Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo truyền đạt ý kiến của Thủ tướng. Theo đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu bộ trưởng Bộ Y tế rút kinh nghiệm, chủ động chủ trì hoặc phối hợp với các cơ quan liên quan làm tốt hơn công tác truyền thông trong phòng chống dịch COVID-19. Đồng thời, có giải pháp phù hợp để kịp thời khắc phục tình trạng không ít cán bộ y tế đang nghỉ việc, nhất là ở các TP lớn như Hà Nội và TP.HCM.
Thời gian qua, riêng tại TP.HCM có gần 1.000 cán bộ y tế xin nghỉ việc, trong cao điểm dịch Covid-19 cũng đã có 3 y bác sĩ hy sinh khi đang làm nhiệm vụ, Công đoàn y tế Việt Nam đã đề nghị truy tặng danh hiệu liệt sĩ cho 3 y bác sĩ này, nhưng hiện đang tắc ở khâu thủ tục, trong đó có cả thủ tục từ Bộ Y tế.
Đợt dịch Covid-19 vừa qua, hệ thống y tế cơ sở bộc lộ nhiều điểm yếu về nhân lực lẫn cấu trúc tổ chức, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị. Công việc của các nhân viên y tế quá tải, thu nhập không đủ trang trải cuộc sống, thiếu cơ hội nâng cao tay nghề... khiến hàng loạt nhân viên y tế nghỉ việc.
Trong bối cảnh trên, ngành y tế TP.HCM cũng đã có đề án với nhiều chính sách giữ chân, thu hút nhân lực tuyến y tế cơ sở như: hỗ trợ thu nhập, đề xuất điều chỉnh biên chế ở trạm dựa trên quy mô dân số chứ không theo địa giới hành chính vì có những phường xã rất đông dân, nếu 5-10 nhân viên theo quy định sẽ không thể đáp ứng). Thành phố cũng kiến nghị bác sĩ mới tốt nghiệp thay vì tới thực hành 18 tháng ở bệnh viện sẽ làm việc tại trạm y tế 12 tháng, được hỗ trợ với mức 1,5 lần lương tối thiểu.
Theo PGS Phong Lan, những đề xuất này rất thực tế và quan trọng, cần sớm được thông qua để nhanh chóng củng cố và phát huy hiệu quả mạng lưới y tế cơ sở - tuyến đầu có nhiệm vụ "gác cổng" và là nơi đầu tiên người dân tiếp cận khi ốm đau, khi dịch bệnh.
"Nhưng đây là vấn đề TP.HCM không thể tự mình thay đổi được mà cần các ngành các cấp từ trung ương đến địa phương ủng hộ về các quy trình, thủ tục, tài chính, cơ chế... Về lâu dài phải có chính sách của Chính phủ. Không để xảy ra tình trạng đang dịch bệnh thì tăng tuyển dụng, đãi ngộ, sau đó lại cho nghỉ việc, cắt giảm biên chế", bà Lan nói.
Bên cạnh việc cần tăng thu nhập, theo PGS Phạm Khánh Phong Lan, nhân viên trạm y tế cần được tạo điều kiện phát huy nhiệm vụ khám chữa bệnh ban đầu để công việc có ý nghĩa, gắn bó với người dân hơn. Bởi nhiều người đi làm không chỉ vì đồng lương. Nếu công việc có ý nghĩa, gắn bó với người dân, nhân viên y tế sẽ càng thêm động lực để bám trụ lâu dài.
Để cơ sở y tế trở thành nơi tìm đến đầu tiên của người dân, thay vì vượt tuyến, thì những nơi này phải phát triển năng lực đủ mạnh, tạo được sự tin tưởng. Như vậy, trạm y tế phải được đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị máy móc, được cấp đủ các loại thuốc trị bệnh thông thường, cần thiết cho người dân đến khám.
Theo PGS Phong Lan, Nghị quyết Quốc hội cần yêu cầu ngân sách các địa phương khi chi cho y tế phải có ít nhất 30% dành cho y tế dự phòng. Nếu không, có thể các địa phương chỉ tập trung xây bệnh viện để nhanh thu hồi vốn. Về lâu dài, đầu tư tốt cho y tế dự phòng, y tế cơ sở sẽ giúp tăng cường được sức khỏe người dân, đỡ được bệnh dịch để giảm bớt những thiệt hại xã hội.
Cùng quan điểm, PGS Đỗ Văn Dũng (Trưởng Khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP HCM) phân tích: "Nếu y tế cơ sở được giao nhiệm vụ, họ chứng minh được vai trò thì sẽ nhận được vị trí xứng đáng hơn. Tại nhiều nước, chi phí điều trị tại bệnh viện bao giờ cũng cao hơn rất nhiều so với y tế cơ sở. Do đó, người dân sẽ tiếp cận bác sĩ gia đình trước, nếu không khỏi mới đến bệnh viện". Khi có đủ nguồn nhân lực chất lượng, trạm y tế sẽ được bệnh nhân đến khám đông, thu nhập tăng, bác sĩ càng có động lực cố gắng trau dồi chuyên môn, phát triển nghề nghiệp.
Hôm 9/12, tại cuộc họp HĐND TP HCM, Chủ tịch thành phố Phan Văn Mãi cho biết đã làm việc với Bộ trưởng Y tế, thống nhất triển khai đề án thí điểm xây dựng tổ chức trạm y tế theo quy mô dân số, áp lực công việc của nhân viên sẽ được giảm...
