Sắt là một khoáng chất rất quan trọng hỗ trợ quá trình hình thành hemoglobin, một loại protein có trong các tế bào hồng cầu, vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, ước tính có 40% trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi, 37% phụ nữ mang thai và 30% phụ nữ từ 15 - 49 tuổi bị thiếu sắt. Thiếu sắt theo thời gian có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như thiếu máu thiếu sắt.
Theo PGS.TS Nguyễn Quang Dũng – Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng và An toàn thực phẩm, Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế công cộng, Đại học Y Hà Nội, một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng thiếu máu, thiếu sắt là do chế độ ăn hàng ngày thiếu các thực phẩm giàu sắt như các loại thịt đỏ, cá, hải sản, các loại rau lá xanh đậm...Đặc biệt tình trạng thiếu máu, thiếu sắt thường gặp ở những người có chế độ ăn chay kéo dài.
"Dù trong thực vật cũng có chứa sắt, tuy nhiên đây là sắt không heme khó hấp thu vào cơ thể và dễ bị kết tủa khi tương tác với một số thực phẩm khác", PGS.TS Nguyễn Quang Dũng phân tích.
Có một thói quen thường gặp ở nhiều người gây ức chế việc hấp thu sắt vào cơ thể đó chính là: uống trà hoặc cà phê ngay sau khi ăn. Bởi trong trà và cà phê đều chứa các hợp chất tannin và polyphenol, liên kết với sắt, ức chế quá trình hấp thụ sắt trong ruột. Điều này đặc biệt đáng lo ngại đối với những người phụ thuộc nhiều vào nguồn sắt có nguồn gốc thực vật.
Một nghiên cứu do Hiệp hội Dinh dưỡng Hoa Kỳ thực hiện đã chứng minh rằng uống trà hoặc cà phê trong vòng một giờ sau bữa ăn có thể làm giảm quá trình hấp thụ sắt tới 60%.
"Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu canxi trong bữa ăn giàu chất sắt" cũng là một trong những sai lầm được PGS.TS Nguyễn Quang Dũng đề cập. Bởi canxi sẽ cạnh tranh với sắt để hấp thụ ở ruột, khiến cơ thể chúng ta khó lấy được lượng sắt cần thiết hơn. Điều này đặc biệt có vấn đề khi canxi được tiêu thụ thông qua các chất bổ sung hoặc các sản phẩm từ sữa như sữa và phô mai.
"Dễ gặp nhất chính là ở trẻ nhỏ, khi cha mẹ cứ nghĩ cho con uống thật nhiều sữa để con cao lớn khỏe mạnh, thế nhưng chính việc làm này lại khiến cơ thể trẻ không hấp thu được sắt, về lâu dài dẫn đến tình trạng thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ. Đứa trẻ sẽ chậm lớn, da nhợt nhạt." PGS. TS Nguyễn Quang Dũng nhấn mạnh.
Để bổ sung sắt hiệu quả, PGS.TS Nguyễn Quang Dũng khuyến cáo nên bổ sung nhiều thực phẩm như thịt đỏ, cá, hải sản, các loại rau có màu xanh đậm. Bên cạnh đó bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C giúp hấp thụ sắt tốt hơn. Hạn chế uống trà, cà phê ngay sau khi ăn cũng như hạn chế sử dụng thực phẩm giàu canxi cùng với bữa ăn giàu sắt. Nên ăn đa dạng các nhóm thực phẩm...
