Cạm bẫy của những lời mời chào sử dụng thực phẩm chức năng tăng cơ
Chỉ cần vào google và gõ từ khóa “Thực phẩm chức năng hỗ trợ tăng cơ” thì đã cho vô số loại từ dạng viên uống đến sữa, đắt thì tiền triệu mà rẻ thì vài trăm ngàn đồng/hộp, được quảng cáo là hàng xách tay từ nước ngoài về. Có thể nói những năm gần đây, thị trường bán thực phẩm chức năng tăng cơ “nở rộ” do ngày càng nhiều bạn trẻ có nhu cầu sử dụng với mục đích tăng cơ nhanh để có thân hình khỏe đẹp
Trong vai một người muốn tìm hiểu phương pháp để giúp con gái tăng cân, có thân hình đẹp, tôi đã được một huấn luyện viên thể hình ở trung tâm tập gym tư vấn: “Con đang gầy, trao đổi chất chưa ổn thì kết hợp tập thể dục thể thao, kích thích đầu xương khớp cơ bắp, cơ bắp phá vỡ ra thì lúc đó dinh dưỡng sẽ hấp thu vào cơ thể, bạn ấy sẽ tự khắc đòi ăn, dần dần sẽ tăng cân lên”.
Và, tất nhiên huấn luyện viên này cũng không quên tư vấn cho gia đình mua sữa Whey – một loại thực phẩm chức năng hỗ trợ tăng cơ nhanh chóng chỉ sau khi uống 1-2 lọ: “Em nghĩ bạn ấy có thể sử dụng thêm sữa Whey, nó như một dạng thịt thay thế, dùng với mục đích là tăng cơ. Thay vì ăn thì uống, một muỗng Whey là 100gr thịt thì đảm bảo dinh dưỡng trong ngày rồi. Hiện có nhiều cửa hàng bán TPCN bổ sung, em gửi chị đường link qua zalo để chị tham khảo”.
Gọi điện đến số hotline của cửa hàng mà người huấn luyện viên trên mách bảo, tôi được giới thiệu Whey là sản phẩm được cho là tăng cơ bắp tốt nhất, nhanh nhất, chỉ cần uống 2 hộp là có tác dụng, không có tác dụng phụ và đây là hàng xách tay từ Mỹ về nên yên tâm về chất lượng.
Qua tìm hiểu, phần lớn những bạn trẻ đi tập thể hình với mong muốn tăng cân, tăng cơ bắp. Và ở bất cứ trung tâm thể hình nào đều được giới thiệu mua sữa, thực phẩm chức năng như một loại “thần dược” có thể giúp các bạn nhanh chóng đạt được mục đích. Nguyễn Thùy Anh –24 tuổi, cao 1m60 nhưng chỉ nặng 40kg cho biết, hơn một năm nay, em đi tập thể hình để mong tăng cân tăng cơ. Nhưng tập mãi không có kết quả thì em được một anh ở phòng tập gym giới thiệu uống sữa Mass.
“Mỗi gói sữa được đóng 10kg, giá thành khoảng 1,7 triệu đồng, uống một thời gian thì em lên được 5kg, thế nhưng sau đó thì mặt em bị nổi mụn nhiều và rối loạn tiêu hóa” – Thùy Anh cho biết.
Cũng là người tập luyện thể thao một thời gian nhưng mãi không tăng cơ, anh Nguyễn Trung ở quận Hai Bà Trưng, Hà Nội tìm mua trên mạng thực phẩm chức năng chứa protein, được quảng cáo hỗ trợ tăng cơ. Sau khi sử dụng, anh liền rơi vào cảm giác mệt mỏi, thậm chí là sụt cân và suy giảm ham muốn vợ chồng.
“Sau vài tháng tôi cảm thấy người to ra, cơ bắp săn chắc nhưng mà sau thời gian không tập và không dùng thuốc nữa thì cảm thấy các cơ bị nhão, sinh hoạt vợ chồng giảm nhiều” – Anh Nguyễn Trung chia sẻ.
Không ít người đã nhận thức được “loại thần dược” này như một “con dao hai lưỡi” có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, thế nhưng chỉ vì ham làm đẹp, muốn có thân hình vạm vỡ mà vẫn bất chấp sử dụng. Và, tất nhiên có cầu ắt có cung, chỉ có điều không một khách hàng nào có thể khẳng định chắc chắn về chất lượng và nguồn gốc của những sản phẩm mình đã mua sử dụng.
Những biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải nếu dùng TPCN tăng cơ tùy tiện
Theo PGS.TS Võ Tường Kha – Chủ nhiệm Bộ môn Y học thể thao, Trường Đại học Y Dược, Đại học quốc gia Hà Nội, tập thể hình là môn tập sức bền mạnh cho một số nhóm cơ với cường độ vận động tăng dần. Để tập có hiệu quả, người tập cần được đánh giá tình trạng bệnh lý toàn thân, xác định xem đang có mắc bị bệnh tim mạch, hô hấp, cơ xương khớp hay không, nếu có bệnh thì phải điều trị khỏi triệt để trước khi tập.
“Khi tập thể hình, cơ bắp chịu tải một lượng vận động nhất định, đồng thời hệ tim mạch, hệ hô hấp cũng chịu “áp lực tăng tải chức năng” để cung cấp đủ kịp máu, dinh dưỡng, ôxy đến cơ bắp vận cơ. Khi tải lượng vận động lớn trong thời gian ngắn sẽ kích hoạt thần kinh giao cảm, làm tăng huyết áp, tăng tần số tim và tăng nhịp thở lên xu hướng đến tối đa. Nhịp tim tăng quá mức có thể gây ra rối loạn nhịp tim, nhịp nhanh nhĩ, nhanh thất, cuồng nhĩ, thất …gây thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim, ngừng tim, huyết áp tăng kịch phát gây tai biến mạch máu não, gây vỡ mạch máu não, đột quỵ.
Người tập sau khi được đánh giá không có bệnh lý trên thì phải được đánh giá tình trạng thể lực để xác định khả năng chịu được lượng vận động bao nhiêu (cường độ vận động, thời lượng vận động, số lần vận động trong một buổi tập).
Mỗi cá thể có trình độ thể chất, thể lực khác nhau nên khả năng chịu được lượng vận động khác nhau. Nếu lượng vận động quá mức thì ngoài các tai biến về tim mạch, hô hấp nói trên, còn gây quá tải cho hệ thống cơ xương khớp, dễ gây chấn thương, lâu dài còn gây các biến đổi về chức năng sinh lý, sinh hóa trong cơ thể” – PGS.TS Võ Tường Kha cho biết.
Để đạt được mục đích tăng cơ, người tập thể thao cần có quá trình tập lâu dài ít nhất là một năm cùng với chế độ dinh dưỡng phù hợp, bổ sung protein hợp lý.
“Hiện nay các vận động viên dùng protein tươi sống từ động vật, thực vật. Đó là protein thô với hàm lượng protein tinh chất khá ít, ví dụ 100gr thịt heo, thịt bò thì chỉ có 25-30 gam protein tinh. Vận động viên môn sức mạnh như cử tạ, thể hình, tập cơ bắp thường dùng từ 1,7g đến <2g/kg/ngày, với người bình thường thì không dùng đến như vậy. Lượng protein vào cơ thể quá 2g/kg/ngày, cơ thể chẳng những không hấp thu hết, mà còn gây ra chán ăn các nhóm dinh dưỡng khác, dẫn đến rối loạn cân bằng dinh dưỡng. Mặt khác, lượng protein dư thừa sẽ bị giáng hoá thành các nitơ phi protein, sẽ gây tăng urê máu, tăng amoniac trong nước tiểu, dễ gây ra nhiễm độc, có trường hợp đi tiểu ra protein…”
Trước việc vì nóng vội muốn tăng cơ nhanh, nhiều người đã sẵn sàng chi tiền để mua TPCN tăng cơ về uống. PGS.TS Võ Tường Kha cho rằng: Trên thực tế, người tập thể thao có thể sử dụng những loại thuốc, thực phẩm chức năng tăng cơ, song cần có sự hướng dẫn, thăm khám của bác sĩ, nếu sử dụng tùy tiện sẽ gây nguy hiểm đối với sức khỏe.
“Trong các dòng thực phẩm chức năng gây tăng cơ, thành phần chủ yếu là protein dưới dạng các acid amin, ngoài ra còn có thành phần tinh bột, acid béo, các yếu tố muối khoáng, vi- đại lượng, đặc biệt còn có các tiền hormone, các hormone, peptid tăng trưởng kiểu GH, các hormone đồng hoá kiểu androgen, các thuốc kích thích tăng trọng lượng kiểu salbutamol…
Bổ sung tràn lan, không kiểm soát loại TPCN như thế này sẽ gây ra kết quả trái ngược. Có thể gây ra ức chế tuyến nội tiết- trục Đồi thì - Tuyến yên - Tuyến đích (tuyến tuỵ, tuyến sinh dục, tuyến thượng thận…), và cuối cùng thời gian sau thì gây suy sinh dục, thậm chí là lãnh cảm, vô sinh. Dùng kéo dài gây ra chán ăn, dừng đột ngột gây ra sụt cân vì cơ thể không còn khả năng tạo ra những hormone tự nhiên, giảm khả năng hấp thu các protein tự nhiên, gây nhão cơ, teo cơ, giảm cơ lực. Do vậy cần khám chuyên khoa dinh dưỡng, nội tiết, chuyển hoá để biết thiếu chất gì, cần bổ sung chất gì, bổ sung bao nhiêu?” - PGS.TS Võ Tường Kha cho hay.
Đó là chưa kể, hiện phần lớn các cửa hàng bán TPCN tăng cơ đều quảng cáo là hàng xách tay nhưng không thể kiểm định về nguồn gốc xuất xứ nên độ rủi ro cao đối với sức khỏe
Vì vậy, thứ nhất khi chọn môn thể hình thì phải đánh giá tình trạng bệnh tật có hay không; thứ hai đánh giá trinh độ thể lực, cấu trúc, thành phần cơ bắp (nạc, mỡ, nước..), chức năng cơ bắp, ở mức độ nào; thứ ba, bác sĩ thể thao đánh giá lượng vận động cho bài tập theo chương trình kế hoạch các buổi tập; thứ tư, bác sĩ thể thao cùng bác sĩ dinh dưỡng đánh giá tình trạng và nhu cầu dinh dưỡng. Trên cơ sở đó, bác sĩ dinh dưỡng xây dựng thực đơn dinh dưỡng (kể cả dinh dưỡng tự nhiên ăn uống và dinh dưỡng bổ sung TPCN) nhằm đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, năng lượng cho duy trì làm việc, phát triển, sinh lý sinh sản, và cho tập luyện, phát triển cơ bắp, thể lực.
Nếu khẩu phần dinh dưỡng đã đủ chất, cơ thể hấp thu đầy đủ; cấu trúc thành phàn cơ bắp cân đối, chuẩn thì chỉ cần ăn đủ, khoa học thực phẩm tự nhiên, mà không cần bổ sung thêm protein từ TPCN. Trong trường hợp dinh dưỡng tự nhiên không cân đối, đầy đủ, hoặc cơ thể kém hấp thu, thì có thể bổ sung dinh dưỡng từ TPCN nhưng phải được bác sĩ thể thao, bác sĩ dinh dưỡng, huấn luyện viên thể thao phối hợp hướng dẫn, tư vấn kỹ lưỡng.
Mời nghe tại đây:
