Chế độ thai sản cho lao động nữ là chính sách thiết thực và giàu tính nhân văn đối với người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH). Tuy nhiên, hiện đang có sự tương phản trong quy định về việc đóng và hưởng (quyền lợi) của người tham gia giữa BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.
Theo quy định hiện hành của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, người tham gia BHXH bắt buộc được hưởng nhiều quyền lợi hấp dẫn, trong đó có chế độ thai sản cho lao động nữ. Còn BHXH tự nguyện không bao gồm quyền lợi này.
Trao đổi với phóng viên VOV2, bà Nguyễn Hoàng Yến, quản lý chương trình, Viện Phát triển Sức khỏe cộng đồng Ánh Sáng (Viện LIGHT) cho rằng quy định này làm giảm sự hấp dẫn của BHXH tự nguyện. “BHXH tự nguyện hiện chỉ có 3 quyền lợi, gồm: hưu trí, tử tuất và hưởng một lần. Đây là chính sách rất ưu việt nhưng những người tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu là những người trẻ. Họ muốn được bảo vệ trong lúc không đi làm được, tức là họ muốn nhìn thấy quyền lợi của họ trong tương lai gần, chứ không phải đến tận lúc hết tuổi lao động, khi về già. Vì thế, BHXH tự nguyện hiện chưa thu hút được lực lượng lao động nữ, nhất là những người trong độ tuổi sinh đẻ, đang làm việc ở khu vực phi chính thức”, bà Yến lý giải.
Thực tế cho thấy, nhiều bạn nữ, trẻ tuổi đang làm nghề tự do, dù hiểu rõ lợi ích của BHXH nhưng vẫn chưa tham gia. Chị Nguyễn Thị Hằng Nga, ở quận Thanh Xuân, Hà Nội với công việc chính là kinh doanh trực tuyến, là một trong số đó. Chị chia sẻ, điều chị quan tâm nhất là chế độ thai sản. Tuy nhiên, chị không đủ điều kiện để đóng BHXH bắt buộc. “Tôi chỉ có thể tham gia BHXH tự nguyện vì không làm cho công ty, xí nghiệp nào cả. Nếu BHXH tự nguyện bổ sung quyền lợi về thai sản thì tôi sẽ cân nhắc tham gia, vì tôi có dự định trong vài năm tới sẽ lập gia đình và sinh con. Bảo hiểm sẽ hỗ trợ lúc tôi bị mất thu nhập vì phải nghỉ làm, chi phí gia tăng do phát sinh các khoản chăm sóc sức khỏe bản thân và bỉm sữa cho con”, chị Nga thổ lộ.
Số liệu của Tổng cục thống kê cũng cho thấy, trong 9 tháng đầu năm nay, số người lao động trong độ tuổi lao động là hơn 50 triệu người. Trong đó, khoảng 28 triệu người làm việc ở khu vực phi chính thức và hiện mới chỉ có 3% tham gia BHXH tự nguyện. “Với tính chất của BHXH, càng nhiều người tham gia thì hiệu quả của BHXH trong việc đảm bảo an sinh càng cao. Trong khi đó, số lao động tự do chưa tham gia BHXH tự nguyện còn rất lớn. Vì thế, việc bổ sung chế độ thai sản vào quyền lợi của người tham gia BHXH tự nguyện là rất cần thiết. Đó vừa là yếu tố thu hút lao động nữ, trẻ tuổi làm việc ở khu vực phi chính thức tham gia, vừa là giải pháp góp phần đảm bảo an sinh xã hội”, bà Nguyễn Hoàng Yến nhấn mạnh.
