặt thì không phải ai cũng làm được nên họ sẽ tìm đến phương pháp đơn giản như thuốc, thực phẩm chức năng. Nhưng phải nói rằng trên thị trường VN bây giờ, những thuốc giảm cân được WHO sử dụng rất ít, chúng tôi đã làm nghiên cứu đánh giá thử nghiệm tất cả thì hầu như không có cái nào được FDA Hoa Kỳ và Bộ Y tế VN cho phép sử dụng.

Giảm cân thì mục tiêu đặt ra giảm 10% trong 8 tuần, nếu mà nhanh hơn tốc độ đấy thì ảnh hưởng đến sức khỏe bởi vì con người khi cắt giảm năng lượng vẫn bảo đảm chuyển hóa cơ bản. Để đảm bảo chuyển hóa cơ bản đó, cơ thể vẫn duy trì cân nặng, chứ không phải giảm càng nhanh càng tốt. Tất cả quảng cáo nào mà cứ thấy giảm hơn 10% trên 8 tuần thì phải xem lại thành phần có gì đó. Và hiện nay cần quản lý chặt chẽ hơn những sản phầm này trên thị trường”, TS Trương Hồng Sơn khuyến cáo.

Tất cả các loại thuốc giảm cân chỉ được sử dụng khi tuân thủ quy định: Được Bộ Y tế cấp phép, sử dụng có sự kiểm soát của bác sĩ. Các bác sĩ cũng dựa trên cơ sở khám, xét nghiệm xem cá thể bệnh nhân thiếu chất gì mới kê thuốc hay thực phẩm chức năng bổ sung.