“Bình đẳng giới trong chuyển đổi số ở Việt Nam: Cơ hội và thách thức”, là chủ đề cuộc đối thoại chính sách do Liên hợp quốc tại Việt Nam phối hợp với Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Ủy ban quốc gia vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam tổ chức tại Hà Nội. Sự kiện thu hút sự tham gia của gần 100 đại biểu là lãnh đạo, cán bộ của các bộ, ban, ngành ở trung ương và một số địa phương, tổ chức chính trị xã hội, các cơ quan của Liên hợp quốc tại Việt Nam, các đại sứ quán, nhà tài trợ và doanh nghiệp.
Sự kiện đối thoại chính sách năm nay cũng phù hợp với chủ đề toàn cầu của Ngày Quốc tế Phụ nữ “DigitALL: Đổi mới và công nghệ vì bình đẳng giới” và hưởng ứng chủ đề ưu tiên của Khóa họp lần thứ 67 của Ủy ban Địa vị Phụ nữ của Liên hợp quốc (CSW67) “Đổi mới, công nghệ, và giáo dục trong thời đại kỹ thuật số để đạt được bình đẳng giới và trao quyền cho tất cả phụ nữ và trẻ em gái”.
Sự kiện nhằm ghi nhận và tôn vinh những đóng góp của phụ nữ và trẻ em gái trong đổi mới, công nghệ và giáo dục kỹ thuật số, đồng thời xác định những tác động của chuyển đổi số đối với những nguy cơ làm gia tăng bất bình đẳng về kinh tế và xã hội. Sự kiện cũng nêu bật tầm quan trọng chuyển đổi số, với tiềm năng lớn, được tin rằng sẽ trở thành một “động lực thay đổi” quan trọng đối với bình đẳng giới, trao quyền cho phụ nữ và giải quyết vấn đề bạo lực trên cơ sở giới.
Bà Pauline Tamaris, điều phối viên thường trú của liên hợp quốc tại Việt Nam chia sẻ việc tổ chức đối thoại chính sách này trong dịp kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ với mong muốn nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc đẩy nhanh tiến độ trong thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Đặc biệt trong bối cảnh đổi mới, công nghệ và chuyển đổi số, Việt Nam cần phải tìm ra những cơ hội và thách thức để từ đó đưa ra các giải pháp, bài học kinh nghiệm giúp cải thiện tình hình ở Việt Nam.
Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), lao động nữ chiếm khoảng 37% lực lượng lao động trong lĩnh vực công nghệ tại Việt Nam, cao hơn so với thế giới (25%). Sự đa dạng về giới tính cũng là yếu tố được các hãng công nghệ tại Việt Nam quan tâm nhằm giúp họ tạo ra những sản phẩm tốt, an toàn và phù hợp với đại đa số người dùng. Tuy nhiên, đa phần phụ nữ làm việc trong lĩnh vực công nghệ vẫn chủ yếu đảm nhiệm các vị trí truyền thống như thử nghiệm, marketing, bán hàng, hành chính và nhân sự, hơn là các vai trò kỹ thuật như nhân viên phát triển phần mềm.
Có nhiều lý do dẫn đến việc tỉ lệ phụ nữ làm việc trong lĩnh vực này còn hạn chế, như còn thiếu các chính sách và chương trình thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ và vẫn còn nhiều định kiến giới về phụ nữ và công nghệ. Làm thế nào để phá bỏ rào cản và trao quyền cho phụ nữ một cách toàn diện cũng là thách thức đối với nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ tại Việt Nam hiện nay.
“Những định kiến giới đã và đang ngăn cản phụ nữ chọn lựa theo đuổi nghề nghiệp thuộc lĩnh vực khoa học công nghệ. Những định kiến đó có thể xuất phát từ chính phụ nữ, từ gia đình hoặc xã hội. Vì vậy chúng ta phải xoá bỏ những rào cản này”, bà Pauline Tamaris nhấn mạnh
Bà Nguyễn Thị Hà, Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội khẳng định việc nhận thức rõ các vấn đề giới nảy sinh trong bối cảnh chuyển đổi số sẽ giúp các cơ quan chức năng liên quan hoàn thiện khung khổ chính sách, pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi để phụ nữ và trẻ em gái có cơ hội tham gia nhiều hơn vào lĩnh vực này.
Do đó, việc nâng cao nhận thức về các cơ hội giáo dục và xoá bỏ khuôn mẫu giới trong chương trình giảng dạy, định hướng nghề nghiệp, đặc biệt là trong đào tạo các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) được xem là chìa khoá để thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào chuyển đổi số.
Theo bà Nguyễn Thị Hà, cần thay đổi các kỳ vọng về khuôn mẫu giới trong nghề nghiệp, bao gồm cả việc thúc đẩy các hình mẫu phụ nữ tham gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin, chuyển đổi số cũng sẽ tạo lực đẩy thôi thúc sự tự tin của phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ thông tin.
"Chúng tôi cũng ban hành các kế hoạch để triển khai vì cho rằng, việc nhận thức rõ về vấn đề giới nẩy sinh trong bối cảnh chuyển đổi số sẽ giúp cho các cơ quan chức năng liên quan có thể hoàn thiện khung khổ pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ và trẻ em gái về cơ hội giáo dục, về xóa bỏ khuôn mẫu giới trong các chương trình giảng dạy, định hướng nghề nghiệp, đặc biệt là đào tạo liên quan đến khoa học công nghệ, kỹ thuật toán học. Chúng tôi cũng coi đây là chìa khóa để có thể thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ trong chuyển đổi số", bà Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.
Trong tương lai, dự báo sẽ có khoảng 75% việc làm liên quan tới lĩnh vực khoa học công nghệ, bởi vậy bà bà Pauline Tamaris, Điều phối viên thường trú của liên hợp quốc tại Việt Nam khuyến cáo, Việt Nam cần xem xét lại không chỉ là chính sách lớn của chính phủ mà ngay cả các chính sách tuyển dụng, nhân sự, khen thưởng của ngành khoa học, kỹ thuật.
“Hiện nay, đa phần các chính sách này đều có lợi hơn cho nam giới. Ví dụ như phụ nữ phải nghỉ hưu sớm hơn nam giới ở tuổi 55, trong khi đây có thể đang là thời điểm phụ nữ phát huy cao nhất năng lực nhưng đã phải nghỉ hưu. Và cần tăng cường các cơ hội cho phụ nữ được tham gia, đại diện và phát triển nghề nghiệp trong các lĩnh vực côn nghệ nếu họ mong muốn”, bà Pauline Tamaris nhấn mạnh các giải pháp mà Việt Nam cần phải quan tâm.
Trong khuôn khổ của cuộc đối thoại chính sách, các đại biểu đã tập trung thảo luận thực trạng chuyển đổi số hiện nay tại Việt Nam và vai trò của phụ nữ trong trong kỷ nguyên số ở các lĩnh vực khác nhau, cũng như đề xuất các giải pháp để thu hẹp những khoảng cách về giới đang cản trở sự tham gia của phụ nữ, trẻ em gái trong giáo dục, khoa học, công nghệ và thị trường lao động liên quan tới đổi mới, công nghệ và kỹ thuật số. Vấn đề bảo vệ sự an toàn của phụ nữ và trẻ em trước các hình thức bạo lực trên môi trường mạng cũng được các đại biểu thảo luận trong sự kiện.
Các thông tin chia sẻ và khuyến nghị tại đối thoại chính sách sẽ đóng góp vào báo cáo của Việt Nam tại Khóa họp lần thứ 67 của Ủy ban địa vị phụ nữ được Liên hợp quốc tổ chức vào trung tuần tháng 3 tại New York, Mỹ.
