Hàng nghìn căn biệt thự trị giá hàng chục tỷ đồng mọc lên san sát tại nhiều khu vực ở Hà Nội nhưng bị bỏ hoang, không có người ở như khu đô thị Nam An Khánh, khu đô thị Lideco (Hoài Đức) khu đô thị Dương Nội (Hà Đông)… Điểm chung của các khu biệt thự này là nhiều hạng mục xuống cấp, cỏ dại mọc um tùm, rác thải bủa vây xung quanh… Các cơ quan truyền thông thời gian qua đăng tải hình ảnh người dân quây lưới nuôi và câu cá ở các hầm ngập nước ở khu đô thị Nam An Khánh, hình ảnh nực cười, chua xót, thể hiện sự lãng phí khủng khiếp tồn tại hàng chục năm qua.
Hầu hết các nhà biệt thự, nhà liền kề bỏ hoang mới chỉ xây xong phần thô, một số căn trong tình trạng xây dựng dang dở và trở thành nơi ở tạm của phụ hồ, lao động tự do.
Nguyên nhân của tình trạng này là do hạ tầng chưa đồng bộ, các tiện ích phục vụ đời sống người dân như khu vui chơi giải trí hay dịch vụ, siêu thị, trung tâm thương mại chưa được đầu tư. Nhiều nơi hệ thống đèn cao áp chưa có khiến ban ngày vốn đã vắng vẻ, ban đêm càng hoang lạnh, nhiều người đi qua có cảm giác không an toàn… Đây là lý do khiến lượng người dân về sống còn thưa thớt, có khu đô thị không một bóng người. Điều này có thể dẫn đến mất an ninh trật tự. “Biệt thự được xây dựng hoành tráng nhưng bỏ hoang, cỏ mọc um tùm, quá lãng phí, trở thành những nơi dịch vụ trông xe, cho thuê gây mất an ninh trật tự”, bà Vũ Nga, người dân sống ở Khu đô thị Sài Đồng, Long Biên bức xúc.
Nhiều biệt thự tiền tỷ bỏ hoang không người ở tại một số khu đô thị là hệ quả của giai đoạn thị trường bất động sản phát triển "nóng" cách đây hàng chục năm. Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng xấu đến bộ mặt đô thị mà còn gây lãng phí rất lớn nguồn lực đất đai của nhà nước, gây cản trở quá trình phát triển của địa phương. Ông Đào Ngọc Nghiêm, Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, giá nhà tăng cao, nhiều người dân thiếu nhà ở trong khi hàng trăm, hàng nghìn căn biệt thự bị bỏ không hàng chục năm nay, không có người ở. Những người dân bị thu hồi đất xây biệt thự bây giờ không có việc làm, không có đất canh tác…ảnh hưởng nghiêm trọng đến diện mạo của đô thị, không đáp ứng được tiêu chí của thủ đô văn hiến, văn minh, hiện đại, cùng với đó là lãng phí về tài sản, tài nguyên đất đai, nhà cửa đã gây dựng nên.
Không chỉ có các biệt thự mà nhiều chung cư giãn dân, chung cư thương mại chưa hoàn thiện cũng đang hoang hóa, gây lãng phí nghiêm trọng. Nhiều người dân ở khu dãn dân phố cổ ở Sài Đồng, Thượng Thanh, (Long Biên) hay Đền Lừ (Hoàng Mai) ngán ngẩm trước sự lãng phí này.
Theo số liệu thống kê, trên địa bàn Hà Nội có 174 dự án nhà chung cư tái định cư. Trong đó, có 9 dự án tái định cư với gần 2.500 căn hộ trong tình trạng chưa đưa vào sử dụng. Trước thực trạng nhiều nhà ở tái định cư bỏ hoang ở Hà Nội, Sở Xây dựng đã đề xuất UBND TP. Hà Nội một số giải pháp như triển khai các thủ tục như điều chỉnh dự án, bố trí vốn… để hoàn thành thi công xây dựng, bàn giao đưa vào sử dụng. Tình trạng nhiều căn hộ tái định cư không có người sử dụng tạo ra nghịch lý lãng phí, trong khi nguồn cung về nhà ở tại tại Hà Nội vẫn đang thiếu hụt. Để tránh lãng phí đồng thời giải quyết nghịch lý này, Hà Nội đã yêu cầu các Sở, ngành, địa phương rà soát, bổ sung các quy định để cài thiện hiện trạng này.
Rất nhiều công trình thuộc sở hữu tư nhân đã được mua hoàn toàn nhưng chưa đưa vào sử dụng. Có công trình mới chưa thanh quyết toán với các doanh nghiệp hoặc chủ đầu tư dần biến thành khu đô thị bỏ hoang gây lãng phí lớn nguồn lực cho xã hội, cho đất nước. Chuyên gia Đặng Hùng Võ nhận xét: "Chúng ta đi sai hướng, định xây chung cư đô thị mới to đẹp, nhưng không có cách gì sinh sống… kết nối hạ tầng chưa tốt, chưa đồng bộ. Người mua nhà muốn ở không được, cho thuê cũng không xong”.
Cùng chung quan điểm, KTS Trần Huy Ánh cho rằng, để giải quyết tình trạng này cần tìm nguyên nhân và từ đó có giải pháp khắc phục cho phù hợp với thực tiễn. Các dự án đã xây thô xong nhưng người mua lại không hoàn thiện cần buộc chủ đầu tư phải xây dựng các kết nối, xây dựng cơ sở hạ tầng, kinh tế xã hội thành khu đô thị hoàn chỉnh thì mới “hút” người dân mới đến ở...”.
Nhiều người hiện nay mua nhà khu đô thị mới, khu giãn dân nhưng chỉ để giữ tài sản, đầu cơ dẫn đến tình trạng các khu nhà xây dựng dở dang, lôm côm, xấu xí ảnh hưởng đến quy hoạch đô thị, gây bất ổn an ninh chính trị tại địa phương đó. Điều đáng nói nhất là nguồn lực tài chính trong dân, trong xã hội vô tình bị đóng băng trong khi chúng ta cần nguồn lực đó để phát triển kinh tế xã hội. Sự lãng phí này cần phải được khắc phục ngay./.
