Với lời đe dọa "đưa miền Bắc trở lại thời kỳ đồ đá", quân đội Mỹ đã tấn công dồn dập miền Bắc bằng các loại vũ khí tối tân nhất thời điểm đó: máy bay ném bom chiến lược B-52, tàu khu trục Maddox... Mục đích là dùng sức mạnh quân sự, bằng mọi giá xóa sổ các trung tâm đầu não của Chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, ngăn cản hậu phương lớn miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam... hòng sớm kết thúc cuộc chiến tranh đã kéo dài và quá tốn kém đối với Mỹ ở Việt Nam.
Nhưng trong hoàn cảnh đó chúng ta vẫn chi viện cho cách mạng miền Nam “thóc không thiếu 1 cân, quân không thiếu 1 người” vì miền Nam ruột thịt, và miền Nam cũng vì miền Bắc xã hội chủ nghĩa.
Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua (5/8/1964-5/8/2021), sự kiện Vịnh Bắc Bộ và chiến công đánh thắng trận đầu vẫn sáng mãi bài học về lòng yêu nước, tự tôn dân tộc, tinh thần dám đánh, quyết đánh và quyết thắng giặc Mỹ xâm lược của quân và dân Việt Nam.
Theo PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, ngày 2/8/1964, Mỹ cho tàu khu trục Maddox ngang nhiên xâm phạm vào vùng lãnh hải của Việt Nam và hải quân nhân dân Việt Nam đã ra để xua đuổi nên xảy ra vụ đụng độ. Tiếp đó, ngày 4/8/1964 Mỹ lại tiếp tục cho tàu chiến vào lãnh hải Việt Nam.
"Lúc đó chúng ta không hề đánh nhưng Mỹ lại dựng lên là tàu chiến của Mỹ đang ở ngoài hải phận quốc tế, vô cớ bị hải quân của Việt Nam dân chủ cộng hòa tấn công nên Mỹ phải phản công lại. Chính vì thế, Tổng thống Giôn xơn đã quyết định trả đũa bằng việc đưa máy bay ra ném bom miền Bắc".
"Đây là một hành động nằm trong toan tính có chủ định, được chuẩn bị kỹ càng của giới chính trị và quân sự Mỹ; là hành động tiếp nối cho cuồng vọng mở rộng cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam và mở rộng chiến tranh ra miền Bắc Việt Nam hòng sớm kết thúc cuộc chiến tranh đã kéo dài và quá tốn kém đối với Mỹ", PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà phân tích.
Chiến công đánh thắng trận đầu ngày 5/8/1964 đã giáng một đòn mạnh vào ý chí xâm lược của kẻ thù, tạo khí thế niềm tin vào vũ khí, trình độ tổ chức, chỉ huy, vào khả năng chiến đấu của bộ đội; đồng thời khẳng định quân và dân ta hoàn toàn có khả năng đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân Mỹ. Đây là thắng lợi của đường lối chiến tranh nhân dân, của nghệ thuật tác chiến phòng không ba thứ quân trong chống chiến tranh phá hoại miền Bắc.
Chiến thắng ngày 5/8/1964 khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn và tầm nhìn chiến lược sáng suốt của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc lãnh đạo, chỉ đạo quân và dân miền Bắc. Dù điều kiện tương quan lực lượng hết sức chênh lệch nhưng quân và dân ta hoàn toàn có khả năng tạo nên sức mạnh đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân với quy mô ngày càng lớn của một cường quốc hàng đầu thế giới.
Đây là chiến thắng mang tầm vóc thời đại được làm nên bởi tinh thần, sức mạnh đoàn kết. Đó còn là chiến thắng của ý chí quyết tâm dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng, là biểu tượng của bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam.
Mời nghe âm thanh tại đây: