Ngày 24/1/2025, tại Phố sách Hà Nội, NXB Thế giới và Nhã Nam tổ chức buổi lễ ra mắt cuốn sách "Thờ cúng cổ truyền Việt Nam - Nghi lễ và thực hành nghi lễ" của tác giả Trung Chính Quách Trọng Trà, một người có hơn 20 năm làm công việc hướng dẫn nghi thức thờ cúng và thực hiện những việc liên quan đến văn hóa tâm linh của người Việt.
Buổi ra mắt sách có sự tham gia của nhà nghiên cứu dân tộc học PGS.TS Bùi Xuân Đính, nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu các dân tộc nhóm ngôn ngữ Việt - Mường, Viện Dân tộc học, tác giả của nhiều công trình nghiên cứu như “Lệ làng phép nước” (1985), "Hương ước và quản lý làng xã" (1998), “Những kế sách dựng xây đất nước của cha ông ta” (2004), ông cũng là người hiệu đính cho cuốn sách.
Tham dự buổi ra mắt còn có Thượng tọa Thích Tâm Hiệp, người có mối quan tâm sâu sắc đến nghiên cứu cổ sử, đặc biệt về các thiền sư thời Lý và tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên. Thượng tọa Thích Tâm Hiệp cũng là thành viên chủ chốt của nhóm Nghiên cứu Di Sản Văn hóa Đền Miếu Việt, tích cực đẩy mạnh các hoạt động văn hóa và giáo dục, nhất là trong việc nghiên cứu và bảo tồn di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam.
Với 288 trang, 5 chương, tác giả Trung Chính Quách Trọng Trà đã đưa ra những hướng dẫn thực hành nghi lễ thiết thực, dễ hiểu, dễ làm, đồng thời vẫn đảm bảo ý nghĩa và giá trị cốt lõi cổ truyền, qua đó đáp ứng nhu cầu thực tế trong đời sống tâm linh của đại đa số người Việt trong cuộc sống hiện đại.
Theo PGS.TS Bùi Xuân Đính, điểm đáng chú ý trong cuốn sách là giới thiệu, phân tích và hệ thống hóa một cách vừa có chiều sâu lý luận, vừa ngắn gọn, dễ hiểu những nét căn bản trong nghi lễ thờ cúng cổ truyền của người Việt. Sách đã đưa ra 8 nguyên tắc thờ cúng gồm: chân tâm, vị tha, trang nghiêm, tuân theo quy luật tự nhiên-xã hội, liên thông, lắng đọng, chân mỹ, và thiêng liêng. 3 tính chất gồm: tính triết lý; tính thực tiễn, giản dị, giàu nhân văn; và tính thống nhất trong đa dạng. Việc tổng kết các nguyên tắc và tính chất này không chỉ để thấy được giá trị tốt đẹp và độc đáo của truyền thống cha ông mà còn giúp người Việt Nam hôm nay, đặc biệt là giới trẻ, khi thực hành các nghi lễ có thể linh hoạt cải tiến, hiện đại hóa mà vẫn không xa rời bản sắc dân tộc.
“Cuốn sách đã đưa người đọc đến với những kiến thức, những thông tin để hiểu được nguồn gốc của các nghi lễ, nội dung của các nghi lễ gắn với địa điểm của các nghi lễ. Đặc biệt là những hướng dẫn thực hành rất cụ thể” - PGS.TS Bùi Xuân Đính bày tỏ. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng, nếu sách được bổ sung hình ảnh đầy đủ hơn thì sự minh họa về các nghi lễ và thực hành nghi lễ sẽ sinh động hơn.
Cuốn sách giúp cho bạn đọc, nhất là giới trẻ, biết sử dụng các bài văn khấn bằng tiếng mẹ đẻ một cách nhuần nhụy và trong sáng, làm tăng thêm phần trịnh trọng và thành tâm khi tự mình dâng lễ tổ tiên, ông bà.
Theo Thượng tọa Thích Tâm Hiệp, cuốn sách vừa là một công trình có tính chất khảo cứu lý luận về tập quán thờ cúng vốn đã ăn sâu bén rễ trong toàn bộ đời sống sinh hoạt, tâm linh của người Việt, vừa là một cẩm nang hướng dẫn thực hành các nghi lễ cổ truyền.
Việc thờ cúng của người Việt bao đời nay đã trở thành nét đẹp văn hóa tâm linh, văn hóa cộng đồng của dân tộc. Tín ngưỡng thờ cúng chính là một phương thức tu tâm mà người Việt đã thực hành hàng ngàn năm qua và sẽ không bao giờ mất đi.
Cuốn sách “Thờ cúng cổ truyền Việt Nam – Nghi lễ và thực hành nghi lễ” thêm một lần nữa hướng người đọc tìm về với nguồn cội.
