Vì sao nhiều quốc gia bổ sung acid folic vào thực phẩm?
Acid folic hay còn gọi là vitamin B9 là một loại vi chất dinh dưỡng hết sức quan trọng trong việc sản xuất các tế bào máu và sự phát triển của ống thần kinh. Do cơ thể chúng ta không thể tự sản xuất được loại vitamin này nên cần phải bổ sung thông qua chế độ ăn uống hoặc các thực phẩm bổ sung, thực phẩm tăng cường acid folic. Đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai và cho con bú, việc bổ sung vi chất này vô cùng cần thiết nhằm ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu và dị tật ống thần kinh ở thai nhi.
Không chỉ phụ nữ mang thai, nhiều trường hợp khác như trẻ sơ sinh, trẻ ở lứa tuổi dậy thì, bệnh nhân đang điều trị lao hoặc sốt rét, bệnh nhân thiếu máu nặng do bệnh lý ác tính, người có chế độ ăn nghèo nàn dinh dưỡng…đều cần được bổ sung acid folic.
Trước tình trạng thiếu hụt loại vi chất này, nhiều quốc gia trên thế giới đã yêu cầu bổ sung acid folic vào bánh mì, ngũ cốc và mì ống. TS.BS Trương Hồng Sơn – Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho biết, hiện có khoảng 80 quốc gia trên thế giới đã ban hành về luật về bổ sung acid folic vào các loại thực phẩm nhằm phòng ngừa dị tật ống thần kinh ở thai nhi. Bên cạnh đó, acid folic dạng tổng hợp thì dễ hấp thu hơn so với dạng folate – cũng là một dạng vitmian B9 có trong thực phẩm tự nhiên. Cách bổ sung acid folic vào thực phẩm cũng mang ý nghĩa tiếp cận cộng đồng tốt hơn, rộng rãi hơn.
Dùng acid folic liều cao có thể gây độc và dẫn đến ung thư?
Tuy nhiên, gần đây trên mạng xã hội lan truyền thông tin: các thực phẩm bổ sung acid folic không hề có tác dụng cho sức khỏe và dùng quá nhiều acid folic có thể gây độc, hoặc dẫn đến ung thư.
Từng uống bổ sung viên sắt và acid folic suốt thời gian mang thai và cho con bú, thông tin này khiến chị Hoàng Liên ở Hà Nội cảm thấy lo lắng. “Nếu các thực phẩm bổ sung, thực phẩm tăng cường acid folic gây độc thì liệu chế độ ăn hàng ngày có đủ cung cấp chất này cho cơ thể không? Khi mang thai mà không uống bổ sung viên sắt và axit folic thì liệu có thiếu chất gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của con hay không?”, chị Liên đặt câu hỏi.
Chị Thùy Chi ở Hà Nội cũng băn khoăn không biết nên ăn uống thế nào hoặc lựa chọn thực phẩm ra sao để tránh rơi vào tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt vi chất này.
Trước những tin đồn trên mạng xã hội gây hiểu lầm về acid folic và thực phẩm bổ sung vi chất này, TS.BS Trương Hồng Sơn – Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam khẳng định acid folic là một chất dinh dưỡng thiết yếu và an toàn ở liều lượng khuyến nghị.
“Liều lượng khuyến nghị tức là người trưởng thành, không mang thai thì bổ sung khoảng 400 microgram(mcg)/ngày. Phụ nữ mang thai có nhu cầu cao hơn là khoảng 600 mcg/ngày, phụ nữ cho con bú thì nhu cầu là 500 mcg/ngày. Đối với trẻ em thì bổ sung theo độ tuổi. Ví dụ 1 - 3 tuổi sẽ cần 150 mcg/ngày. Trẻ từ 4 - 8 tuổi sẽ cần khoảng 200/ngày. Trẻ từ 9-13 tuổi cần khoảng 300 mcg/ngày. Ngưỡng an toàn thì ở trẻ em là khoảng từ 300- 800 mcg/1 ngày và người lớn thì không vượt ngưỡng 1.000 mcg/ngày”, TS.BS Trương Hồng Sơn nói.
Nếu bổ sung acid folic vượt quá liều lượng khuyến nghị liệu có khiến vi chất này tích tụ trong cư thể và gây độc như tin đồn?
TS.BS Trương Hồng Sơn cho biết, bất cứ loại vitamin và khoáng chất nào khi dùng liều cao trong thời gian dài đều không tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên acid folic là một loại vitamin tan trong nước. Vì vậy, nếu cơ thể không dung nạp hết thì lượng acid fic dư thừa sẽ được đào thải ra ngoài theo nước tiểu.
“Nếu việc bổ sung acid folic chỉ thông qua chế độ ăn uống thì rất khó để bị ngộ độc. Tuy nhiên, trong trường hợp mà dùng acid folic với liều rất cao, trên 1.000 mcg/1 ngày trong thời gian dài thì nó có thể gây một số tác dụng phụ như là che giấu tình trạng thiếu vitamin B12. Nếu không được phát hiện sớm, một số người có thể xuất hiện triệu chứng nhẹ như buồn nôn hoặc là khó ngủ. Nhưng tác dụng này rất hiếm gặp và không nghiêm trọng. Vì vậy thì acid folic không gây ngộ độc cho cơ thể như tin đồn trên mạng xã hội”, TS.BS Trương Hồng Sơn giải thích.
Về thông tin, sử dụng acid folic với liều cao trong thời gian dài có thể dẫn đến ung thư, TS.BS Trường Hồng Sơn cho biết, một số nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra acid folic có tác dụng ngăn ngừa đột biến DNA tiền ung thư như ung thư đại trực tràng.
Song một số nghiên cứu khác cũng cho biết, bổ sung acid folic với liều rất ca, trên 1.000 mcg/ngày và trong thời gian dài thì cũng có thể làm tăng thêm nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến, ung thư đại trực tràng, đặc biệt ở những người có tiền sử về khối u hoặc là có tổn thương tiền ung thư bởi vì acid folic thì có thể thúc đẩy sự phát triển các tế bào đã bị đột biến.
“Điều này chỉ xảy ra ở những người có nguy cơ cao hoặc là những người dùng liều rất cao chứ không phải ở liều khuyến nghị thông thường và các nghiên cứu này vẫn đang được bàn thảo trong các tạp chí khoa học. Vì vậy, chúng tôi có thể chốt lại là cho đến thời điểm này không có bằng chứng khoa học nào cho thấy dùng acid folic với liều lượng khuyến nghị từ 400-600 mcg/ngày thì có thể gây ra ung thư. Tuy vậy, khi muốn bổ sung acid folic, cần phải theo sự hướng dẫn của cán bộ y tế. Còn acid folic được bổ sung vào bột mì, bột gạo, bột ngô hoặc một số loại thực phẩm khác đều theo liều khuyến nghị, nó đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe hơn là những nguy cơ”, TS.BS Trương Hồng Sơn cho biết.
Để bổ sung acid folic qua chế độ ăn hàng ngày, TS.BS Trương Hồng Sơn gợi ý bạn nên chọn các loại rau có màu xanh sẫm như cải bó xôi, rau chân vị, gan động vật, các loại đậu, nấm… Trong trường hợp cần bổ sung acid folic dưới dạng thuốc thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ và không nên uống liều quá cao để đảm bảo an toàn./.
