Ngày 29/7/2025, tại Hà Nội, Bộ Nội vụ tổ chức Hội thảo “Lao động và việc làm trong bối cảnh hội nhập ASEAN” với hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến đến các nước thành viên ASEAN. Đây là một trong những hoạt động trọng tâm thực hiện Đề án xây dựng và triển khai các mục tiêu của Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN đến năm 2025.
Chủ đề chính của hội thảo là: “Tình hình nền kinh tế chăm sóc trong ASEAN”, với sự phối hợp điều phối của Ban Thư ký ASEAN và sự tham gia của các chuyên gia khu vực, đại diện các tổ chức quốc tế và cơ quan chuyên môn của Việt Nam.
Phát biểu khai mạc tại hội thảo, ông Vũ Chiến Thắng, Thứ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh: Việt Nam là quốc gia có lực lượng lao động dồi dào, được đánh giá là cần cù, chăm chỉ. Tỷ lệ lao động từ 15 tuổi trở lên chiếm gần 70% dân số, tuy nhiên tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ vẫn còn ở mức thấp, chỉ khoảng 28,3%. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập sâu rộng, Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức về cạnh tranh nguồn nhân lực, yêu cầu về kỹ năng và chuẩn quốc tế. Điều đó đòi hỏi sự chuyển biến mạnh mẽ trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực quốc gia.
Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng cũng chia sẻ, với vai trò là thành viên tích cực và có trách nhiệm trong Cộng đồng ASEAN, Việt Nam luôn chủ động tham gia các cơ chế hợp tác khu vực, không ngừng hoàn thiện thể chế và chính sách phát triển nguồn nhân lực, tăng cường chất lượng đào tạo và kỹ năng, đáp ứng yêu cầu hội nhập. Đặc biệt, Việt Nam đang tích cực triển khai Tuyên bố ASEAN về phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh hội nhập số, hướng tới xây dựng nền kinh tế chăm sóc gắn với thúc đẩy bình đẳng giới và phát triển bền vững.
Tại Hội thảo, bà Hà Thị Minh Đức, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Nội vụ đã có phần trình bày quan trọng về “Tình hình hợp tác lao động trong ASEAN giai đoạn 2021-2025 và định hướng ưu tiên cho giai đoạn 2026-2030”.
Theo bà Hà Thị Minh Đức, trong giai đoạn 2021-2025, các quốc gia ASEAN đã đạt được những bước tiến đáng kể trong hợp tác lao động như xây dựng tiêu chuẩn nghề chung, thúc đẩy di chuyển lao động lành nghề và bảo vệ quyền lợi cho người lao động di cư. Đặc biệt, việc ban hành Tuyên bố ASEAN về bảo vệ lao động chăm sóc, lao động không chính thức và lao động nữ là dấu mốc đáng chú ý, thể hiện cam kết mạnh mẽ của khu vực về an sinh và bình đẳng.
Đề cập giai đoạn 2026 - 2030, bà Hà Thị Minh Đức nhấn mạnh bốn ưu tiên chiến lược của Việt Nam và các nước ASEAN. Thứ nhất, tăng cường các khung pháp lý và chính sách về bảo vệ người lao động chăm sóc. Thứ hai, thúc đẩy chuyển đổi kỹ năng trong bối cảnh số hóa. Thứ ba, nâng cao năng lực của phụ nữ trong nền kinh tế chăm sóc. Và cuối cùng là xây dựng hệ thống dữ liệu lao động thống nhất toàn khu vực nhằm hỗ trợ hoạch định chính sách hiệu quả.
Các phiên thảo luận tại hội thảo cũng rất sôi nổi và đa chiều. Phiên 1 xoay quanh bức tranh toàn cảnh về hợp tác lao động ASEAN và những cơ hội, thách thức giai đoạn mới. Phiên 2 đi sâu vào nền kinh tế chăm sóc trong ASEAN, một lĩnh vực ngày càng có vai trò thiết yếu khi dân số khu vực đang dần già hóa. Những vấn đề nổi bật được đề cập bao gồm: điều kiện lao động của người di cư làm nghề chăm sóc, an sinh xã hội, các mô hình chăm sóc cộng đồng và tác động vĩ mô của già hóa dân số.
Phiên 3 là điểm nhấn quan trọng, tập trung vào tình hình tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu của UN Women - ILSSA 2023-2024 cho thấy, công việc chăm sóc không được ghi nhận đúng mức trong hệ thống kinh tế chính thức, dẫn tới việc thiếu hụt chính sách hỗ trợ và bảo vệ nhóm lao động này.
Đại diện UN Women Việt Nam cũng phân tích xu hướng chuyển đổi kinh tế chăm sóc gắn với thúc đẩy bình đẳng giới, nhấn mạnh rằng: chỉ khi công nhận và đánh giá đúng đắn công việc chăm sóc thì mới có thể hướng tới một xã hội công bằng và bền vững.
Trong phần thảo luận toàn thể, các đại biểu đã đề xuất nhiều giải pháp cụ thể nhằm phát triển mô hình kinh tế chăm sóc phù hợp tại Việt Nam và khu vực, như: tăng cường hợp tác công tư, lồng ghép giới trong chính sách việc làm, mở rộng mạng lưới dịch vụ chăm sóc cộng đồng, và nâng cao năng lực nghề nghiệp cho người lao động trong lĩnh vực này.
Bế mạc hội thảo, Ban Tổ chức ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến, đề xuất tâm huyết của các đại biểu trong nước và quốc tế. Những đề xuất này sẽ là cơ sở quan trọng để Bộ Nội vụ cùng các cơ quan liên quan tiếp tục hoàn thiện chính sách, thúc đẩy thị trường lao động phát triển bền vững và hội nhập.
