Nhà biên kịch Hoàng Tích Chỉ, tác giả của nhiều tác phẩm điện ảnh nổi tiếng như “Vĩ tuyến 17 ngày và đêm”, “Em bé Hà Nội”... vừa qua đời ngày 20/03/2022.
Ông là nhà biên kịch đầu tiên được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
Nhà biên kịch Hoàng Tích Chỉ sinh ngày 1 tháng 9 năm 1932 tại xã Tân Hồng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh trong một gia đình có nhiều người nổi tiếng như anh cả là nhà báo Hoàng Tích Chu, anh hai là họa sĩ Hoàng Tích Chù, anh ba là nhà viết kịch Hoàng Tích Linh.
Từ năm 1946 ông đã sớm giác ngộ Cách mạng và làm trinh sát ở Ty liêm phóng Bắc Giang. Năm 1956 làm trưởng phòng Văn nghệ Ty Văn hóa Bắc Giang. Năm 1959 học trường Đảng Nguyễn Ái Quốc.
Năm 1961, ông học lớp biên kịch trường Điện ảnh Việt Nam, tốt nghiệp năm 1963. Từ năm 1964, ông làm trưởng phòng biên tập Hãng phim truyện Việt Nam sau giữ chức giám đốc Hãng phim truyện I - Cục Điện ảnh.
Ông là người biên kịch cho nhiều bộ phim kinh điển của Điện ảnh Cách mạng Việt Nam, tên tuổi ông gắn liền với nhiều đạo diễn nổi tiếng đặc biệt là Nghệ sĩ Nhân dân Hải Ninh. Ông là nhà biên kịch thế hệ đầu tiên, gắn với nhiều bộ phim kinh điển của điện ảnh cách mạng Việt Nam được nhiều thế hệ khán giả yêu mến như:
- Biển gọi (Bông sen bạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ I - 1970).
- Vĩ tuyến 17 ngày và đêm (1973, Bông sen bạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ II - 1973).
- Em bé Hà Nội (Bông sen vàng Liên hoan phim Việt Nam lần thứ III - 1975, Giải đặc biệt của ban giám khảo tại Liên hoan phim quốc tế Matxcơva - 1975).
- Mắt bão (1972) dựng thành phim Tọa độ chết (1985).
- Mối tình đầu (1977, Bông sen bạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ V - 1980, Giải Chiếc thuyền bạc Liên hoan phim hiện thực mới tại Ý - 1981).
- Thành phố lúc rạng đông (1975, Giải Bồ câu vàng đặc biệt, Liên hoan phim Leipzig - CHDC Đức).
- Tiểu thuyết "Tướng cướp hoàn lương" dựng thành phim truyện SBC; Người đàn bà bị săn đuổi (1990).
- Từ tiểu thuyết Bóng ma rừng Sác dựng thành phim Bông hoa rừng Sác (1995)…
Năm 2012, nhà biên kịch Hoàng Tích Chỉ được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học - nghệ thuật cho các tác phẩm: Trên vĩ tuyến 17 (kịch bản phim truyện); Biển gọi (kịch bản phim truyện); Vĩ tuyến 17 ngày và đêm (biên kịch thứ nhất phim truyện); Em bé Hà Nội (biên kịch thứ nhất phim truyện); Mối tình đầu (biên kịch thứ nhất phim truyện); Thành phố lúc rạng đông (biên kịch thứ nhất phim tài liệu).
Nhà biên kịch Hoàng Tích Chỉ là một trong những đại diện cho thế hệ nghệ sĩ tài năng, nhiệt huyết, trách nhiệm với nghề. Với tâm niệm người cầm bút phải bám sát hiện thực cuộc sống nóng bỏng đang diễn ra, ông và nhiều nghệ sĩ cùng thế hệ đã có mặt ở chiến trường ác liệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Nhiều nhân vật trong tác phẩm của ông được xây dựng từ những nguyên mẫu ở những nơi ông đã đến, quan sát và trải nghiệm.
