Điều trị vô sinh hiếm muộn - hành trình đầy gian nan, vất vả
Sau khi kết hôn, điều mà các cặp vợ chồng mong mỏi nhất chính là sự chào đời của một thiên thần nhỏ. Tuy nhiên, không không phải ai cũng may mắn, thuận lợi trong việc sinh con. Để có được niềm hạnh phúc làm cha mẹ, nhiều cặp vợ chồng đã phải trải qua hành trình đầy gian nan, vất vả.
29 tuổi, lập gia đình, mong mỏi niềm hạnh phúc được làm mẹ nhưng một năm rồi hai năm trôi qua mà chị Thanh Phương ở Hà Nội mãi không thấy có tin vui. Đi khám vô sinh hiếm muộn, chị mới biết nguyên nhân chậm có con là do cả hai vợ chồng. “Chồng em thì tinh trùng yếu. Em thì bị tắc vòi trứng. Đầu tiên chúng em đã thực hiện phương pháp IUI nhưng thành công nên phải chuyển sang làm IVF” – chị Phương chia sẻ.
Cùng cảnh ngộ, sau khi kết hôn 2 năm, vợ chồng chị Nguyễn Thị T. ở Hà Nội cũng chưa được có được niềm vui tay bế tay bồng dù bề ngoài cả hai đều khỏe mạnh, bình thường. Trong quãng thời gian đó, vợ chồng chị chịu nhiều áp lực khi mỗi lần về quê thường được họ hàng, người quen hỏi han sao mãi chưa sinh em bé. Sau đó đi khám, vợ chồng chị được bác sĩ cho biết số lượng và chất lượng tinh trùng của chồng chị đều rất kém. Tuy vậy, hai vợ chồng chị vẫn quyết định thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm. Sau lần đầu chuyển phôi thất bại, đến lần thứ hai, chị T. đã có hi vọng khi thai nhi bắt đầu phát triển ổn định. Cảm nhận từng cử động nhỏ nhất của mầm sống đang từng ngày lớn lên trong bụng – với chị T. – niềm hạnh phúc ấy đã bù đắp cho biết bao vất vả, khó khăn và những nỗi buồn mà vợ chồng chị đã trải qua.
Mối liên quan giữa lối sống thiếu khoa học và sự suy giảm khả năng sinh sản
Theo thống kê, ở nước ta khoảng hơn 1 triệu cặp vợ chồng gặp khó khăn trong việc sinh con. Tỷ lệ vô sinh, hiếm muộn đang gia tăng, trong đó khoảng một nửa số cặp vợ chồng ở độ tuổi dưới 30.
TS-BS Phan Chí Thành – Trưởng phòng Chỉ đạo tuyến BV Phụ sản TW cho biết, lối sống thiếu khoa học thời hiện đại là những yếu tố liên quan trực tiếp đến sự gia tăng tỉ lệ vô sinh, hiếm muộn ở các cặp vợ chồng trẻ. Trong đó, đáng chú ý có 3 yếu tố chính:
-Thứ nhất là chế độ dinh dưỡng mất cân đối, ăn quá nhiều đồ ngọt, nhiều đạm, nhiều chất béo...dẫn đến thừa cân, béo phì. Người thừa cân béo phì dễ bị rối loạn chuyển hóa mỡ máu, gây ra tình trạng xơ vữa mạch máu và hẹp lòng mạch. Do đó, việc cung cấp máu đến tinh hoàn và buồng trứng cùng các cơ quan khác trong hệ sinh sản của nam và nữ giảm đi rất nhiều. Cung cấp máu kém dẫn đến các cơ quan này cũng không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và do đó chất lượng trứng, tinh trùng cũng sẽ kém.
Phụ nữ thừa cân, béo phì cũng rất dễ gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, chất lượng trứng phát triển kém hơn và nhiều trường hợp gây ra rối loạn rụng trứng. Bên cạnh đó, một số phụ nữ bị thừa cân béo phì do hội chứng buồng trứng đa nang, nếu không kiểm soát chế độ ăn uống và cân nặng việc mang thai sẽ càng khó khăn hơn.
Đối với nam giới, chế độ ăn nhiều đạm, chất béo, lạm dụng rượu bia, ngoài nguy cơ thừa cân béo phì còn dễ gặp tình trạng tăng axit uric trong máu, dư thừa các gốc tự do dẫn đến sự lão hóa sớm của các tế bào, trong đó có tinh trùng. Sự lão hóa này thường không biểu hiện ra bên ngoài ngay nên rất khó nhận biết. “Nhiều bạn trẻ có thói quen lạm dụng rượu bia nhưng nói rằng tôi không sao cả, khỏe mạnh. Tuy nhiên, khi chúng tôi xét nghiệm thì tỉ lệ tinh trùng bất thường rất nhiều. Đó không chỉ là câu chuyện chất lượng tinh trùng kém, giảm khả năng sinh sản mà phải hiểu rộng ra là các tế bào gốc của cơ thể đang bị thoái hóa” – BS Phan Chí Thành chia sẻ.
Yếu tố thứ hai liên quan đến vô sinh, hiếm muộn là lối sống tĩnh tại, ít vận động, nhất là đối với người làm văn phòng.
Yếu tố thứ ba được BS Phan Chí Thành "điểm danh" khiến các cặp vợ chồng khó có con là căng thẳng, stress - “kẻ thù” của sức khỏe sinh sản. “Chúng ta nghĩ căng thẳng stress chỉ đơn thuần là câu chuyện tâm lý, nhưng hiện nay người ta đã chứng minh được căng thẳng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe toàn thân nói chung. Căng thẳng, stress kéo dài trong cuộc sống dẫn đến nguy cơ tăng huyết áp, tiểu đường, nguy cơ nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não. Căng thẳng, stress cũng làm suy yếu hệ miễn dịch của cơ thểvà tăng nguy cơ chết tế bào theo chu trình. Tinh trùng và noãn ở buồng trứng của người phụ nữ chính là những tế bào non sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên. Do đó, sự suy giảm buồng trứng và tinh trùng cũng chính là thước đo sự lão hóa của của cơ thể” – BS Phan Chí Thành phân tích.
Làm thế nào để sớm có niềm hạnh phúc làm cha mẹ?
Để hạn chế nguy cơ vô sinh, hiếm muộn, bác sĩ Phan Chí Thành khuyên phụ nữ nên kết hôn và sinh con trong độ tuổi từ từ 25 đến 30 tuổi. Đây là độ tuổi đẹp nhất để sinh con bởi đối với người châu Á, sau 30 tuổi, khả năng sinh sản bắt đầu suy giảm.
Bên cạnh đó, để tăng cường khả năng sinh sản, các cặp vợ chồng trẻ nên thực hiện chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt khoa học hợp lý.
“Về chế độ dinh dưỡng thì các bạn nên thực hiện chế độ ăn đa dạng, đầy đủ và cân đối các nhóm thực phẩm. Một chế độ ăn được khuyến cáo có thể tạo ra những tinh trùng tốt, trứng tốt là mỗi bữa ăn đảm bảo 50% khẩu phần đến từ rau củ và hoa quả, 25% đến từ đạm (thịt, cá, trứng sữa), 25% đến từ ngũ cốc. Ưu tiên các chất đạm từ cá, ít nhất một tuần nên ăn từ 3-4 bữa cá, vừa giúp giảm cân, vừa tăng khả năng mang thai. Hiện nhiều bạn trẻ thực hiện chế độ ăn kiêng để giảm cân, hạn chế hoặc loại bỏ tinh bột ra khỏi bữa ăn trong khi đó ăn nhiều chất đạm. Tuy nhiên, theo tôi một chế độ ăn khoa học là đảm bảo đủ chất dinh dưỡng trong bữa ăn, chú ý ăn nhiều rau, hoa quả. Nguyên tắc để giảm cân là năng lượng nạp vào nên thấp hơn năng lượng tiêu hao" - BS Phan Chí Thành đưa ra lời khuyên.
Cùng với chế độ dinh dưỡng hợp lý, các cặp vợ chồng cần chú ý rèn luyện thể chất, tập thể dục, ít nhất 150 phút/ một tuần, trung bình mỗi ngày tập từ 30 phút trở lên.
“Đặc biệt, về chế độ sinh hoạt vợ chồng, các bạn trẻ đang mong con nên quan hệ tình dục thường xuyên, đều đặn, từ 3-4 lần/ tuần, không cần thiết phải canh ngày rụng trứng. Đúng là trong chu kỳ rụng trứng, cơ hội mang thai sẽ tăng lên rất nhiều lần, Tuy nhiên, đối với các cặp vợ chồng chậm con thì không nên chỉ chăm chăm canh ngày rụng trứng mà nên quan hệ vào thời điểm nào cảm thấy thoải mái, thăng hoa nhất. Việc quan hệ đều đặn, nhiều lân trong một tháng sẽ tăng cơ hội thụ thai nhiều hơn so với chỉ quan hệ 1 lần trong 1 tháng” – BS Phan Chí Thành hướng dẫn.
