Mỗi loại thực phẩm đều có vai trò dinh dưỡng nhất định đối với sức khỏe. Trong đó cá là một trong những thực phẩm bổ dưỡng nhất.
Ngày nay khi tỷ lệ bệnh nhân mắc các bệnh về tim mạch, huyết áp hay béo phì tăng lên thì lời khuyên của các chuyên gia sức khỏe là mọi người nên sử dụng cá làm thức ăn chính. TS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện y học ứng dụng Việt Nam lý giải: Protein trong cá khá cao khoảng từ 16 đến 17%, lượng protein này có đủ các axit amin cần thiết. Thứ 2 trong cá lượng lipid từ 0,3-30,8% và các lipid ở trong cá tốt hơn hẳn ở trong thịt vì có axit béo Omega 3 như EPA, DHA. Ngoài ra cá có thêm rất nhiều vitamin đặc biệt vitamin A, vitamin D và vitamin B12
Theo TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện y học ứng dụng Việt Nam, trung bình mỗi người nên ăn cá từ 2-3 lần trong một tuần. Mỗi lần khoảng 150gr. Và tất nhiên tùy khẩu vị, tùy ý thích có thể điều chỉnh.
Tuy nhiên, vì lo ngại hàm lượng thủy ngân và các chất ô nhiễm khác tìm thấy trong thủy hải sản, một số người lại có xu hướng tránh ăn cá. Việc phải kiêng tuyệt đối loại thực phẩm này có phải là quá cẩn trọng và thực tế thì ô nhiễm thủy ngân trong thủy hải sản ở nước ta như thế nào? PGS Nguyễn Tử Cương, Nguyên Cục trưởng Cục quản lý chất lượng nông lâm sản (Bộ Thuỷ sản) cho biết: Thuỷ ngân có trong môi trường từ không khí, đất cát, sông ngòi biển cả, than, vật dụng hàng ngày.…
Thuỷ ngân có trong tự nhiên, như do núi lửa phun, cháy rừng. Hoặc do con người gây ra ô nhiễm thuỷ ngân như các hoạt động công nghiệp, nhiều nhất là từ các nhà máy nhiệt điện, luyện sắt thép (đốt than) chiếm (65%), khai thác vàng (11%), xi măng, pin, đèn huỳnh quang… đều thải thuỷ ngân ra không khí, ao hồ, sông biển…
Thuỷ ngân có thể ở dạng kim loại (Hg), hoặc kết hợp với các nguyên tố khác ở dạng muối vô cơ, hoặc muối hữu cơ với mức độ độc hại khác nhau.
Cho dù thuỷ ngân ở dạng kim loại, dạng muối vô cơ hay hữu cơ, khi đã đi vào nguồn nước, phần lớn đều bị các vi sinh vật chuyển hoá thành methyl thuỷ ngân. Methyl thuỷ ngân là dạng độc hại nhất của thuỷ ngân.
Ngoài cá biển bị nhiễm thủy ngân thì các loại hải sản khác như tôm, cua, sò, mực, bạch tuộc…,cũng nhiễm thủy ngân, tuy nhiên không nhiều như cá. Như vậy ai cũng ít nhiều bị nhiễm thuỷ ngân khi ăn các loại thủy hải sản.
Vấn đề là nhiễm ở mức độ nào thì mới gây bệnh tật? – PGS Nguyễn Tử Cương nhấn mạnh
Ông Cương cũng cho biết thêm: từ năm 1994 đến nay tất cả các lô hải sản của chúng ta xuất đi châu Âu, xuất đi Mỹ và tiêu thụ trong nước thì lượng thủy ngân không bao giờ vượt quá giới hạn cho phép – là 0,5mg/kg.
Còn với thủy sản nuôi, hàng năm hệ thống kiểm tra nhà nước lấy mẫu nước, thủy sản nuôi trồng tự nhiên cũng không có dư lượng thủy ngân gây hại cho chúng ta.
Về nghiên cứu của EWG (Nhóm Công tác môi trường) của Mỹ cho rằng có những phụ nữ thường xuyên ăn cá có nồng độ thuỷ ngân cao gấp 11 lần phụ nữ ít ăn. Tuy nhiên theo PGS Nguyễn Tử Cương, nghiên cứu được tổng hợp dựa trên thói quen ăn uống của các nước phương Tây là ăn cá biển đánh bắt xa bờ, loại lặn sâu, to xác.. như cá kiếm, cá thu vua, cá ngừ vây xanh, cá ngừ trắng, cá chấm vàng...
Ở trong nước cá lóc, cá rô, cá tra, cá hú,… là các loại cá nước ngọt, nhiễm thủy ngân không đáng kể. Ngoài ra cá nục, cá mú, cá thu, cá ngừ,.. của ta là loại cá biển gần bờ, cá nước mặt, nhiễm thủy ngân không nhiều.
