Ở tuổi xế chiều, mỗi người sẽ có cho mình một sự lựa chọn riêng để tận hưởng cuộc sống. Có người thì chọn thảnh thơi bên con cháu, có người lại tìm đến thơ ca, nhạc, họa, nhưng cũng có những người tích cực tham gia các công tác thiện nguyện... Điều đó đã tạo nên một bức tranh đa dạng trong đời sống tinh thần của những người cao tuổi. Thế nhưng, dù lựa chọn sân chơi nào thì điều quan trọng nhất vẫn là người cao tuổi được sống vui, sống khỏe.
Có những đam mê đến từ rất sớm nhưng cũng có những sở thích chỉ mới xuất hiện khi các cụ đã nghỉ hưu, khi có nhiều thời gian chăm chút cho đời sống tinh thần của cá nhân. Một trong số đó là thú chơi cây cảnh – niềm vui sống bình dị, nhẹ nhàng với những thứ gần gũi, giản đơn.
Có lẽ bất cứ ai có dịp tới thăm gia đình bà Nguyễn Thị Mai ở phường Ba Đình, Hà Nội cũng đều cảm thấy choáng ngợp bởi không gian sống được phủ một màu xanh mướt của các loại cây cảnh. Từ những loại cây dễ chăm sóc như trầu bà, kim tiền, lưỡi hổ… cho đến những loại kỳ công hơn như lan vũ nữ, lan hồ điệp, lộc vừng, mai… Yêu và đam mê cây cảnh từ lâu nhưng phải đến khi về nghỉ hưu, bà Mai mới có thể toàn tâm toàn ý cho thú vui này.
Trong số cây cảnh nhà bà Mai, dáng huyền là kiểu dáng chiếm đa số. Bởi theo bà, dáng huyền thể hiện tính mềm mại, thướt tha tạo cho người chiêm ngưỡng có những giây phút thư thái, thoải mái. Không những thế, qua dáng huyền, người chiêm ngưỡng có thể biết một phần về tâm trạng cũng như bản tính của người chơi cây, đó là nét ưu trầm, thanh thản, nhẹ nhàng, tạm lánh mọi sự ồn ào, náo nhiệt của cuộc sống phố thị. Có lẽ vì thế mà tình yêu và đam mê dành cho thú chơi cây cảnh của bà Mai dường như “vượt cả không gian lẫn thời gian”.
"Cứ rảnh là tôi lại ra vườn để tỉa lá, chăm cây. Đó là niềm đam mê rất lớn của tôi. Lỡ có cây nào héo, cây nào chết, mình cũng cảm thấy rất buồn. Với vườn cây cảnh này, tôi có thể bất chấp hết thời gian. Có hôm đã lên giường nghỉ ngơi rồi mà tự dưng nghĩ cây này nên uốn kiểu này, cây kia tỉa kiểu kia là sẵn sàng bật dậy để làm ngay, mặc dù lúc đó đã 11 giờ đêm rồi", bà Mai chia sẻ.
Cũng giống như bà Mai, bà Đỗ Thị Thanh ở phường Hà Đông, Hà Nội cũng thường xuyên mua những loại cây mình thích và trồng tại sân trước nhà. Hiện nay, khoảng sân nhà bà Thanh có hơn 20 chậu hoa, cây cảnh các loại, trong đó có những cây có tuổi đời 10 đến 15 năm.
Mỗi ngày, bà Thanh lại dành một khoảng thời gian để chăm sóc, tỉa cành, tưới cây và ngắm nghía sự phát triển của cây khiến cho tâm hồn bà thêm thư thái. Bà Mai bảo, tuy các cây ở vườn nhà không phải loại cây quý hiếm, đắt giá nhưng những lúc nhìn thành quả bà tận tâm vun xới, ra hoa kết trái là bà cảm thấy rất hạnh phúc, phấn khởi.
Theo các chuyên gia, thú chơi cây cảnh mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe người cao tuổi. Bởi, chơi cây cảnh đòi hỏi sự linh hoạt cả tay, chân lẫn trí tuệ. Điều này giúp người cao tuổi vận động các cơ, lưu thông khí huyết, giữ được sự dẻo dai của cơ thể, chống lại các bệnh thường gặp như: khớp, lão hóa…
Chơi cây cảnh còn đòi hỏi người chơi phải suy nghĩ, xem xét theo từng thế vốn có của cây để nương theo đó tạo dáng cho cây. Chính vì vậy, người chơi luôn phải chăm chú, tìm tòi, sáng tạo ra cái mới, độc đáo cho cây, từ đó giúp bộ não người cao tuổi luôn minh mẫn, chống lại các bệnh về suy giảm trí nhớ.
Người cao tuổi chơi cây cảnh, không cứ phải có khu vườn rộng mà đôi khi chỉ cần một góc sân hay khoảng ban công nhỏ là đã có thể tận dụng để trồng hoa, cây cảnh để thỏa mãn niềm đam mê. "Thú chơi cây cảnh là thú vui tao nhã, nhẹ nhàng phù hợp với người già. Chơi cây cảnh không chỉ giúp người cao tuổi thư thái về tinh thần, mà còn góp phần giữ cho môi trường xanh, sạch hơn. Ở thành phố, không có không gian rộng rãi thì mình mua 5 – 7 chậu cây nho nhỏ. Chăm bón, tỉa tót cho cây làm tôi thấy bớt đi một phần mệt nhọc. Sáng ra ngắm cây cảnh, mình cảm thấy sảng khoái hơn, yêu đời hơn", ông Trần Văn Đoan ở phường Ba Đình, Hà Nội khẳng định.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, chăm chút cây cảnh là cách để mỗi chúng ta có thể “đưa thiên nhiên vào trong tầm tay”. Bởi lẽ, kết nối với thiên nhiên là một liệu pháp chữa lành, hỗ trợ điều trị các bệnh như huyết áp cao, lo âu và giảm chất lượng cuộc sống và điều này đặc biệt hữu ích với những người cao tuổi. Ông Bùi Đức Bình ở phường Hai Bà Trưng, Hà Nội chia sẻ, dù năm nay ông đã gần 80 nhưng trông ông vẫn rất khỏe mạnh, dẻo dai, giọng nói thì hào sảng. Bất cứ ai tiếp xúc với ông, đều cảm nhận được sự lạc quan, yêu đời. Ông Bình bảo, có được điều đó là nhờ thú chơi cây cảnh.
Vườn cây cảnh của ông Bình đặc biệt ở chỗ hầu hết các loại cây đều do ông tự đi xin cành, xin rễ về để triết, để nhân giống. Ông Hùng bảo, để có những dáng cây ưng ý thì không chỉ vun xới, chăm bón, nắn nót tỉ mỉ tạo dáng, tạo thế cho cây mà quan trọng hơn cả là phải gửi gắm tâm hồn, tình cảm của mình vào từng gốc cây.
"Tôi tự tìm tòi nhiều cách nhân giống cho cây. Có loại dùng cành, có loại dùng rễ. Tôi cứ thử làm tất cả các cách để xem cách nào hiệu quả nhất để từ sau mình làm cho đúng. Với cây cảnh, tôi say sưa lắm, ngày nào bận việc không ra vườn được một lúc là thấy nhớ. Chơi cây cảnh tôi luôn quan niệm “Nhìn kỹ, ngắm lâu, suy sâu nhận xét” để có thể cảm nhận được hết cái đẹp, cái hay của cây".
Bên cạnh đó, một số loại cây cảnh như trầu bà, lưỡi hổ, huệ hòa bình và trầu bà lá xẻ có tác dụng lọc sạch không khí, cân bằng độ ẩm và mang lại không gian sống trong lành hơn. Cho nên, việc chăm sóc cây cũng là một hoạt động ý nghĩa, giúp người cao tuổi vận động, thư giãn và cảm thấy gắn bó với thiên nhiên.
Không chỉ là một thú vui mà đối với không ít người cao tuổi, chơi cây cảnh cũng là một cách để phát triển kinh tế. Ông Vũ Minh Hùng xã Sóc Sơn, Hà Nội là một ví dụ. Ban đầu, ông Hùng chỉ nghĩ, chơi cây cảnh để thỏa mãn đam mê và phù hợp với sức khỏe của bản thân. Thế nhưng, nhờ việc nghiên cứu sách vở và học hỏi kỹ thuật của những người làm nghề lâu năm, những dáng vẻ cây thô mộc dưới bàn tay của ông đều trở thành những dáng long, dáng trực siêu, dáng huyền, dáng trực huyền… Tiếng lành đồn xa, mọi người tìm đến ông Hùng để sửa dáng, tạo thế cho cây hay chỉ đơn giản là hướng dẫn cách chăm sóc cây. Thu nhập tuy không cao nhưng với ông Hùng đó vừa là công việc vừa là niềm vui.
Ông Hùng cho biết, người làm cây cảnh trước hết là phải có cái tâm, sự kiên nhẫn. Có những cây hôm nay mình làm nhưng phải đến vài tháng, thậm chí vài năm mới có kết quả. Chơi cây cảnh đòi hỏi con người phải có đạo đức, có nhân cách thì cái cây mới có hồn, mới có giá trị. Vì cây chính là gốc rễ của linh hồn, tính cách người chơi.
Có thể nói, thú chơi cây cảnh ở người cao tuổi không chỉ tạo ra một sân chơi bổ ích, thư thái, thoải mái về tinh thần, mà còn là nơi để người cao tuổi bầu bạn, gửi gắm lòng mình./.
